Kartik Month 2023: भगवान विष्णूंनी शालिग्रामचा अवतार का घेतला, वृंदा तुळशी कशी झाली? पौराणिक कथा

Kartik Month 2023: हिंदू धर्मात कार्तिक महिना पूर्णपणे भगवान विष्णूंना समर्पित आहे. नारायणाच्या अनेक दैवी करमणुकीशी संबंधित असलेल्या कार्तिक महिन्याचे वर्णन धर्मग्रंथांमध्ये अतिशय पवित्र मानले गेले आहे. कार्तिक महिन्यात स्नान, दान आणि भगवान विष्णूंची भक्ती यांना खूप महत्त्व दिले जाते. असे मानले जाते की जो कोणी या महिन्यात भगवान विष्णूंची मनोभावे पूजा करतो, जगाचे रक्षक भगवान विष्णू त्याचे सर्व संकट दूर करतात.

या महिन्याचे महान दिव्य महिमा धर्मग्रंथात वर्णन केलेले आहे. कार्तिकमध्ये भगवान विष्णू त्यांच्या योगनिद्रातून जागे होतात. त्याचबरोबर त्यांनी आपल्या अनेक दिव्य लीलाही केल्या आहेत. आज आम्ही तुम्हाला भगवान विष्णूच्या शालिग्राम अवताराची महिमा कथा सांगणार आहोत. भगवान विष्णूच्या शालिग्राम स्वरूपाची वैष्णव संप्रदाय आणि वैष्णव भक्तांकडून पूजा केली जाते. चला तर मग जाणून घेऊया भगवान विष्णूच्या शालिग्राम अवताराच्या उत्पत्तीशी संबंधित पौराणिक कथा.

वृंदा दैत्य राजा जालंधरची पत्नी होती

पौराणिक काळातील गोष्ट आहे. वृंदा नावाची एक मुलगी होती जिचा जन्म राक्षसांच्या कुळात झाला होता. दानव कुळात जन्म घेऊनही वृंदाची पूर्वजन्मातील कर्मामुळे विष्णूची भक्ती होती. वृंदा लहानपणापासूनच भगवान विष्णूंच्या भक्तीत तल्लीन असायची. ती मोठी झाल्यावर तिचा विवाह राक्षस कुळातील दैत्यराज जालंधरशी झाला. वृंदाच्या विष्णूंप्रती भक्ती असल्यामुळे तिच्यावर राक्षस कुळातील कोणतेही विधी नव्हते. ती एक समर्पित स्त्री होती आणि नेहमी आपल्या पतीची सेवा करत असे. एकदा देव आणि दानवांमध्ये भयंकर युद्ध झाले. जालंधरही त्या युद्धात जाण्यास तयार झाला. वृंदा पतीला म्हणाली की तू जोपर्यंत युद्धात राहशील तोपर्यंत तुझ्या कल्याणासाठी मी तुझी पूजा करीन.

जेव्हा वृंदाच्या पती जालंधरचा वध झाला

युद्धात जालंधरचा पराभव करणे कोणालाही शक्य नव्हते. देव काळजीत पडले आणि भगवान विष्णूंकडे गेले आणि म्हणाले की राक्षसांनी संपूर्ण जगात कहर केला आहे. तुझ्या भक्त वृंदाच्या भक्तीमुळे आपण सर्व देव जालंधरचा युद्धात पराभव करू शकलो नाही. देव विष्णूंना म्हणाले, हे भगवान आता तुम्ही काहीतरी करा. भगवान विष्णू सृष्टीची काळजी घेतात आणि त्यांनी यावर उपाय शोधला. भगवान विष्णूंनी देवतांना आश्वासन दिले की ते यावर उपाय शोधतील. असे सांगताच भगवान विष्णू आपले रूप बदलून वृंदासमोर जालंधर म्हणून प्रकट झाले. वृंदाला वाटले की आपला पती युद्ध जिंकून आला आहे आणि तिने भगवान विष्णूंना जालंधर समजून त्यांच्या चरणांना स्पर्श केला. वृंदाने भगवान विष्णूंना जालंधर समजून त्यांच्या चरणांना स्पर्श करताच देवांनी युद्धात जालंधरचा वध केला.

भगवान विष्णू झाले शाळीग्राम 

जेव्हा वृंदाला पतीच्या मृत्यूची बातमी कळली तेव्हा तिने आश्चर्यचकित होऊन विष्णूजींना विचारले की तुम्ही कोण आहात? तेव्हा भगवान विष्णूंनी त्यांचे खरे रूप प्रकट केले. वृंदा क्रोधित अंतःकरणाने भगवान विष्णूंना म्हणाली, मी नेहमीच तुमची उपासना केली आहे आणि हे त्याचेच फळ आहे. त्याच क्षणी वृंदाने भगवान विष्णूंना दगड बनण्याचा शाप दिला आणि भगवान विष्णूंनी वृंदाचा शाप स्वीकारला आणि नंतर शालिग्रामचा अवतार घेतला. 

वृंदाच्या शापानंतर लक्ष्मीजी वृंदाजवळ आल्या आणि म्हणाल्या की तू ज्यांना शाप दिला आहे ते श्री हरी आहे, ते विश्वाची काळजी घेतात. अशात जर तुम्ही तुमचा शाप परत घेतला नाही तर हे सर्व जग कसे चालेल? देवी लक्ष्मीच्या विनंतीनंतर वृंदाने आपला शाप परत घेतला आणि आपल्या पतीच्या हत्येच्या रागाने ती सती झाली. तेव्हा भगवान विष्णूंनी राखेतून निघालेल्या वनस्पतीचे नाव तुळशी असे ठेवले आणि सांगितले, आजपासून शापामुळे दगड बनलेल्या माझ्या शालिग्राम अवताराची तुळशीजींसोबत नेहमी पूजा केली जाईल. माझ्या प्रिय भक्तांपैकी कोणीही मला तुळशी अर्पण केल्याशिवाय मी त्यांची पूजा स्वीकारणार नाही. अशा रीतीने वृंदा ही तुळशीच्या रूपात कायमची पूज्य झाली.