हिंदू कॅलेंडरनुसार रामनवमी हा सण चैत्र महिन्याच्या शुक्ल पक्षाच्या नवव्या दिवशी साजरा केला जातो. धर्मग्रंथानुसार भगवान श्रीरामांचा जन्म याच दिवशी झाला, म्हणून हा दिवस रामजन्मोत्सव म्हणून साजरा केला जातो. रामजींच्या जन्मोत्सवामुळे या तिथीला रामनवमी असे म्हणतात.
भगवान रामाला विष्णूचा अवतार मानले जाते. भगवान विष्णूंनी पृथ्वीवरील राक्षसांना मारण्यासाठी त्रेतायुगात श्रीराम म्हणून मानव अवतार घेतला. प्रभू रामाला मर्यादा पुरुषोत्तम म्हटले जाते, कारण त्यांनी आपल्या आयुष्यात अनेक संकटे सोसूनही प्रतिष्ठित जीवनाचे उत्तम उदाहरण मांडले. प्रतिकूल परिस्थितीतही त्यांनी आपला आदर्श सोडला नाही आणि जीवन सन्मानाने जगले. त्यामुळेच त्यांना सर्वोत्तम पुरुषाचे स्थान देण्यात आले आहे.
या दिवशी विशेषत: रामाची पूजा करून विविध कार्यक्रमांचे आयोजन करून त्यांचा जन्म साजरा केला जातो. भगवान रामाचा जन्मदिवस संपूर्ण भारतभर उत्साहात साजरा केला जात असला तरी विशेषतः श्री राम जन्मभूमी असलेल्या अयोध्येत हा सण मोठ्या उत्साहात साजरा केला जातो. रामनवमीच्या वेळी अयोध्येत भव्य मेळा आयोजित केला जातो, ज्यामध्ये दूरदूरच्या भक्तांव्यतिरिक्त, भिक्षू आणि संन्यासी देखील पोहोचतात आणि राम जन्म साजरा करतात.
सामान्यत: रामनवमीच्या दिवशी हिंदू कुटुंबांमध्ये उपवास, पूजा आणि इतर धार्मिक विधी आयोजित केले जातात. रामजींच्या जन्माच्या वेळी त्यांच्या जयंतीचे आयोजन करून त्यांचे जल्लोषात स्वागत केले जाते.अनेक घरांमध्ये विशेष सजावट केली जाते, घराला पवित्र करून कलशाची स्थापना केली जाते आणि श्री रामजींची पूजा करून भजन-कीर्तन केले जाते. विशेष म्हणजे या दिवशी श्री राम, माता जानकी आणि लक्ष्मणजी यांचीही पूजा केली जाते.
माता कैकेयीने रामाचे वडील राजा दशरथ यांच्याकडून वरदान मागितल्यावर, श्रीरामांनी राजवाडा सोडून 14 वर्षांचा वनवास आनंदाने स्वीकारला आणि वनवासात अनेक राक्षसांसह अहंकारी रावणाचा वध करून लंका जिंकली. अयोध्या सोडताना माता जानकी आणि भाऊ लक्ष्मण हेही श्रीरामांसोबत 14 वर्षे वनवासात गेले. यामुळेच रामनवमीला श्रीरामांसोबत त्यांचीही पूजा केली जाते.