Love marriage or arranged : आजकाल लव्ह मॅरेजनंतर लिव्ह-इनमध्ये राहण्याचा ट्रेंडही झपाट्याने वाढत आहे. सोशल मीडियाच्या जमान्यात प्रेमात पडणे आणि ब्रेकअप होणे ही आता सामान्य बाब झाली आहे. आता मुले-मुली एकमेकांना नकळतही प्रेम करू शकतात. ते लिव्ह-इन घरातही राहू शकतात आणि एकमेकांना ओळखू शकतात आणि नंतर लग्न करू शकतात. पण असे होत नाही. व्यावहारिक जीवन खूप वेगळे आहे.
लग्न झाल्यावर एकच पत्नी ठेवणे हे सुसंस्कृत माणसाचे लक्षण आहे असे मानले जाते. हिंदू धर्मात प्रेमविवाहाला गंधर्व विवाह म्हणतात जो समाजात कधीच स्वीकारला गेला नाही. याशिवाय असुर विवाह, राक्षसविवाह, पैसाचा विवाह यांनाही समाजात मान्यता नव्हती. ब्रह्मविवाह, प्रजापत्य विवाह आणि देवविवाह समाजात मान्य झाले आहेत.
प्रेमविवाह: आजकाल प्रेम पूर्वीसारखे राहिलेले नाही. आता आधुनिकतेच्या नावाखाली 'लिव्ह इन रिलेशनशिप' सारख्या निषिद्ध विवाहांना प्रोत्साहन देणे म्हणजे विवाहसंस्था नष्ट करणे आणि अशी अराजक परिस्थिती निर्माण करणे, ज्यामध्ये मुलीचेच सर्वाधिक नुकसान होते, हे दिसून येते. आज विवाह वासनाप्रधान होत आहेत.
पती-पत्नीच्या निवडीत रंग, रूप, पेहराव यांच्या आकर्षकतेला प्राधान्य दिले जाऊ लागले आहे, तर दुसरीकडे वराचा दर्जा, संपत्ती, पगार इत्यादी बाबींचा विचार केला जातो. ही प्रवृत्ती अत्यंत दुर्दैवी आहे. लोकांच्या या विचारसरणीमुळे वैवाहिक जीवन आणि कुटुंब विस्कळीत होऊ लागले आहे. लव्ह मॅरेज आणि लिव्ह इन रिलेशनशिप फोफावू लागल्या आहेत, त्याचे परिणामही वाईट आहेत. लग्नाचा संस्कार आता एक तडजोड, बंधन आणि कायदेशीर व्यभिचार बनला आहे, ज्याचा परिणाम घटस्फोट, खून किंवा आत्महत्या या स्वरूपात दिसून येतो. अन्यथा, वराच्या आई-वडिलांना त्यांच्याच घरातून हाकलून दिल्याच्या कहाण्याही रूढ झाल्या आहेत.
ॲरेंज्ड मॅरेज: हिंदू धर्मात ॲरेंज्ड मॅरेज देखील टप्प्याटप्प्याने केले जाते, ज्याचे पालन केल्यानेच विवाह यशस्वी होऊ शकतो. सर्व प्रथम दोन्ही बाजूचे लोक एकमेकांना भेटतात. जेव्हा दोन्ही पक्ष एकमेकांचे वागणे, कुटुंब इत्यादी समजून घेतात तेव्हा मुलगा आणि मुलगीचे नाते जुळतात. आणि नाते लग्ना पर्यंत पोहोचते.दोन्ही पक्षांच्या संमतीने एकाच वर्गातील योग्य वराशी मुलीचा विवाह निश्चित करणे याला 'ब्रह्म विवाह' म्हणतात. हे लग्न अयशस्वी होण्याची शक्यता खूपच कमी आहे.
अरेंज्ड मॅरेज आणि लव्ह मॅरेजमधील फरक:
अरेंज्ड मॅरेजमध्ये कुटुंबाचा पाठिंबा मिळतो, तर प्रेमविवाहात कुटुंब आणि समाजाच्या पाठिंब्याची खात्री नसते.
अरेंज्ड मॅरेजमध्ये कुटुंबातील आणि समाजातील सर्व लोक तुमच्या सुख-दु:खात तुमच्यासोबत उभे राहू शकतात, तर प्रेमविवाहात याची खात्री नसते.
ॲरेंज्ड मॅरेजमध्ये मुलगा आणि मुलगी एकमेकांच्या आवडीनिवडी जाणून घेण्याचा प्रयत्न करतात, जो एक चांगला अनुभव ठरू शकतो, तर प्रेमविवाहात एकमेकांचे वास्तव नंतरच उघड होते , ते खरे चरित्र प्रकट करते.
अरेंज्ड मॅरेजमध्ये लग्नसमारंभाचा आनंद लुटला जातो ज्यामध्ये दोन्ही कुटुंबातील लोक सहभागी होतात तर प्रेमविवाहात हे शक्य नसते.
प्रेमविवाहात मुलगा आणि मुलगी एकमेकांचा स्वभाव, कुटुंब, पार्श्वभूमी इत्यादी जाणून घेतात. जर हे खरे असेल तर दोघेही एकमेकांना कमी दुखावतात आणि एकमेकांच्या आवडी-निवडीची देखील काळजी घेतात, परंतु हे जुळवून घेतलेल्या विवाहात घडू शकते किंवा नाही.
प्रेमविवाहात अनेक वेळा मुलगा किंवा मुलगी एकमेकांशी खोटं बोलून किंवा आकर्षणामुळे नात्यात प्रवेश करतात, पण लग्न झाल्यावर हळूहळू नातं खट्टू होतं. त्याचा शेवट वाईट होतो.
लव्ह मॅरेजमध्ये पती-पत्नी एकमेकांचा आदर करू शकत नाहीत जसे ते अरेंज्ड मॅरेजमध्ये करतात. प्रेमविवाहात मुलगा किंवा मुलगी एकमेकांच्या स्वातंत्र्याला महत्त्व देत असेल तर ते दीर्घकाळ टिकते की नाही हे परस्पर विश्वासावर अवलंबून असते.
अस्वीकरण (Disclaimer) : या लेखात दिलेली माहिती आणि उपाय सामान्य माहितीवर आधारित आहे. या माहितीची पूर्णता, विश्वासार्हता आणि अचूकता याबाबत वेबदुनिया कोणतीही हमी देत नाही. अधिक माहितीसाठी संबंधित तज्ज्ञांचा सल्ला घ्यावा.