नवरात्र सांयकाळची पूजा

नवरात्रीत सायंकाळची पूजा ही पंचोपचार असते. सायंकाळी शुचिर्भूत होऊन देवीसमोर बसून आचमन, प्राणायाम इत्यादी केल्यावर संकल्प करावा.

तिथिर्विष्णुस्त्थावारो नक्षत्रं विष्णुरेवच । योगश्च करणं चैव सर्व विष्णुमयं जगत् ॥

अद्य पूर्वोच्चरित वर्तमान एवंगुण विशेषण - विशिष्टायां शुभपुण्यतिथौ मम आत्मन: श्रुतिस्मृति

पुराणोक्त फलप्राप्त्यर्थ अस्माकं सर्वेषां सहकुटुंबानां क्षेम - स्थैर्य - विजय - अभय-आयुरारोग्य- ऐश्वर्यभिवृध्दयर्थ

द्विपदचतुष्पदसहितानां शांत्यर्थपुष्ट्यर्थतुष्टर्थ समस्त मंगलावाप्त्यर्थ समस्ताभ्युदपार्थच श्रीमहाकाली - महालक्ष्मी - महासरस्वती - नवदुर्गा देवता प्रीत्यर्थ पंचोपचारपूजनमहं करिष्ये ॥

ध्यान -

ॐ नमो देव्यै महादेव्यै शिवायै सततं नम: । नम: प्रकृत्यै भद्रायै निलता: प्रणता: स्म ताम् ॥

श्री महाकाली-महालक्ष्मी - महासरस्वती - नवदुर्गा देवताभ्यो नम:। ध्यायामि ॥

गंध- 

श्रीखंड चदनं दिव्यं गंधाढयं सुमनोहरम्‍ । विलेपनं सुरश्रेष्ठि चंदनं प्रतिगृह्यताम ॥

श्रीमहाकाली-महालक्ष्मी-महासरस्व्ती-नवदुर्गा देवताभ्यो नम: ।विलेपनार्थ चंदन समर्पयामि ॥

गंध लावावे

फुले -

माल्यादीनि सुगंधीनि मात्सत्यादिनी वै प्रभो । मयार्पितानि पूजार्थ पुष्पाणि प्रतिगृह्यताम् ॥

श्री महाकाली - महालक्ष्मी-महासरस्वती- नवदुर्गा देवताभ्यो नम: । पूजार्थे पुष्पाणि समर्पयामि ॥

फुले वाहावी

धूप- 

वनस्प्तिरसोदभूतो गंधाढयो गंध उत्तम: । आघ्रेय सर्व देवानां धूपोयं प्रतिगृह्यताम् ॥

श्रीमहाकाली- श्रीमहालक्ष्मी - महासरस्वती - नवदुर्गा- देवताभ्यो नम: । सुवासार्थे धूपं समर्पयामि ॥

धूप, उदबत्ती ओवाळावी

नीरांजनदीप-

आज्यं च वतिंसंयुक्तं वन्हिना योजितं मया । दीपं गृहाण देवशि त्रैलोक्यतिमिरापह ॥

श्रीमहाकाली-श्रीमहालक्ष्मी - महासरस्वती - नवदुर्गा देवताभ्यो नम: । दीपार्थे नीरांजनदीपं समर्पयामि ॥

उजव्या हाताने नीरांजनदीप ओवाळावा व डाव्या हाताने घंटा वाजवावी

नैवद्य -

नैवद्यं गृह्यतां देवि भक्तिं मे ह्यचलां कुरु । 

ईप्सितं मे वरं देहि परत्र च परां गतिम्‍।

श्रीमहाकाली-महालक्ष्मी - महासरस्वती - नवदुर्गा देवताभ्यो नम: । 

नैवेद्यार्थे यथाशत: दुग्ध- शर्करा- नारिकेलफलचूर्ण - पंचखाद्य-नैवेद्यं - समर्पयामि ॥

जे पदार्थ अर्पण करावयाचे असतील ते एका ताटात ठेवून व पाण्याने चौकोनी मंडल करुन त्यावर ठेवावे.

त्याभोवती पळीभर पाणी फिरवून ताम्हनात तुलसीयुक्त पाणी सोडावे. आपला डावा हात स्वत:च्या डोळ्यावर धरुन उजव्या हाताने जणू आपण देवीला भरवीत आहोत अशा प्रकारे कृती करावी.

ॐ प्राणाय स्वाहा । ॐ अपानाय स्वाहा । ॐ व्यानाय स्वाहा । ॐ उदानाय स्वाहा । ॐ समानाय स्वाहा ।

ॐ ब्रह्मणे स्वाहा । नैवेद्यमध्ये पानीयं समर्पयामि ॥

पळीभर पांणी अर्पण करुन पुन्हा स्वाहाकार म्हणावे व नंतर तीन पळ्या पाणी ताम्हनात सोडावे.

उत्तरापोशनं समर्पयामि । हस्तप्रक्षालनं समर्पयामि । मुखप्रक्षालनं समर्पयामि

नंतर गंधजल अर्पण करुन म्हणावे.

करोद्वर्तनार्थ चंदनं समर्पयामि ॥

यानंतर महानीरांजनदीप- कर्पूरदीप - पंचारती ओवाळून आरत्या म्हणाव्या. प्रार्थना म्हणावी. मंत्रपुष्प श्री देवीला समर्पण करावे. नंतर प्रदक्षिणा घालावी, नमस्कार करावा व 

पूजा समाप्तीचे पूढील मंत्र म्हणून प्रार्थना करावी-

आवाहनं न जानामि न जानामि तवार्चनम्‌ । पूजां चैव न जानामि क्षम्यतां परमेश्वरि ।

मंत्रहीनं क्रियाहीनं भक्तिहीनं सुरेश्वरि यत्पूजितं मया देवि परिपूर्ण तदस्तु मे ॥

अन्यथा शरणं नास्ति त्वमेव शरणं मम । तस्मात् कारुण्यभावेन रक्षस्व परमेश्वरि ॥

अपराधसहस्त्राणि क्रियंतेऽहर्निशं मया। दासोऽहमिति मां मत्वा क्षमस्व परमेश्वरि ॥

क्षमस्व परमेश्वरि ॥ क्षमस्व परमेश्वरि ॥

अनेन कृतपंचोपचार पूजनेन भगवती श्रीमहाकाली - महालक्ष्मी - महासरस्वती - नवदुर्गा देवता: प्रीयताम्।

ॐ तत्सत ब्रह्मार्पणमस्तु । विष्णवे नमो । विष्णवे नमो । विष्णवे नम: । उदयोऽस्तु । जय जगदंब ॥

नंतर दोन वेळा आचमन करावे आणि तीर्थग्रहण करावे.

नऊ दिवस श्री देवीची व घटाची दिवसा षोडशोपचार व सायंकाळी पंचोपचार पूजा करावी. कुलाचाराप्रमाणे पूजा करावी.