Description of Ayodhya and Lanka: अयोध्येतील राम मंदिराचे उद्घाटन 22 जानेवारी 2024 रोजी होत आहे. त्याच क्रमाने प्राचीन काळात श्री रामाची अयोध्या नगरी कशी होती आणि त्याच काळात रावणाची लंका कशी होती हे जाणून घ्या. पौराणिक तथ्यांच्या आधारे दोन्ही शहरांचे वर्णन जाणून घेऊया. एकीकडे श्रीरामाची अयोध्या जलसमाधी घेतल्यानंतर काही काळानंतर नैसर्गिक आपत्तीमुळे उध्वस्त झाली होती, तर दुसरीकडे रामदूत हनुमानजींनी रावणाची लंका जवळपास जाळून टाकली होती.
अयोध्या नाम नगरी तत्रासील्लोकविश्रुता |
मनुना मानवेन्द्रेण या पुरी निर्मिता स्वयम् || रामायण १-५-६
श्रीरामाची अयोध्या कशी होती How was Shri Ram's Ayodhya :-
वाल्मिकी रामायणातील पाचव्या मंत्रात अयोध्यापुरीचे तपशीलवार वर्णन केले आहे. अयोध्या ही पूर्वी कौशल जिल्ह्याची राजधानी होती.
रामायणानुसार सरयू नदीच्या काठी वसलेल्या अयोध्या शहराची स्थापना विवसवान (सूर्य) यांचा पुत्र वैवस्वत मनु महाराज यांनी केली होती.
स्कंद पुराणानुसार अयोध्या ही भगवान विष्णूच्या चाकावर वसलेली आहे.
हे ठिकाण रामदूत हनुमानाचे उपासक भगवान श्री राम यांचे जन्मस्थान आहे.
संशोधनानुसार असे आढळून आले आहे की भगवान रामाचा जन्म 5114 मध्ये झाला होता.
अयोध्येचे वर्णन अथर्ववेदात 'देवाची नगरी', 'अष्टचक्रा नवद्वारा देवानां पूरयोध्या' असे केले आहे.
सात पुरींपैकी अयोध्या ही पहिली मानली जाते. अयोध्या, मथुरा, माया (हरिद्वार), काशी, कांची, अवंतिका (उज्जयिनी) आणि द्वारका यांचा समावेश सप्तपुरींमध्ये होतो.
वाल्मिकींनी लिहिलेल्या रामायणाच्या बालखंडात अयोध्या 12 योजना लांब (96 मैल) आणि 3 योजना रुंद असल्याचा उल्लेख आहे. रामायणात अयोध्या शहर सरयूच्या तीरावर वसले असून ते शहर भव्य आणि समृद्ध असल्याचा उल्लेख आहे.
भव्य मंदिराबरोबरच विहिरी, तलाव, राजवाडे इतर होते. तसेच प्रत्येकाचे घर एखाद्या राजवाड्यासारखे होते.
चौकाचौकात रुंद रस्ते, बागा आणि आंब्याच्या बागा तसेच मोठमोठे खांब होते.
या शहरात सुंदर, लांब आणि रुंद रस्ते होते. महाराज दशरथांनी ती पुरी इंद्राच्या अमरावतीसारखी सजवली होती.
विद्वानांच्या मते, प्राचीन काळी अयोध्या ही कोसल प्रदेशातील अवधची राजधानी होती, म्हणून तिला 'अवधपुरी' असेही म्हणतात. 'अवध' म्हणजे जिथे कोणी मारले जात नाही.
प्रभू रामाचा पुत्र लव याने श्रावस्ती शहराची स्थापना केली होती. बौद्ध काळात हे श्रावस्ती राज्याचे मुख्य शहर बनले आणि त्याचे 'साकेत' नाव प्रचलित झाले.
नंदुलाल डे, द जिओग्राफिकल डिक्शनरी ऑफ एन्शियंट अँड मिडिव्हल इंडियाच्या पान 14 वर लिहिलेल्या उल्लेखानुसार, रामाच्या वेळी या शहराचे नाव अवध होते.
रावणाची लंका कशी होती? | What was Ravana's Lanka like :-
हिंदू पौराणिक इतिहासानुसार, श्रीलंकेची स्थापना शिवाने केली होती.
श्रीलंकेत असलेली रावणाची लंका त्रिकुटाचाल पर्वतावर बांधली गेली.
लंकेत सुबेल, सुंदर आणि नील पर्वत होते, त्यापैकी नील पर्वतावर लंकेची स्थापना झाली.
सुबेलमध्ये युद्ध झाले, सुंदरमध्ये अशोक वाटिका होती आणि नील पर्वतावर अनेक सोन्याचे महाल होते.
शिवाच्या आज्ञेवरून विश्वकर्माने देवी पार्वतीसाठी येथे सोन्याचा महाल बांधला होता.
शिवाने विश्रवाला लंका दान केली होती. विश्रवाने ही लंका आपला मुलगा कुबेर याला दिली.
रावणाने कुबेरांना हाकलून लंका काबीज केली होती.
एका शापामुळे शिवाचा अवतार हनुमानाने लंका जाळून टाकली होती.
वाल्मिकी रामायणात लंकेचे वर्णन समुद्राच्या पलीकडे बेटाच्या मध्यभागी वसलेले आहे.
रावणाची लंका आजच्या श्रीलंकेच्या मध्यभागी वसलेली होती.
येथे भव्य अशोक वाटिका होती असे म्हणतात.
रावणाकडे उसंगोडा, गुरुलोपोथा, तोतुपोलाकांडा आणि वारियापोला अशी विमानतळे होती.
येथे राहण्यासाठी सुंदर गुहा आणि भव्य राजवाडे होते. रावणाचा महाल सोन्याचा होता.
रावणाकडे पुष्पक विमानासह इतर अनेक विमाने होती.
रावणाचा महाल अभेद्य होता जो भगवान शिवाने बांधला होता.