मार्स ऑर्बिटर मिशन :इस्रोने मंगळयान मोहिमेच्या समाप्तीची अधिकृत घोषणा केली

MOM :भारतीय अंतराळ संशोधन संस्थेने (इस्रो) सोमवारी मार्स ऑर्बिटरचा ग्राउंड स्टेशनशी संपर्क तुटल्याची पुष्टी केली. इस्रोने म्हटले आहे की भारताचे ऐतिहासिक मार्स ऑर्बिटर मिशन (MOM) म्हणजेच मंगळयान 5 नोव्हेंबर 2013 रोजी प्रक्षेपित झाल्यानंतर आणि 24 सप्टेंबर 2014 रोजी मंगळाच्या कक्षेत प्रवेश केल्यानंतर सुमारे आठ वर्षांनी बॅटरी आणि इंधन संपले. हे लक्षात घेण्यासारखे आहे की ही माहिती एक दिवस आधी म्हणजे रविवारी समोर आली होती, परंतु इस्रोने त्याची पुष्टी केली नव्हती. 

इस्रोने एका निवेदनात म्हटले आहे की, मंगळावर जाणारे अंतराळ यान असुरक्षित असल्याचे आधीच घोषित करण्यात आले होते आणि ते आपल्या आयुष्याच्या शेवटच्या टप्प्यावर पोहोचले आहे. ते म्हणाले की, हे मिशन ग्रहांच्या शोधाच्या इतिहासातील एक उल्लेखनीय तांत्रिक आणि वैज्ञानिक यश मानले जाईल. इस्रोने सांगितले की, आपल्या आठ वर्षांच्या कालावधीत, पाच वैज्ञानिक पेलोड्ससह सुसज्ज असलेल्या या मोहिमेने मंगळाच्या पृष्ठभागाची वैशिष्ट्ये, आकारविज्ञान आणि वातावरण-बाह्यमंडल याविषयी महत्त्वपूर्ण वैज्ञानिक समज विकसित करण्यात आली आहे. 

इस्त्रो मंगळयानच्या बॅटरीचे आयुष्य वाढवून त्याची कक्षा सुधारण्याचा प्रयत्न करत होता. हे देखील आवश्यक होते जेणेकरून दीर्घ ग्रहणांदरम्यानही मंगळयानाला ऊर्जा मिळत राहावी परंतु अलीकडील अनेक ग्रहणानंतर, कक्षा सुधारू शकली नाही ज्यामुळे ती सुस्त झाली. उपग्रहाची बॅटरी फक्त एक तास 40 मिनिटांच्या ग्रहण कालावधीसाठी डिझाइन केलेली असल्याने, दीर्घ ग्रहणामुळे बॅटरी जवळजवळ संपली होती. इस्रोच्या अधिकाऱ्यांनी दिलेल्या माहितीनुसार मार्स ऑर्बिटर व्हेईकल हे सहा महिन्यांच्या क्षमतेचे बनवण्यात आले आहे.

मंगळयान (मार्स ऑर्बिटर मिशन) ही भारताची पहिली मंगळ मोहीम आहे आणि भारतीय अंतराळ संशोधन संस्था (ISRO) चा महत्त्वाकांक्षी अंतराळ प्रकल्प आहे. या प्रकल्पांतर्गत साडेचारशे कोटी खर्चाचे 'मार्स ऑर्बिटर मिशन' (MOM) 5 नोव्हेंबर 2013 रोजी दुपारी 2:38 वाजता सुरू करण्यात आले. मंगळ ग्रहाच्या प्रदक्षिणा घालण्यासाठी प्रक्षेपित केलेला उपग्रह आंध्र प्रदेशातील श्रीहरिकोटा येथील सतीश धवन अंतराळ केंद्रातून ध्रुवीय उपग्रह प्रक्षेपण वाहन (PSLV) C-25 द्वारे यशस्वीरित्या प्रक्षेपित करण्यात आला. यासह भारतही आता त्या देशांमध्ये सामील झाला आहे, ज्यांनी आपली वाहने मंगळावर पाठवली आहेत.

24 सप्टेंबर 2014 रोजी मंगळावर आगमन झाल्यामुळे, भारत हा जगातील पहिला देश बनला जो त्याच्या पहिल्या प्रयत्नात यशस्वी झाला आणि सोव्हिएत रशिया, नासा आणि युरोपियन स्पेस एजन्सीनंतर जगातील चौथा देश बनला.मंगळावर पाठवलेले हे सर्वात स्वस्त मिशनही होते.  असं करणारा भारत हा आशियातील पहिला देश ठरला आहे.चीन आणि जपान याआधी मंगळ मोहिमेत अयशस्वी ठरले.

Edited By- Priya Dixit