Ramayan Stories of Shabari: भगवान रामाच्या अनन्य भक्त शबरीचे जीवन खूप प्रेरणादायी आहे. रामायणात, त्यांनी भगवान रामाला प्रेमाने बोरं खायला दिल्याची कथा खूप प्रसिद्ध आहे. ज्यात शबरी देवाला गोड बेरी खाण्यापूर्वी प्रत्येक बेरी चाखते, म्हणजे देव फक्त गोड बेरी खाऊ शकतात. त्याच्याशी संबंधित आणखी एक कथा रामायणात वर्णन केलेली आहे.
ऋषींच्या शिकवणीने जीवन बदलले
महर्षि मातंग पंपसरच्या तीरावर आपल्या शिष्यांना उपदेश करत होते, 'पवित्र जीवनाशिवाय कोणीही परमात्म्याची प्राप्ती करू शकत नाही. प्राणिमात्रांवर दया करा आणि रामाचे ध्यान करा, हा धर्म आहे. धर्म हा सदैव जात आणि कुळाच्या अडथळ्यांपासून मुक्त असतो.
शबरी सुद्धा एका झाडाच्या बुंध्यातून हे प्रवचन ऐकत होती, हे ऐकून तिच्या डोळ्यातून अश्रू आले, ती महर्षींच्या पायाने जमिनीवर लोळू लागली जणू तिला एक अनमोल खजिना मिळाला आहे. लहानपणापासूनच तिचे मन अशांत होते. ती तरुण असतानाच एका कुशल शिकारीशी तिचे लग्न झाले. पण पशु-पक्ष्यांचे रक्त पाहून शबरीचे मन व्याकुळ झाले. रात्रीच्या एकांतात ती यावर चिंतन करत परमेश्वराची प्रार्थना करत होती, तेव्हाच मार्ग समजला. ती मध्यरात्रीच घरातून निघाली आणि दोन दिवस सतत धावून ती पंपसरच्या काठी पोहोचली जिथे मातंग ऋषी आपल्या शिष्यांवर ज्ञानाचा वर्षाव करत होते. ऋषींचे बोलणे ऐकून तिला अपार आनंद झाला आणि मग काही अंतरावर झोपडी बनवून ती राहू लागली.
रोज धर्मादाय करायाची
शबरी अत्यंत साध्या मनाची आणि परोपकारी होती. ती ऋषींच्या झोपडीचा मार्ग नियमितपणे स्वच्छ करायची, पाणी शिंपडायची आणि दारात सुगंधी फुले गोळा करायची आणि हवनासाठी सुकी लाकूड ठेवायची, जेणेकरून ऋषींना त्यांचे पूजा-विधी चांगले करता येतील. सकाळी हे सर्व पाहून ऋषी चकित झाले. एकदा शिष्यांनी रात्रभर पहारा ठेवला तेव्हा त्यांना कळले की हे काम शबरी करत आहेत. मग त्या शबरीला धरून मातंग ऋषींच्या समोर पोहोचले.
शबरी जन्म ऋषींनी परिचय करून दिला, 'शबरी ही देवाची भक्त आहे.' ते शबरीला म्हणाले, 'तू माझ्या झोपडीजवळ राहा, मी झोपडी बांधून देतो.' हे ऐकून शबरी स्तब्ध झाली, तिच्या डोळ्यातून अश्रू वाहू लागले.
सरोवराचे पाणी रक्तासारखे लाल झाले
मातंग ऋषींच्या या निर्णयाने इतर ऋषी संतप्त झाले. पंपासरहून स्नान करून आलेल्या एका ऋषींनी शबरीला खडसावले आणि म्हणाले, 'कुठेतरी अधर्माने मला स्पर्श करून अपवित्र केले. आता पुन्हा आंघोळ करावी लागेल. जेव्हा ते तलावाजवळ पोहोचले तेव्हा पाण्यात किडे पडले होते आणि रंग रक्तासारखा लाल झाला होता.
मातंग ऋषींचा शेवटचा काळ आला तेव्हा शबरी अधीरतेने रडत होती, 'श्रीशिवर मी तुझ्याशिवाय राहू शकणार नाही.' ऋषींनी समजावले, 'मुली, माझी वेळ संपली आहे, तू इथेच थांब, दशरथ नंदन राम आल्यावर तुझी साधना पूर्ण होईल.'
दंडकारण्यमधील तिच्या झोपडीबाहेर ती श्रीरामाची वाट पाहू लागली. राम आल्यावर ते थेट शबरीच्या झोपडीत गेले. श्रीरामाला पाहून शबरी त्यांच्या पाया पडून त्यांचे मन हरवून बसली. श्रीरामांनी ते प्रेमाने उचलले तेव्हा शबरी म्हणाली, 'भगवान, मी तुमच्यासाठी गोड बेरी गोळा केल्या आहेत.' त्याचे जुजुब खाल्ल्यानंतर परमेश्वर आनंदित झाले. हे दृश्य पाहून संतप्त भिक्षू मातंग ऋषींना पश्चाताप करू लागले.
शबरीचा स्पर्श होताच पाणी शुद्ध झाले.
जेव्हा ऋषींनी लक्ष्मणजींना पंपासरच्या पाण्याबद्दल सांगितले तेव्हा ते म्हणाले, 'मातंग ऋषींवर रागावल्याने, शबरीचा अपमान केल्यामुळे आणि खोट्या अभिमानामुळे असे झाले आहे.' शबरीच्या त्या पाण्याला स्पर्श केल्यावर ते शुद्ध होईल. देवाच्या आज्ञेनुसार शबरीने तलावाला स्पर्श केला तेव्हा ते पूर्वीसारखे पवित्र झाले.