धर्मराज युधिष्ठिर म्हणू लागले की हे परमेश्वरा! भाद्रपद कृष्ण एकादशीचे नाव काय आहे? त्याची पद्धत आणि परिणाम काय आहे? तर कृपया मला सांगा. भगवान श्रीकृष्ण सांगू लागले की या एकादशीचे नाव इंदिरा एकादशी आहे. ही एकादशी पापांचा नाश करणारी आणि पूर्वजांना अधोगतीपासून मुक्त करण्यासाठी आहे. अरे राजन! ही कथा काळजीपूर्वक ऐका. वायपेय यज्ञाचे फळ फक्त ते ऐकून प्राप्त होते.
प्राचीन काळी, सत्ययुगाच्या काळात, महिष्मती नावाच्या शहरात, इंद्रसेन नावाचा एक भव्य राजा आपल्या प्रजेचे नीतीमान पालन करून राज्य करायचे. ते मुलगा, नातू आणि संपत्ती इत्यादी संपन्न होते आणि मोठे विष्णू भक्त होते. एके दिवशी जेव्हा राजा आपल्या बैठकीत आनंदाने बसला होते, तेव्हा महर्षी नारद आकाशातून खाली आले आणि त्यांच्या सभेला आले. त्यांना पाहून राजा हात जोडून उभा राहिले आणि पद्धतशीरपणे आसन आणि अर्घ्य अर्पण केले.
आनंदाने बसून ऋषींनी राजाला विचारले, हे राजा! तुमचे सात अंग चांगले कार्यरत आहेत का? तुमची बुद्धी धर्मात आणि तुमचे मन विष्णूच्या भक्तीत राहते का? देवर्षी नारदांच्या अशा गोष्टी ऐकून राजा म्हणाला - हे महर्षी! तुमच्या कृपेने माझ्या राज्यात सर्वजण चांगले काम करत आहेत आणि यज्ञ विधी येथे केले जात आहेत. कृपया तुमच्या आगमनाचे कारण सांगा. तेव्हा ऋषी म्हणू लागले की हे राजा! तुम्ही माझे शब्द लक्षपूर्वक ऐका.
एकदा मी ब्रह्मलोकाहून यमलोकाला गेलो, जिथे मी यमराजाची आदरपूर्वक पूजा केली आणि नीतिमान आणि सत्यवादी धर्मराजाची स्तुती केली. त्याच यमराजाच्या सभेत एका मोठ्या विद्वान आणि ईश्वरभक्ताने एकादशीचा उपवास मोडल्यामुळे तुमच्या वडिलांना पाहिले. त्यांनी संदेश दिला म्हणून मी तुम्हाला सांगतो. ते म्हणाले की मी माझ्या मागील जन्मात काही विघ्नामुळे यमराज जवळ राहात आहे, म्हणून जर पुत्राने माझ्या निमित्त इंदिरा एकादशीचा उपवास केलास तर मी स्वर्ग प्राप्त करू शकतो.
हे ऐकून राजा म्हणू लागला - हे महर्षी, तुम्ही मला या व्रताची पद्धत सांगा. नारदजी सांगू लागले - भाद्रपद महिन्याच्या कृष्ण पक्षाच्या दहाव्या दिवशी, सकाळी श्रद्धेने स्नानाने निवृत्त झाल्यानंतर, दुपारी पुन्हा नदी इत्यादीवर जाऊन स्नान करावे. मग श्रद्धेने पूर्वजांचे श्राद्ध करा आणि एकदा भोजन घ्यावे. एकादशीच्या दिवशी पहाटे स्नान करुन भक्तीसह उपवासाच्या नियमांचे पालन करावे, वचन घ्या की 'मी आज सर्व भोग त्यागून एकादशीचा उपवास करेन.
हे अच्युत! हे पुंडरीक्ष! मी तुमचा आश्रयस्थान आहे, तुम्ही माझे रक्षण करा, अशा प्रकारे शालिग्रामच्या मूर्तीसमोर विधी श्राद्ध केल्यानंतर पात्र ब्राह्मणांना फळांचे अन्न अर्पण करावे आणि दक्षिणा द्यावी. पूर्वजांच्या श्राद्धातून जे काही उरले आहे त्याचा वास घ्या, तो गाईला द्यावा आणि धूप-दिवा, सुगंध, फुले, नैवेद्य इत्यादी सर्व गोष्टींनी भगवान ऋषिकेशची पूजा करावी.
रात्री देवाजवळ जागरण करावे. यानंतर द्वादशीच्या दिवशी सकाळी परमेश्वराची पूजा केल्यानंतर ब्राह्मणांना भोजन द्यावं. तुमच्या भावा -बहिणींसह, पत्नी आणि मुलगा, तुम्हीही शांतपणे ग्रहण करावे. नारदजी म्हणू लागले की हे राजन! या पद्धतीने, जर तुम्ही या एकादशीचे व्रत केले तर तुमचे वडील नक्कीच स्वर्गात जातील. असे म्हणत नारदजी दिसेनासे झाले.
नारदजींच्या मते, जेव्हा राजाने आपल्या दास -प्रजेसोबत उपवास केला, तेव्हा आकाशातून फुलांचा वर्षाव झाला आणि राजाचे वडील गरुडावर चढले आणि विष्णुलोकाकडे गेले. राजा इंद्रसेन देखील एकादशीचा उपवास न करता राज्य केल्यानंतर आपल्या मुलासह सिंहासनावर बसल्यावर स्वर्गात गेला.
अरे युधिष्ठिर! मी तुम्हाला इंदिरा एकादशीच्या उपवासाचे महत्त्व सांगितले. ते वाचून आणि ऐकून मनुष्य सर्व पापांपासून मुक्त होतो आणि सर्व प्रकारच्या सुखांचा उपभोग घेतल्यानंतर मनुष्य वैकुंठाला प्राप्त होतो.