Prayagraj Nagvasuki Temple: प्रयागराजमधील दारागंजच्या नागवासुकी मंदिराची महिमा विशेषत: नागपंचमीच्या निमित्ताने वाढते. श्रावण आणि नागपंचमीला मंदिरात भाविकांची वर्दळ असते. या काळात मंदिरातील देवतेचे नुसते दर्शन घेतल्याने पापांचा नाश होतो, असे मानले जाते. त्याचबरोबर कालसर्प दोषापासूनही मुक्ती मिळते.
भाविक जमतात
मंदिरात वर्षभर शांतता असली तरी श्रावण आणि नागपंचमीच्या काळात देशाच्या अनेक भागातून भाविकांची गर्दी असते. प्रयागराजमधील नागपंचमीची जत्रा विशेष मानली जाते. त्याची परंपरा नाशिकप्रमाणेच गोदावरीच्या काठावर वसलेल्या महाराष्ट्रातील पैष्ण तीर्थाशी निगडित आहे.
मध्यभागी पूज्य नाग देवता
अनोख्या वास्तुकलेसाठी प्रसिद्ध असलेले नागवासुकी मंदिर हे जगातील एकमेव असे मंदिर आहे की ज्यामध्ये नागवासुकीची सजीव मूर्ती आहे. मंदिराच्या पूर्व दरवाजाच्या चौकटीवर शंख फुंकणारे दोन कीचक आहेत, ज्याच्या मध्यभागी दोन हत्तींसह लक्ष्मीचे प्रतीक असलेले कमळ आहे. त्याची कलात्मकता सर्वाधिक आकर्षित करते. नागवासुकी देवता देखील आकार आणि आकाराने कमी सुंदर नाही. अशी मंदिरे केवळ अपवाद म्हणून देशात आढळतील, ज्यात मध्यभागी नागदेवतेला अभिषेक करण्यात आला आहे. या दृष्टिकोनातून नागवासुकी मंदिराला अनन्यसाधारण महत्त्व आहे.
गंगेच्या काठावर वसलेले
हे मंदिर केव्हा बांधले आणि किती वेळा बांधले याचा लिखित पुरावा नाही. सध्याचे मंदिर मराठा शासक श्रीधर भोंसले यांनी बांधल्याचे सांगितले जाते. त्याचवेळी काही लोक याचे श्रेय राघोवाला देतात. आसाममधील गुवाहाटी येथील नवग्रह-मंदिर जसे ब्रह्मपुत्रेच्या उत्तर तीरावर वसलेले आहे, तसेच प्रयागराजमधील नागवासुकी मंदिरही गंगेच्या काठावर वेगळेच दिसते. आर्य समाजाचे अनुयायीही या मंदिराचे महत्त्व मानतात. वास्तविक, स्वामी दयानंद सरस्वती यांनी कुंभमेळ्याच्या थंडीत या मंदिराच्या पायऱ्यांवर अनेक रात्र काढल्या होत्या.
कालसर्प दोषापासूनही मुक्ती मिळते
प्रयागराजमधील दारागंजच्या नागवासुकी मंदिराची महिमा विशेषत: नागपंचमीच्या निमित्ताने वाढते. सावन आणि नागपंचमीला मंदिरात भाविकांची वर्दळ असते. या काळात मंदिरातील देवतेचे नुसते दर्शन घेतल्याने पापांचा नाश होतो, असे मानले जाते. त्याचबरोबर कालसर्प दोषापासूनही मुक्ती मिळते.
(अस्वीकरण: येथे दिलेली माहिती सामान्य गृहीतके आणि माहितीवर आधारित आहे. वेबदुनिया याची पुष्टी करत नाही.)