अश्विन महिन्याच्या त्रयोदशीला धनतेरस अर्थात धनत्रयोदशी हा सण देवांचे वैद्य धन्वंतरी यांचा जन्मदिवस म्हणून साजरा करण्याची प्रथा आहे. हा दिवस धन्वंतरी देवांचा जन्मदिवस असून त्यांच्या पूजेबरोबरच या दिवशी कुबेर, लक्ष्मी, गणेश आणि यम यांचीही पूजा केली जाते. चला जाणून घेऊया घरी या देवांची पूजा कशी करावी. सोप्या पद्धतीने पूजा (धनतेरस पूजा विधि) करण्याची पद्धत.
1. या दिवशी सकाळी लवकर उठून नियमित कामातून निवृत्त होऊन पूजेची तयारी करा.
2. घराच्या ईशान्य दिशेलाच पूजा करा. पूजेच्या वेळी आपले तोंड उत्तर, पूर्व किंवा उत्तर दिशेला असले पाहिजे.
3. पूजेच्या वेळी पंचदेवाची स्थापना करा. सूर्यदेव, श्री गणेश, दुर्गा, शिव आणि विष्णू यांना पंचदेव म्हणतात. पूजेच्या वेळी सर्वांनी एकत्र येऊन पूजा करावी. पूजा करताना कोणताही आवाज करू नका.
4. धन्वंतरी देवाची षोडशोपचार पूजा या दिवशी करावी. म्हणजेच 16 क्रियांसह पूजा करा. पाद्य, अर्घ्य, आचमन, स्नान, वस्त्र, दागिने, गंध, फुले, धूप, दीप, नैवेद्य, आचमन, तांबूल, स्तवपाठ, तर्पण आणि नमस्कार. पूजेच्या शेवटी सांगता सिद्धीसाठी दक्षिणाही अर्पण करावी.
5. यानंतर धन्वंतरी देवासमोर उदबत्ती, दिवा लावावा. त्यानंतर त्यांच्या कपाळावर हळदी कुंकू, चंदन आणि तांदूळ लावा. त्यानंतर त्यांना हार आणि फुले अर्पण करा. पूजेमध्ये अनामिका (करंगळीजवळील अनामिका) सुगंध (चंदन, कुंकुम, अबीर, गुलाल, हळद इ.) लावण्यासाठी वापरावी. तसेच वरील षोडशोपचारातील सर्व पदार्थांसह पूजा करावी. पूजा करताना त्याच्या मंत्राचा जप करा.
6. पूजा केल्यानंतर प्रसाद किंवा नैवेद्य (भोग) अर्पण करा. नैवेद्यात मीठ, मिरची, तेल वापरत नाही हे लक्षात ठेवा. प्रत्येक ताटावर तुळशीचे पान ठेवले जाते.
7. शेवटी त्यांची आरती करून नैवेद्य दाखवून पूजेची सांगता होते.
8. मुख्य पूजेनंतर आता प्रदोष काळात मुख्य गेट किंवा अंगणात दिवे लावा. तसेच यमाच्या नावाने दिवा लावावा. रात्री घराच्या कानाकोपऱ्यात दिवे लावा.
9. घरात किंवा मंदिरात कोणतीही विशेष पूजा केली जाते तेव्हा त्याच्या प्रमुख देवतेसोबत स्वस्तिक, कलश, नवग्रह देवता, पंच लोकपाल, षोडश मातृका, सप्त मातृका यांचीही पूजा केली जाते. परंतु केवळ पंडितच विस्तृत पूजा करतात, त्यामुळे तुम्ही पंडिताच्या मदतीने ऑनलाइन विशेष पूजा देखील करू शकता. विशेष पूजा पंडिताच्या मदतीनेच करावी म्हणजे पूजा योग्य प्रकारे होईल.