गणेश गीता अध्याय ७
(गीति)
भूपति वरेण्य पुसतो, शुक्ल नि दुजि ती गती असे कृष्ण ।
स्पष्टपणें कैशा त्या, सांगाव्या मजसि हा असे प्रश्न ॥१॥
ब्रह्म म्हणावें कवणा, संसृति म्हणजे कशी असे काय ।
१.
कथण्यास योग्य आपण, कथणें कृपयें करुन ती काय ॥२॥
अग्नी आणिक ज्योति, असती ज्या देवता नि गतिकाल ।
गमन करावें ऐसा, योग्य असे उत्तरायणीं काल ॥३॥
इंदू आणिक ज्योती, असती ज्या देवता नि गति काल ।
२.
गमन करावें ऐसा, योग्य असे दक्षिणायनीं काल ॥४॥
शुक्लगती ती दिवसा, बोलति रात्रीं गतीस कृष्ण असे ।
चिन्हें गतीस असती, कथितों भूपा श्रवीं वदे ऐसें ॥५॥
या दोन गती क्रमानें, ब्रह्माला नी तशाच संसृतिला ।
कारण असती भूपा, यास्तव जाणें पुढील गोष्टीला ॥६॥
दृश्य असे जें आणिक, असतें अदृश्य तें परब्रह्म ।
३.
मानावें द्वयरुपें, कथितों भूपा श्रवीं असें ब्रह्म ।
पंचमहाभूतांनीं, युक्त असें जें तयास क्षर म्हणती ।
अंत तयाचा होणें, अक्षर त्यासीच नाम देताती ॥८॥
यांहून भिन्न प्राचिन, शुद्ध असें मूळ रुप तें ब्रह्म ।
४.
समजें भूपति याचें, लक्षण हें सांगतों श्रवीं ब्रह्म ॥९॥
अनेक जन्मचि येती, संसृति वदती मुनी तिला राया ।
५.
ते जन माझी पर्वा, करितच नाहीं तिथेंत ते विलया ॥१०॥
शोडष उपचारांनीं, माझी करिती उपासना भक्त ।
६.
ब्रह्मपदाला पावति, कथितों भूपा मदीय तूं भक्त ॥११॥
गंधादि पूजनानीं, होतो तो ब्रह्मरुपसा भक्त ।
७.
ऐसी उपासनाही, भक्तीपूर्वक करीतसे भक्त ।
आवाहन आसन नी, ध्यान तसें स्नान पंचरसयुक्त ।
८.
त्यांची इच्छापूर्ती, करितों यास्तव सुपूजनीं सक्त ॥१३॥
अंतःकरणापासुन, स्थीर मनानें करीत पूजन ते ।
९.
किंवा फलपुष्पांनीं, पूजन करिती मदीय पूजक ते ॥१४॥
इच्छित मनोरथातें, पावति सारे मदीय भक्त असे ।
येणेंपरि यत्नानें, पूजन करिती सुइष्टफल ऐसें ॥१५॥
पूजाप्रकार असती, मुख्य असे तीन ते अगा राया ।
१०.
त्यांतिल मानसपूजा, मान्य असे सुलभशा विधाना या ॥१६॥
माझी उत्तम पूजा, करिती इच्छारहीत भक्तीनें ।
११.
चारीं आश्रमिं मानव, लाधति फल तें श्रवींच कर्णानें ॥१७॥
पूजा करणाराला, उत्तम सिद्धी त्वरीत ती पावे ।
माझ्याशिवाय दुसर्या, देवांचें करिति पूजना भावें ॥१८॥
त्यांमाजी मज द्वेषिति, त्यांना लाधेल काय फल तेंच ।
१२.
कथितों विस्तृत तुजला, भक्त म्हणूनी भवार्थ तें साच ॥१९॥
भक्तीपूर्वक विधिनें, माझी नी इतर देवता यांची ।
द्वेषित बुद्धी ठेवुन, पूजा करिती गती श्रवीं त्यांची ॥२०॥
त्यांना सहस्त्र कल्प, नरकाचें दुःख भोगणें लागे ।
परिसुनि ऐशा वृत्ता, सावधपणिं तूं नृपा पुढें वागें ॥२१॥
प्राणायामाआधीं, विधि करणें भूतशुद्धीचा राया ।
१३-१४.
नंतर प्राणायामा आसनिं अशा शुद्धशा बसे ठाया ॥२२॥
आकर्षूनि मनासी, न्यास करावा अधींच या नामें ।
१५.
अंतर-मातृक म्हणती, नंतर करणें षडंग या नामें ॥२३॥
त्यानंतर न्यासावा, मुख्य असा मूळमंत्र जपण्याचा ।
चित्ता स्थीर करुनियां, ध्यान करावें विधि जसा साचा ॥२४॥
गुरुमुखमंत्र जपावा, अर्पण करणें स्वइष्ट देवाला ।
बहुविध स्तोत्रें म्हणुनी, स्तुति करणें भक्तियुक्त पूजेला ॥२५॥
यापरि उपासना ही, माझी करितां प्रसन्न मी होतों ।
१६।१७.
अव्यय मोक्षपदाला, पावे तो भक्यराज मी कथितों ॥२६॥
जन्मा येउन प्रानी, उपासनेविण असेच तो व्यर्थ ।
भूपा ध्यानीं धरुनि, वर्ते यापरि असेंच बोधार्थ ॥२७॥
अग्नि आज्य हवि हुत, यज्ञहि तैसा तदीय तो मंत्र ।
१८.
औषधि आदि करुनी, मदीयरुपें समस्त अणुमात्र ॥२८॥
ध्याता ध्यान नि ध्येय, स्तुतिस्तोत्रें नमन आणखी एक ।
भक्ती उपासना नी, वेदत्रयीनेंच जाणणें ऐक ॥२९॥
तीतें योग्य असे जें, पुनित असे आर्य आर्यही तात ।
१९.
ते सारे मीच असें, ऐकें भूपा पुढील श्लोकांत ॥३०॥
ॐकार पावनाणिक, साक्षी प्रभु मित्र आणखी ऐक ।
गतिलय उत्पत्तीही, पोषक बीजामृता नि शरणैक ॥३१॥
आत्मा सत्न्यसत्, ब्रह्मचि आहे मि जाण भूपाही ।
२०।२१
यास्तव कर्मं करुन तीं, अर्पण करणें असेच आज्ञा ही ॥३२॥
चारी वर्णांतिल कीं, पुरुष असो वा तशीच ती नारी ।
२२.
माझा आश्रय सारे, करिती हें कथितसें सदाचारी ॥३३॥
मुक्तचि सारे होती, सु-भक्त ब्राह्मण तसेच होतील ।
२३.
माझीं रुपें जाणति, ते सारे नष्टकाय होतील ॥३४॥
माझी माझ्या विभुती, जन्मति कैशा मुनी नि देवांस ।
कळतसे हें राया, परि मी व्यापी समस्त जगतास ॥३५॥
जे तेजस्वी श्रेष्ठहि, या लोकीं ते विभूति असतात ।
२४।२५.
ऐसा उपासनेचा, योग तुला सांगसा कथित यांत ॥३६॥
सप्तम अध्यायासी, कवित्वरुपें सुगंधशीं कुसुमें ।
गुंफुन माला कंठीं, घाली प्रभुच्या सुभक्तिनें प्रेमें ॥३७॥