नवी दिल्ली: प्रवासी भारतीय दिवस दरवर्षी 9 जानेवारी रोजी देशाच्या विकासात भारतीय डायस्पोराच्या योगदानाचा अभिमान घेण्यासाठी साजरा केला जातो. यावेळी 17 वे प्रवासी भारतीय दिवस संमेलन 9 जानेवारी रोजी मध्य प्रदेशातील इंदूर येथे आयोजित करण्यात आले आहे. माळव्याच्या भूमीवर अनिवासी भारतीयांमध्ये देशाच्या प्रगतीवर मंथन करण्याचा आजचा दुसरा दिवस आहे. रविवारी इंदूरमध्ये तीन दिवसीय प्रवासी भारतीय दिवस परिषदेला सुरुवात झाली असून हा खास दिवस साजरा करण्यासाठी पंतप्रधान नरेंद्र मोदीही आज इंदूरला पोहोचणार आहेत.
17 व्या प्रवासी भारतीय दिवसाची थीम आहे “प्रवासी: अमृत कालातील भारताच्या प्रगतीतील विश्वसनीय भागीदार” आणि जगभरातील स्थलांतरित भारताच्या प्रगतीत भागीदार होत आहेत. 2003 मध्ये पहिल्यांदा प्रवासी भारतीय दिवस साजरा करण्यात आला होता, परंतु त्यासाठीची तारीख 9 जानेवारी ठेवण्यात आली होती. 9 जानेवारी हीच तारीख का निवडली ते जाणून घेऊया-
जाणून घ्या प्रवासी भारतीय दिवस 9 जानेवारीलाच का साजरा केला जातो
या विशेष दिवसाचा संबंध राष्ट्रपिता महात्मा गांधी यांच्याशी आहे. महात्मा गांधी 9 जानेवारी 1915 रोजी दक्षिण आफ्रिकेतून मायदेशी परतले, म्हणून प्रवासी भारतीय दिवस साजरा करण्यासाठी 9 जानेवारी ही तारीख निवडण्यात आली. LM सिंघवी यांच्या अध्यक्षतेखाली भारत सरकारने स्थापन केलेल्या भारतीय डायस्पोरा विषयक उच्चस्तरीय समितीच्या शिफारशींनुसार प्रथमच प्रवासी भारतीय दिवस साजरा करण्याचा निर्णय घेण्यात आला. 8 जानेवारी 2002 रोजी भारताचे तत्कालीन पंतप्रधान अटलबिहारी वाजपेयी यांनी 9 जानेवारी रोजी मोठ्या प्रमाणावर प्रवासी भारतीय दिवस साजरा करण्याची घोषणा केली.
प्रवासी भारतीय दिवस अधिवेशन साजरे करण्याचा उद्देश काय आहे?
परदेशातील भारतीय समुदायाचे कर्तृत्व जगासमोर आणणे, जेणेकरून जगाला त्यांची ताकद कळू शकेल.
देशाच्या विकासात भारतीय डायस्पोराचे योगदान अविस्मरणीय आहे, म्हणून 2015 पासून, प्रवासी भारतीय दिवस संमेलन दर दोन वर्षांनी एकदा आयोजित केले जाते.
परदेशी भारतीयांना देशाशी जोडण्यातही पंतप्रधान मोदींनी महत्त्वाची भूमिका बजावली आहे. परदेश दौर्‍यावर कुठेही गेले तरी ते डायस्पोरामध्ये भारताची वेगळी ओळख घेऊन जातात.
पीएम मोदींच्या या पावलामुळे परदेशातील भारतीय भारताकडे अधिक आकर्षित झाले आहेत.
या कार्यक्रमाने खर्‍या अर्थाने अनिवासी भारतीयांचा भारताबद्दलचा विचार बदलण्याचे काम केले आहे.
या माध्यमातून परदेशातील भारतीयांना देशवासीयांशी जोडण्याची संधी मिळाली आहे.
परदेशस्थ भारतीयांचे जाळे जगभर पसरलेले आहे. युनायटेड नेशन्सच्या अहवालानुसार, जगातील सर्वाधिक प्रवासी भारतीय आहेत. 2019 मध्ये त्यांची संख्या जगभरात 1.8 कोटी होती. स्थलांतरितांच्या संख्येत मेक्सिको दुसऱ्या तर चीन तिसऱ्या क्रमांकावर आहे. प्रवासी भारतीय दिवसाने जगभरात पसरलेल्या परदेशी भारतीयांचे एक मोठे नेटवर्क तयार करण्यात मदत केली आहे, ज्यामुळे भारतीय अर्थव्यवस्थेलाही चालना मिळाली आहे. आपल्या देशातील तरुण पिढीलाही या माध्यमातून परदेशात स्थायिक झालेल्या प्रवासी लोकांशी जोडण्यास मदत होत असतानाच, परदेशात वास्तव्यास असलेल्या प्रवासींच्या माध्यमातून देशात गुंतवणुकीच्या संधी वाढवण्यासाठी सहकार्य होत आहे.
Edited by : Smita Joshi