राज्यातील या गणपती मंदिराच्या छतावरून प्रसाद फेकला जातो, उलट्या छत्रीत प्रसाद झेलतात भाविक

गणेश चतुर्थीनिमित्त महाराष्ट्रातील बीड जिल्ह्यातील नवगण राजुरी गावात एक परंपरा दिसून येते, जी केवळ अनोखीच नाही तर भाविकांमध्ये श्रद्धा आणि उत्साहाचा एक अनोखा संगम देखील दर्शवते. येथे दरवर्षी गणेश चतुर्थीदरम्यान आयोजित केलेल्या अखंड हरिनाम सप्ताहाच्या शेवटी मंदिराच्या छतावरून प्रसाद टाकला जातो, जो भाविक त्यांच्या उलट्या छत्र्यांमध्ये गोळा करतात. ही परंपरा गेल्या अनेक वर्षांपासून सुरू आहे आणि आता ती केवळ स्थानिक पातळीवरच नव्हे तर राष्ट्रीय पातळीवरही चर्चेचा विषय बनली आहे.

अनोखी परंपरा

नवगण राजुरी गावात गणेश चतुर्थीनिमित्त १ सप्टेंबर २०२५ रोजी अखंड हरिनाम सप्ताह आयोजित करण्यात आला होता. या आठवड्याच्या शेवटच्या दिवशी मंदिराच्या छतावरून खाली उभ्या असलेल्या भाविकांवर महाप्रसाद टाकला जातो. या दरम्यान भाविक त्यांच्या छत्र्या उलट्या करून उभे राहतात आणि छतावरून पडलेला प्रसाद त्यांच्या छत्रीत गोळा होतो. ही प्रक्रिया केवळ अद्वितीय नाही तर एकाच वेळी मोठ्या संख्येने भाविकांना प्रसाद मिळू शकेल याची खात्री देते, ज्यामुळे गोंधळ आणि गर्दी टाळता येते. या परंपरेचे वैशिष्ट्य म्हणजे पूर्वीच्या काळात लोक पगडी किंवा धोतरात प्रसाद स्वीकारत असत, परंतु कालांतराने ही परंपरा उलट्या छातीपर्यंत पोहोचली.

परंपरा १०० वर्षांहून अधिक जुनी

नवगण राजुरी येथील श्री गणेश मंदिरात ही परंपरा १०० वर्षांहून अधिक काळापासून चालत आली आहे. भाद्रपद महिन्याच्या शुक्ल पक्षाच्या चतुर्थी तिथीला साजरी होणारी गणेश चतुर्थी देशभरात विघ्नहर्ता गणपतीच्या जन्मोत्सव म्हणून उत्साहाने साजरी केली जाते. परंतु ही परंपरा बीड जिल्ह्यातील या गावात ती आणखी खास बनवते. अखंड हरिनाम सप्ताहात, भाविक भजन-कीर्तन आणि पूजा-पाठात मग्न होतात आणि शेवटच्या दिवशी ही अनोखी प्रसाद वाटप उत्सवाचे मुख्य आकर्षण बनते. ही प्रथा सामुदायिक ऐक्य आणि सामूहिक भक्तीची भावना वाढवते असे मानले जाते.

भाविकांचा उत्साह आणि श्रद्धा

या अनोख्या परंपरेत सहभागी होण्यासाठी बीड आणि परिसरातील हजारो भाविक नवगण राजुरीत पोहोचतात. मंदिराच्या खाली उभे असलेले भाविक त्यांच्या छत्र्या उलट्या करून प्रसाद घेण्यासाठी उत्साहित असतात. हे दृश्य केवळ श्रद्धेचे प्रतीक नाही तर एका सामाजिक आणि सांस्कृतिक उत्सवाचा एक भाग देखील आहे. गौरी पूजनाच्या वेळी तयार केलेला महाप्रसाद, ज्यामध्ये मिठाई, फळे आणि इतर पवित्र साहित्य असते, ते भाविकांमध्ये वाटले जाते. 

पूर्वी पगडी किंवा धोतरात गोळा करायचे

पूर्वी भाविक पगडी किंवा धोतरात प्रसाद स्वीकारत असत, परंतु आता छत्रीचा वापर या परंपरेला अधिक संघटित आणि आकर्षक बनवतो. हा बदल काळानुरूप आधुनिकीकरणाचे प्रतीक आहे, परंतु त्याची मूळ भावना श्रद्धा आणि सामुदायिक एकता तीच आहे. या परंपरेने स्थानिक लोकांचे लक्ष वेधले नाही तर सोशल मीडिया आणि वृत्तमाध्यमांद्वारे देशभर चर्चेचा विषय बनला आहे. गणेश चतुर्थीच्या या अनोख्या रंगाने बीडच्या नवगण राजुरीला एक विशेष ओळख दिली आहे.