Career in Merchant Navy :प्रवास आणि साहसांनी भरलेल्या क्षेत्रात करिअर करायचे असेल, तर तुमच्यासाठी मर्चंट नेव्हीपेक्षा चांगले करिअर असूच शकत नाही. मर्चंट नेव्ही हा करिअरचा नेहमीच मागणी करणारा पर्याय राहिला आहे. या क्षेत्रात तुम्हाला इतर क्षेत्रांपेक्षा जास्त पगार मिळू शकतो. मर्चंट नेव्हीचे नाव भारतीय नौदलासारखे वाटेल, परंतु हे दोन्ही पूर्णपणे भिन्न आहेत आणि मर्चंट नेव्ही हा भारतीय नौदलाचा अजिबात भाग नाही. वास्तविक मर्चंट नेव्ही हे एक व्यावसायिक क्षेत्र आहे ज्यामध्ये सागरी जहाजांद्वारे माल आणि प्रवासी एका ठिकाणाहून दुसऱ्या ठिकाणी नेले जातात. सरकारी आणि खाजगी दोन्ही कंपन्या मर्चंट नेव्हीमध्ये काम करतात. मोठ्या जहाजाच्या ऑपरेशनसाठी मोठ्या संख्येने प्रशिक्षित लोकांची आवश्यकता असते, म्हणून या क्षेत्रातील व्यावसायिकांची नेहमीच मागणी असते. तुम्हीही उत्तम करिअरच्या शोधात असाल तर मर्चंट नेव्हीचे क्षेत्र तुमची स्वप्ने पूर्ण करू शकता.मर्चंट नेव्हीमध्ये व्यावसायिक अभ्यासक्रम केलेल्या लोकांना सहज नोकऱ्या मिळतात. तुम्हाला मालवाहू जहाजे, कंटेनर जहाजे, जहाजे, टँकर, बल्क वाहक, रेफ्रिजरेटर जहाजे आणि प्रवासी जहाजे यांमध्ये नोकऱ्या मिळू शकतात. याशिवाय मर्चंट नेव्हीमध्ये काम करणाऱ्या अनेक सरकारी संस्थांमध्येही नोकरी मिळू शकते.
पात्रता -
मर्चंट नेव्हीमध्ये करिअर करायचे असेल तर 10वी पास ते बी.टेक पदवी असलेल्यांसाठी या क्षेत्रात कोर्सेस उपलब्ध आहेत. या क्षेत्रात प्रवेश करण्यासाठी तुमची वयोमर्यादा 16 ते 25 वर्षांच्या दरम्यान असावी. 10वी उत्तीर्ण व्यापारी नौदलात कार्मिकांसाठी प्री-सी ट्रेनिंग, डेक रेटिंग, इंजिन रेटिंग आणि सलून रेटिंग यांसारख्या विषयांसह डिप्लोमा करू शकतात. याशिवाय 12वी विज्ञान शाखेतून उत्तीर्ण झाल्यानंतर तुम्ही नॉटिकल सायन्स, मरीन इंजिनीअरिंग, ग्रॅज्युएट मेकॅनिकल इंजिनिअर्स कोर्स करू शकता. याशिवाय, तुम्ही पदवीनंतरही मर्चंट नेव्ही क्षेत्रात जाऊ शकता, यासाठी तुम्हाला ग्रॅज्युएशनमध्ये 50 टक्के गुण असावेत आणि तुमचे वय 28 वर्षांपेक्षा जास्त नसावे. याशिवाय आणखी एक अट आहे की मर्चंट नेव्हीमध्ये सामील होण्यासाठी तुम्ही अविवाहित असणे आवश्यक आहे.
या पदांवर काम असणार -
रेडिओ अधिकारी- रेडिओ अधिकाऱ्याचे काम डेकवर काम करणाऱ्या कर्मचाऱ्यांवर नियंत्रण ठेवणे असते.
इलेक्ट्रिकल ऑफिसर - इलेक्ट्रिकल ऑफिसरचे काम इंजिन रूममधील इलेक्ट्रिकल उपकरणे पाहणे आहे.
नॉटिकल सर्व्हेअर- या लोकांचे काम समुद्राच्या नकाशांवर काम करणे आहे. पायलट ऑफ शिप- जहाजाचा वेग, दिशा आणि मार्ग ठरवण्यासाठी पायलट जबाबदार असतो.
व्हाईस कॅप्टन - व्हाईस कॅप्टनचे काम जहाजाच्या कॅप्टनला मदत करणे असते, तो डेकच्या कर्मचाऱ्यांवर नियंत्रण ठेवण्याचे काम करतो.
कॅप्टन- जहाजावरील प्रत्येक गोष्टीवर नियंत्रण ठेवणे हे कर्णधाराचे काम असते.
कोर्स फी-
अनेक सरकारी आणि खाजगी संस्था मर्चंट नेव्हीमध्ये अभ्यासक्रम देतात. सरकारी संस्थांचे अंदाजे शुल्क 1.5 लाखांपर्यंत आणि खाजगी संस्थांचे 3 लाखांपर्यंत असू शकते.
पगार -
तुमचा मर्चंट नेव्हीमधला पगार तुमच्या पोस्टवर अवलंबून असतो. तरीही मर्चंट नेव्हीमध्ये काम करणाऱ्या कोणत्याही व्यक्तीला 12 हजार ते 8 लाख रुपयांपर्यंत पगार मिळू शकतो. त्याच वेळी, एक सागरी अभियंता सुरुवातीला वार्षिक 1.5 लाखांपर्यंत कमवू शकतो.
कोर्स करण्यासाठी अग्रगण्य संस्था-
-समुद्र इन्स्टिट्यूट ऑफ मेरीटाईम, मुंबई
-ट्रेनिंग शिप चाणक्य, मुंबई
-इंडियन मेरीटाईम युनिव्हर्सिटी, चेन्नई
-कोइम्बतूर मरीन सेंटर, कोईम्बतूर
-तोलानी मेरीटाईम इन्स्टिट्यूट, दिल्ली
-इन्स्टिट्यूट ऑफ टेक्नॉलॉजी अँड मरीन इंजिनिअरिंग, कोलकाता
-महाराष्ट्र अकादमी ऑफ नेव्हल एज्युकेशन अँड ट्रेनिंग, पुणे