Corona बूस्टर डोस म्हणजे काय? ICMR प्रमाणे कोरोनाचा बूस्टर डोस किती उपयुक्त, पुरावा नाही, मार्चपासून मुलांचे लसीकरण सुरू होऊ शकते

कोरोना (कोविड-19) लसीकरणाच्या बूस्टर डोसवर पुढील आठवड्यात बैठक होणार आहे. मार्चपासून बालकांचे लसीकरणही सुरू होऊ शकते, असे मानले जात आहे. दरम्यान, ICMR च्या प्रमुखांनी असा युक्तिवाद केला की बूस्टर डोस किती महत्त्वाचा आहे याचा कोणताही पुरावा नाही.

पुढील आठवड्यात होणाऱ्या संभाव्य बैठकीत कोरोना लसीचा बूस्टर डोस आणि बालकांच्या लसीकरणाबाबत निर्णय घेतला जाऊ शकतो. पुढील आठवड्यात होणार्‍या लसीकरणावरील राष्ट्रीय तांत्रिक सल्लागार गटाच्या (NTAGI) या बैठकीत, केंद्र सरकारचे एक पॅनेल देशातील मुलांसाठी बूस्टर डोस आणि लसीबाबत दोन आठवड्यांत धोरण तयार करेल. या आजाराने ग्रस्त बालकांचे लसीकरण जानेवारीपासून सुरू होऊ शकते, असे मानले जात आहे. त्याचबरोबर इतर सर्व बालकांचे लसीकरण मार्चपर्यंत सुरू करता येईल.

मात्र, कोरोनाच्या बूस्टर डोसबाबत अजूनही साशंकता आहे. दरम्यान, भारतीय वैद्यकीय संशोधन परिषदेचे (ICMR) प्रमुख डॉ. बलराम भार्गव म्हणाले की, कोरोना विषाणू रोग (कोविड-19) विरुद्ध संरक्षणासाठी बूस्टर लसीच्या डोसची आवश्यकता असल्याचा कोणताही वैज्ञानिक पुरावा समोर आलेला नाही. ते म्हणाले की सध्या सर्व प्रौढांना लसीकरण केले जात आहे आणि भारतासह जगभरातील लोकांनी लसीकरण केले पाहिजे, याला सध्या प्राधान्य आहे.

डॉ. बलराम यांनी वृत्तसंस्था पीटीआयला सांगितले की, लसीकरणावरील केंद्राचे सर्वोच्च तज्ज्ञ पॅनेल, लसीकरणावरील राष्ट्रीय तांत्रिक सल्लागार गट (NTAGI), बूस्टर शॉट्ससारख्या महत्त्वाच्या मुद्द्यांवर चर्चा करण्यासाठी नोव्हेंबरच्या शेवटच्या आठवड्यात भेटू शकते. यापूर्वी राजस्थानचे मुख्यमंत्री अशोक गेहलोत आदींनी केंद्र सरकारला लोकांना बूस्टर डोस देण्याची विनंती केली होती. तर केंद्रीय आरोग्य मंत्री मनसुख मांडविया यांनी स्पष्ट केले आहे की केंद्र अशा प्रकरणी थेट निर्णय घेऊ शकत नाही.

बूस्टर डोस म्हणजे असा विचार करा की तुम्ही कोर्स पूर्ण केला आहे, परंतु कालांतराने त्यात अपग्रेड जोडले गेले आहे. लसीच्या बाबतीत, हे समजून घ्या की 2 डोस घेतल्यानंतर, तुम्ही अभ्यासक्रम पूर्ण केला आहे, परंतु शरीरात तयार झालेल्या प्रतिपिंडांना आणखी चालना देण्यासाठी बूस्टर डोस द्यावा. सध्या लोकांना 2 डोसची कोरोना लस दिली जात आहे.

तज्ज्ञांच्या मते, कोरोना लसीचे जे दोन्ही डोस दिले जात आहेत त्यांना प्राइम डोस म्हटले जाईल आणि ठराविक वेळेनंतर जो डोस दिला जाईल त्याला बूस्टर डोस म्हटले जाईल. सध्या, लहान मुलांसाठी अनेक लसींमध्ये बूस्टर डोस आवश्यक आहे, जेणेकरुन या रोगाविरूद्ध प्रतिपिंड मुलांच्या शरीरात कमकुवत होऊ नयेत.

बूस्टर डोस एका विशिष्ट पद्धतीने कार्य करतात, ज्याला इम्यूनोलॉजिकल मेमरी म्हणतात. आपली रोगप्रतिकारक शक्ती शरीराला पूर्वी मिळालेला लसीचा डोस लक्षात ठेवते. आता ठराविक वेळानंतर, लसीचा जो बूस्टर डोस दिला जाईल, तो आपल्या रोगप्रतिकारक शक्तीला ताबडतोब सतर्क करेल, शरीरात अँटीबॉडीज वाढतील आणि आपली रोगप्रतिकारक शक्ती त्या आजाराविरुद्ध चांगले काम करू लागेल.