हनुमानजींची देशभरात हजारो मंदिरे आहेत, त्यापैकी शेकडो सिद्ध मंदिरे आहेत. राजस्थानमध्येही हनुमानजींची अनेक जागृत मंदिरे आहेत आणि त्यापैकी दोन खूप प्रसिद्ध आहेत, पहिले मेहंदीपूर बालाजी हनुमान मंदिर आणि दुसरे बालाजी हनुमान मंदिर, सालासर राजस्थान. चला या दोन्ही मंदिरांची थोडक्यात माहिती जाणून घेऊया.
1. बालाजी हनुमान मंदिर मेहंदीपूर (राजस्थान): राजस्थानच्या दौसा जिल्ह्याजवळ दोन टेकड्यांमध्ये वसलेले, घाटा मेहंदीपूर नावाचे एक ठिकाण आहे, जिथे हनुमानजींची आकृती एका मोठ्या खडकात आपोआप उदयास आली आहे, ज्याला श्री बालाजी महाराज म्हणतात. हे हनुमानजींचे बालस्वरूप असल्याचे मानले जाते. त्यांच्या पायाशी एक लहान कुंड आहे ज्याचे पाणी कधीच संपत नाही.
येथील हनुमानजींची देवता अत्यंत शक्तिशाली आणि अद्भुत मानली जाते आणि याच कारणामुळे हे स्थान केवळ राजस्थानमध्येच नाही तर संपूर्ण देशात प्रसिद्ध आहे. हनुमानजींसोबतच येथे शिव आणि भैरवजींचीही पूजा केली जाते. हे मंदिर सुमारे 1000 वर्षे जुने असल्याची प्रचलित धारणा आहे. इथे एका खूप मोठ्या खडकात स्वतःहून हनुमानजींची आकृती उभी राहिली होती. हे श्री हनुमानजींचे रूप मानले जाते.
2. बालाजी हनुमान मंदिर, सालासर (राजस्थान): हनुमानजींचे हे मंदिर राजस्थानच्या चुरू जिल्ह्यातील सालासर गावात आहे. त्यांना सालासरचे बालाजी हनुमान म्हणतात. येथे स्थित हनुमानजींची मूर्ती दाढी आणि मिशाने सजलेली आहे. दूरदूरवरून भाविक आपल्या मनोकामना घेऊन येथे येतात आणि इच्छित वरदान मिळवतात.
या मंदिराचे संस्थापक श्री मोहनदासजींना लहानपणापासूनच श्री हनुमानजींबद्दल खूप आदर होता. सालासर येथे सोन्याच्या सिंहासनावर बसवलेली जमीन नांगरताना हनुमानजीची ही मूर्ती एका शेतकऱ्याला सापडल्याचे मानले जाते.