Career in PHD Library and Information Science : पीएचडी इन लायब्ररी अँड इन्फॉर्मेशन सायन्स मध्ये करिअर बनवा, पात्रता, अभ्यासक्रम, व्याप्ती ,पगार जाणून घ्या

लायब्ररी अँड इन्फॉर्मेशन सायन्स मधील डॉक्टर ऑफ फिलॉसॉफी३ वर्षे कालावधीचा संशोधनावर आधारित डॉक्टरेट स्तरावरील अभ्यासक्रम आहे. ग्रंथालय आणि माहिती विज्ञान विषयातील पीएचडी अभ्यासक्रम प्रामुख्याने ग्रंथालय आणि माहिती विज्ञान या दोन प्रमुख क्षेत्रांवर केंद्रित आहे. हा एक आंतरविद्याशाखीय अभ्यास आहे जो माहिती तंत्रज्ञान, व्यवस्थापन साधने, शिक्षण इत्यादींवरील ग्रंथालय व्यवस्थापन पद्धतींवर प्रगत ज्ञान प्रदान करतो.

पात्रता निकष -

*  इच्छुक उमेदवाराकडे पीएचडी लायब्ररी अँड इन्फॉर्मेशन सायन्स  संबंधित विषयात पदव्युत्तर पदवी किंवा एमफिल असणे आवश्यक आहे. 

* पीएचडी लायब्ररी अँड इन्फॉर्मेशन सायन्स मध्ये प्रवेश घेण्यासाठी उमेदवाराला पदव्युत्तर पदवीमध्ये किमान 60% गुण असणे आवश्यक आहे

* राखीव श्रेणीतील उमेदवारांसाठी 5% गुणांची अतिरिक्त सूट देण्यात आली आहे.

* यासोबतच, उमेदवाराला विद्यापीठाकडूनच किंवा UGC-NET सारख्या राष्ट्रीय परीक्षांद्वारे आयोजित केलेल्या प्रवेश परीक्षांमध्ये विद्यापीठाच्या दर्जापर्यंत गुण मिळवावे लागतात. 

 प्रवेश प्रक्रिया -

कोणत्याही टॉप युनिव्हर्सिटी मध्ये पीएचडी  लायब्ररी अँड इन्फॉर्मेशन सायन्स अभ्यासक्रमात प्रवेश घेण्यासाठी उमेदवारांना प्रवेश परीक्षेला बसणे आवश्यक आहे. 

प्रवेश परीक्षा उत्तीर्ण झाल्यानंतर, वैयक्तिक मुलाखत असते आणि जर उमेदवारांनी त्यात चांगले गुण मिळवल्यावरच त्यांना शिष्यवृत्ती देखील मिळू शकते.

अर्ज प्रक्रिया -

 * उमेदवारने अधिकृत वेबसाइटला भेट द्यावी. 

* अधिकृत वेबसाइटला भेट दिल्यानंतर,अर्ज भरा. 

*  अर्ज भरल्यानंतर, फॉर्ममध्ये काही चूक असल्यास योग्यरित्या तपासा, अन्यथा तो नाकारला जाऊ शकतो. 

*  मागितलेली सर्व कागदपत्रे अपलोड करा. 

 * अर्ज सबमिट करा. 

* क्रेडिट कार्ड किंवा डेबिट कार्डद्वारे ऑनलाइन फॉर्मची फी भरा.. 

प्रवेश कसे मिळवायचे - 

पीएचडी लायब्ररी अँड इन्फॉर्मेशन सायन्स मध्ये प्रवेश घेण्यासाठी सर्वोच्च विद्यापीठाचे लक्ष्य ठेवले असेल, तर त्यांच्यासाठी प्रवेश परीक्षा उत्तीर्ण होणे फार महत्वाचे आहे. विद्यार्थ्यांना प्रवेश परीक्षेसाठी नोंदणी करावी लागते आणि नोंदणी प्रक्रिया संपल्यानंतर प्रवेशपत्र जारी केले जातात. ज्यामध्ये प्रवेश परीक्षेशी संबंधित सर्व माहिती दिली जाते जसे की परीक्षा कधी आणि कुठे होणार आहे, इत्यादी.

पीएचडी लायब्ररी अँड इन्फॉर्मेशन सायन्स अभ्यासक्रमात प्रवेश प्रक्रियाUGC NET, CSIR NET, SLATE इत्यादी सारख्या प्रवेश परीक्षेवर अवलंबून असते. पात्र उमेदवारांची पुढील मुलाखतीच्या आधारे निवड केली जाते.

प्रवेश परीक्षा संपल्यानंतर काही दिवसांनी त्याचा निकाल गुणवत्ता यादीच्या स्वरूपात जाहीर केला जातो. त्यानंतर विद्यार्थ्यांना त्यांच्या श्रेणीनुसार महाविद्यालये दिली जातात.

* मुलाखत आणि नावनोंदणी प्रवेश परीक्षा उत्तीर्ण झालेल्या विद्यार्थ्यांना विद्यापीठातर्फे मुलाखतीसाठी उपस्थित राहण्यास सांगितले जाते 

  विद्यार्थ्यांना एकतर ऑनलाइन (स्काईप, गुगल मीट, झूम) किंवा ऑफलाइन विद्यापीठाच्या कॅम्पसमध्ये बोलावले जाते.

या दरम्यान, इतर सर्व पात्रता निकष तपासले जातात आणि जर विद्यार्थ्यांनी मुलाखतीत चांगली कामगिरी केली तर त्यांना पीएचडी लायब्ररी अँड इन्फॉर्मेशन सायन्सचा अभ्यास करण्यासाठी प्रवेश दिला जातो.

अभ्यासक्रम -

रिसर्च इश्यू इन लाइब्रेरी अँड इंफॉर्मेशन साइंस

 इंफॉर्मेशन अँड सोसाइटी

 इंफॉर्मेशन इन एथिक अँड  पॉलिटी

 एरिया ऑफ एडवांस्ड स्टडीज इन लाइब्रेरी एंड इंफॉर्मेशन साइंस

 प्रिपरेशन फॉर एकेडमिक करियर सेमिनार

शीर्ष महाविद्यालये -

बनारस हिंदू विश्वविद्यालय

 पंजाब विश्वविद्यालय

 संबलपुर विश्वविद्यालय

चंडीगढ़ विश्वविद्यालय

 उस्मानिया विश्वविद्यालय

 इग्नू

पांडिचेरी विश्वविद्यालय

 सिंघानिया विश्वविद्यालय

 पेरियार विश्वविद्यालय

 कुरुक्षेत्र विश्वविद्यालय

 द्रविड़ विश्वविद्यालय

 जॉब व्याप्ती आणि पगार -

लायब्रेरियन- पगार 3 लाख 

आर्किव्हिस्ट- पगार  6 लाख 

लायब्रेरी ट्रेनी- पगार 5 लाख 

इंफॉरमेशन सोर्सिंग एनालिस्ट- पगार  7 लाख 

लायब्रेरी डायरेक्टर- पगार  5 लाख

Edited By - Priya Dixit