हिंदू कुटुंबात घरात मंदिर असण्याचे वेगळे महत्त्व आहे. लोक आपल्या श्रद्धेनुसार घरात विविध प्रकारची मंदिरे बांधतात. पण तुम्ही कधी विचार केला आहे का की घरात मंदिर स्थापन करण्याचे काय नियम आहेत? वास्तविक नवीन घर बांधले की, तिथे राहण्यापूर्वी आम्ही गृहप्रवेश पूजा करतो. नवीन गाडी घेताना त्याचीही आधी पूजा केली जाते. दुसरीकडे, जेव्हा नवीन दुकान किंवा घर बांधले जाते, तेव्हा हिंदू धर्मात, प्रथम पाया घातला जातो आणि जमिनीची पूजा केली जाते.
या सर्वांसाठी शुभ दिवस आणि मुहूर्त निवडला जातो. अशा वेळी घरात मंदिराची स्थापना करतानाही काही नियमांचे पालन करणे आवश्यक ठरते. विशेषत: मंदिराची स्थापना केव्हा करायची आहे हे ध्यानात ठेवणे अत्यंत आवश्यक आहे.
सहसा लोक या गोष्टींची काळजी घेत नाहीत, परंतु हे जाणून घेणे आवश्यक आहे की मंदिराची स्थापना केव्हा आणि कशी होते.
मंदिराची स्थापना केव्हा करावी?
चैत्र, फाल्गुन, वैशाख, माघ, ज्येष्ठ, सावन आणि कार्तिक हे मंदिर स्थापनेसाठी सर्वोत्तम हिंदी महिने आहेत. या सर्व महिन्यांत तुम्ही तुमच्या घरात मंदिर स्थापन करू शकता.
घरात मंदिर स्थापनेसाठी केवळ महिनाच नाही तर दिवसही महत्त्वाचा असतो. सोमवार, बुधवार, गुरुवार आणि शुक्रवारी तुम्ही घरामध्ये मंदिराची स्थापना करू शकता. केवळ मंगळवार, शनिवार आणि रविवारी घरात मंदिराची स्थापना करू नये.
याशिवाय घरातील मंदिराची स्थापना नेहमी अभिजीत मुहूर्तावर करावी. सकाळी किंवा रात्री कधीही घरात नवीन मंदिराची स्थापना करू नका.
मंदिराची स्थापना करण्यासाठी तुम्ही नवरात्री, रामनवमी, जन्माष्टमी, सावन, दिवाळी इत्यादी सण देखील निवडू शकता.
एवढेच नाही तर मंदिराच्या स्थापनेच्या दिवशी शुभ नक्षत्राची काळजी घ्यावी. पुष्य, उत्तरा फाल्गुनी, उत्तरा आषाढ, रेवती, रोहिणी, अश्विनी, श्रावण आणि पुनर्वसु नक्षत्र हे मंदिर स्थापनेसाठी अत्यंत शुभ मानले जातात.
घरात मंदिर कोणत्या दिशेला असावे?
वास्तूनुसार घरामध्ये ब्रह्म स्थानावर मंदिराची स्थापना करावी. घराच्या मध्यभागी ब्रह्मस्थान आहे. याशिवाय घराच्या ईशान्येला मंदिराची स्थापनाही करू शकता. घराच्या उत्तर-पूर्व दिशेला ईशान्य म्हणतात. या दिशेला कोपऱ्यात मंदिर ठेवावे.
मंदिराची स्थापना दक्षिण आणि पूर्व दिशेला कधीही करू नये. जेव्हा तुम्ही पूजा कराल तेव्हा तुमचे तोंड पूर्व दिशेला असावे.
तसेच तुम्ही ज्या ठिकाणी मंदिराची स्थापना केली आहे त्या ठिकाणी पुरेसा प्रकाश मिळेल याची काळजी घ्या. पूजेच्या खोलीत सूर्याची किरणे आली तर ते अधिक शुभ असते.
मंदिरात मूर्तीची प्रतिष्ठापना कधी करावी?
तुम्ही कोणत्याही दिवशी घरातील मंदिरात मूर्तीची स्थापना करू शकता, परंतु मंगळवारी तुम्ही हे काम टाळावे. तुम्ही शनिवारी शनिदेव आणि हनुमानजींच्या मूर्तीची स्थापना करू शकता, तुम्ही नवरात्रीमध्ये दुर्गा देवीच्या मूर्तीची स्थापना करू शकता. बसंत पंचमीच्या दिवशी घरातील मंदिरात देवी सरस्वतीची प्रतिष्ठापना करता येते. त्याचबरोबर दिवाळीत लक्ष्मी, कुबेर देवीच्या मूर्तीची स्थापना करता येते. कोणत्याही देवतेची किंवा देवतेची मूर्ती स्थापित करण्यापूर्वी पंडितजींकडून शुभ मुहूर्त घ्यावा.
मलमास महिन्यात मंदिरात स्थापना करू नये, घरातील मंदिरात मूर्तीची स्थापना करू नये.
बृहस्पति किंवा शुक्र अस्त किंवा चंद्र अशक्त असताना देखील मंदिरात किंवा घराच्या मंदिरात मूर्तीची स्थापना टाळावी.