निर्जला एकादशी 2022: भीमसेनी निर्जला एकादशीचा उपवास शुक्रवारी आहे. हे व्रत केल्याने भक्ताला अपेक्षित फळ मिळते. हे व्रत केल्याने भीमाने दहा हजार हत्तींना बळ प्राप्त केले होते. महर्षि पराशर ज्योतिष संस्थानचे ज्योतिषाचार्य पं. राकेश पांडे यांनी सांगितले की, जिष्ट शुक्ल एकादशीला निर्जला एकादशी आणि भीमसेनी एकादशी असेही म्हणतात. यावर्षी या एकादशीच्या दिवशी चित्रा नक्षत्र आणि शुक्रवारी वरण योग आहे. ज्येष्ठ शुक्ल एकादशी संपूर्ण वर्षातील 24 एकादशींपैकी सर्वोत्तम मानली जाते.
असे मानले जाते की हे व्रत पाळल्याने भीमसेनने दहा हजार हत्तींचे बळ मिळवले आणि दुर्योधनावर विजय मिळवला. हे व्रत बालक, वृद्ध आणि आजारी व्यक्तींनी करू नये. अति उष्णतेमुळे आणि उपवासामुळे जीव धोक्यात आल्यास 'ओम नमो नारायणाय' या मंत्राचा 12 वेळा जप करून, ताटात पाणी ठेवून, गुडघा व हात जमिनीवर ठेवून जनावरांप्रमाणे पाणी प्यावे. हे व्रत मोडणारे मानले जात नाही. दुसऱ्या दिवशी द्वादशी तिथी शनिवारी रात्री 11.43 पर्यंत आहे. त्यामुळे द्वादशी तिथी शनिवारी दिवसभर केव्हाही पारण करता येते.
दशमी असलेल्या एकादशीला विद्ध आणि द्वादशी असलेल्या एकादशीला शुद्ध म्हणतात. या एकादशीचे व्रत केल्याने सर्व एकादशी व्रताचे फळ सहज प्राप्त होते. हे व्रत ज्येष्ठ महिन्याच्या दिवशी केले जाते. दुसरे म्हणजे, अतिउष्णतेमुळे वारंवार तहान लागते, कारण या दिवशी पाणी प्यायले जात नाही. त्यामुळे हे व्रत खूप कष्टप्रद असले तरी वेदनादायी आणि संयमयुक्त व्रत आहे. पाणी पिण्यास मनाई असताना या उपवासात फळानंतर दूध पिण्याचा कायदा आहे. या दिवशी उपवास करणार्‍याने कलशात पाणी भरावे. पांढऱ्या कपड्याने झाकून ठेवा. त्यावर साखर आणि दक्षिणा टाकून ब्राह्मणाला दान करा. या एकादशीला उपवास करून यथाशक्ती अन्न, छत्री, वहाणा, पंख व फळे इत्यादींचे दान करावे. त्यांनी सांगितले की, या दिवशी पाण्याशिवाय उपवास करून शेषेय रुपात भगवान विष्णूची पूजा करण्याचे विशेष महत्त्व मानले जाते. या दिवशी शिस्तबद्ध पद्धतीने जलदान करणाऱ्यांना वर्षभरातील एकादशीचे फळ मिळते. या प्रकारच्या दानात सर्वभूत हित रताहाची भावना पूर्ण होते.