Shivlinga Puja Niyam हिंदू धर्मात प्रत्येकजण आपापल्या श्रद्धेनुसार देवी-देवतांच्या मूर्तींची पूजा करतो. वेदव्यास लिखित शिवपुराणाच्या सोळाव्या अध्यायात मूर्तीपूजा आणि शिवलिंगपूजेशी संबंधित अनेक माहिती दिली आहे. याशिवाय शिवलिंग बनवून त्याची पूजा करण्याचे फायदेही सांगितले आहेत.
शिवपुराणानुसार जर तुम्ही शिवलिंग किंवा कोणत्याही देव किंवा देवीच्या मातीच्या मूर्तीची पूजा केली तर तुमची उपासना फलदायी तर होतेच पण तुमच्या मनोकामनाही पूर्ण होतात. शिवपुराणानुसार मूर्ती बनवण्यासाठी नदी, तलाव, विहीर किंवा पाण्याखाली माती घेऊन त्यात सुगंधी द्रव टाकून शुद्ध करावे. त्यानंतर मातीमध्ये दूध मिसळून हाताने शिवलिंग किंवा कोणत्याही देवतेची मूर्ती बनवावी. देवी-देवतांच्या मूर्ती पद्मासनात ठेवून त्यांची पूजा करावी.
मूर्ती आणि शिवलिंगाची पूजा
शिवपुराणात प्रथम गणेशाची, नंतर भगवान शिव, माता पार्वती, भगवान सूर्य, भगवान विष्णू आणि शिवलिंगाची पूजा करण्याचा उल्लेख आहे. मनोकामना पूर्ण होण्यासाठी सोळा उपायांनी केलेली उपासना फलदायी ठरते.
देवांनी स्थापन केलेल्या शिवलिंगाला प्रसाद द्यावा आणि जर शिवलिंग स्वयंभू असेल म्हणजेच स्वतः प्रकटले असेल तर ते विधीपूर्वक अभिषेक करावे. अशा प्रकारे पूजा केल्याने इच्छित फळ प्राप्त होते.
शिवलिंग पूजेचे नियम
नेहमी शिवलिंगावर बसून हळूहळू जल अर्पण करणे शुभ मानले जाते. भगवान शिवाला कधीही तीक्ष्ण जल अर्पण करू नका. हिंदू मान्यतेनुसार शिवलिंगाच्या पाण्याच्या टाकीत कधीही पूजा साहित्य ठेवू नये आणि परिक्रमा करताना पाण्याच्या टाकीला स्पर्श करू नये. हिंदू मान्यतेनुसार शिवलिंगाला नेहमी अर्ध प्रदक्षिणा घालावी. उत्तर दिशेला तोंड करून शिवलिंगाची पूजा करणे खूप शुभ मानले जाते. शिवलिंगावर जल अर्पण करताना ॐ पार्वतीपतये नम:॥ ॐ पशुपतये नम:॥ ॐ नम: शिवाय शुभं शुभं कुरू कुरू शिवाय नम: ॐ याचा जप करावा. धातूपासून बनवलेल्या शिवलिंगाचा प्रसाद तुम्ही खाऊ शकता, जसे चांदी, तांबे, पितळ या धातूपासून बनवलेल्या शिवलिंगाच्या पूजेमध्ये दिला जाणारा प्रसाद हा शिवाचा अंश मानला जातो. पण इतर वस्तूंनी बनवलेल्या शिवलिंगाचा प्रसाद खाऊ नये.
शिवपुराणानुसार शिवलिंगाचे महत्त्व
भगवान शिव हे मोक्षदाता मानले जातात. योनी आणि लिंग दोन्ही शिवामध्ये समाविष्ट आहेत. म्हणून भगवान शिव हे जगाचे निर्माते आहेत. यामुळेच माणसाला जन्मापासून निवृत्तीपर्यंत वेगवेगळ्या उपासनेचे नियम पाळावे लागतात.
तसेच संपूर्ण विश्व एका बिंदू-ध्वनीच्या स्वरूपात आहे. बिंदू शक्ती आणि नाद हे स्वतः शिव आहेत. म्हणून संपूर्ण जग हे शिव आणि शक्तीचे रूप आहे आणि जगाचे कारण आहे असे म्हणतात. बिंदू म्हणजे देव आणि नाद म्हणजे भगवान शिव, त्यांच्या एकत्रित रूपाला शिवलिंग म्हणतात. देवी उमा ही जगाची माता आहे आणि भगवान शिव जगाचे पिता आहेत. त्याची सेवा करणाऱ्यांवर त्याचा आशीर्वाद कायम राहतो.
शिवलिंगाचा अभिषेक
जीवन-मरणाच्या बंधनातून मुक्त होण्यासाठी शिवलिंगाची भक्तिभावाने पूजा करावी. गाईचे दूध, दही आणि तूप मध आणि साखर मिसळून पंचामृत बनवा आणि हे पंचामृत अर्पण करा. दूध आणि धान्य एकत्र करून प्रसाद तयार करा आणि प्रणव मंत्र 'ओम' चा उच्चार करताना भगवान शिवाला अर्पण करा.