ब्रिक्स शिखर परिषदेवर युक्रेन युद्धाचे सावट

रशियाचे राष्ट्राध्यक्ष व्लादिमीर पुतीन ब्रिक्स परिषदेबद्दल बोलण्यासाठी पत्रकारांसमोर आले तेव्हा ब्रिक्स देशांतील या पत्रकारांचे बहुतेक प्रश्न युक्रेन युद्धाभोवती होते.

पुतिन म्हणाले की, ते युक्रेनच्या ताब्यातील भाग सोडणार नाहीत. पुतीन यांचे छोटेसे उत्तर असे होते की मॉस्को युक्रेनचा आता रशियाचा भाग मानला जाणारा चार प्रदेश सोडणार नाही, जरी काही भाग अजूनही त्याच्या नियंत्रणाबाहेर आहेत. युरोपमधील आपली दीर्घकालीन सुरक्षा विचारात घेतली जावी, असे रशियाला वाटते.

रशियाला ब्रिक्स परिषदेने बिगर-पाश्चिमात्य जगाच्या वाढत्या सामर्थ्याचे प्रतिबिंब दाखवायचे आहे. पण चीन, भारत, ब्राझील आणि अरब जगतातील त्यांचे मित्र राष्ट्र राष्ट्राध्यक्ष व्लादिमीर पुतिन यांना युक्रेनमधील युद्ध संपवण्याचा मार्ग शोधण्यासाठी आवाहन करत आहेत. त्यामुळे परिषदेवर युक्रेन युद्धाची छाया पडू लागली आहे.

BRICS गट आता जगाच्या लोकसंख्येच्या 45 टक्के आणि अर्थव्यवस्थेच्या 35 टक्के प्रतिनिधित्व करतो. हा आकडा क्रयशक्तीवर आधारित आहे, ज्यामध्ये चीनची आर्थिक शक्ती निम्म्याहून अधिक आहे.

'ब्रिक्स कोणाच्या विरोधात नाही'

पाश्चिमात्य देशांनी युद्ध गुन्हेगार मानलेले पुतिन यांनी ब्रिक्स देशांच्या पत्रकारांना सांगितले की, ब्रिक्स कोणाच्याही विरोधात नाही. ते म्हणाले की जागतिक वाढीचे चालक बदलत आहेत आणि ही वस्तुस्थिती आहे.

"हा देशांचा समूह आहे जो सामायिक मूल्ये आणि विकासाच्या समान दृष्टीवर एकत्र काम करतो. सर्वात महत्त्वाचे म्हणजे ते एकमेकांचे हित विचारात घेतात," पुतिन म्हणाले.

पुतीन म्हणाले की, आता पश्चिमेला समजले आहे की रशिया विजयी होईल परंतु एप्रिल 2022 मध्ये इस्तंबूल येथे झालेल्या युद्धविराम कराराच्या मसुद्याच्या आधारे चर्चेसाठी तयार आहे.

कझान येथे या आठवड्याच्या ब्रिक्स शिखर परिषदेच्या आधी, पुतिन यांनी यूएईचे अध्यक्ष शेख मोहम्मद बिन झायेद अल नाह्यान यांच्याशी त्यांच्या नोवो-ओगार्योवो निवासस्थानी दीर्घ अनौपचारिक चर्चा केली.

युक्रेन गुटेरेसवर नाराज

युक्रेनच्या परराष्ट्र मंत्रालयाने सोमवारी संयुक्त राष्ट्रांचे महासचिव अँटोनियो गुटेरेस यांच्यावर टीका केली. मंत्रालयाचे म्हणणे आहे की गुटेरेस यांनी रशियाचे अध्यक्ष व्लादिमीर पुतिन यांचे ब्रिक्स परिषदेचे आमंत्रण स्वीकारले, तर त्यांनी युक्रेन युद्धावरील "शांतता शिखर परिषदेत" उपस्थित राहण्यास नकार दिला.

युक्रेनच्या परराष्ट्र मंत्रालयाने सोशल मीडिया प्लॅटफॉर्मवर म्हटले आहे, जे शांततेचे कारण पुढे करत नाही आणि केवळ संयुक्त राष्ट्रांच्या प्रतिष्ठेला हानी पोहोचवते."

या महिन्याच्या सुरुवातीला, रशियन परराष्ट्र मंत्रालयाच्या प्रवक्त्याने सांगितले की गुटेरेस यांनी सप्टेंबरमध्ये यूएन जनरल असेंब्लीमध्ये रशियाचे परराष्ट्र मंत्री सर्गेई लावरोव्ह यांना सांगितले होते की त्यांचा काझानला भेट देण्याचा विचार आहे. परंतु सोमवारी, जेव्हा गुटेरेसचे प्रवक्ते फरहम हक यांना त्यांच्या प्रवासाच्या कार्यक्रमाबद्दल विचारण्यात आले तेव्हा ते म्हणाले, "त्याच्या आगामी भेटींबद्दलची घोषणा नंतरच्या तारखेला केली जाईल."

जूनमध्ये स्वित्झर्लंडमध्ये झालेल्या शांतता परिषदेत ९० हून अधिक देश सहभागी झाले होते. परिषदेने रशियाच्या आक्रमकतेचा निषेध केला आणि संघर्ष संपवण्याचे मार्ग शोधले, जरी रशियाला आमंत्रित केले गेले नाही आणि ते निरर्थक घोषित केले. त्या परिषदेच्या संयुक्त निवेदनात सहभागी होण्यास भारताने नकार दिला होता.

युक्रेनचे राष्ट्राध्यक्ष वोलोडिमिर झेलेन्स्की म्हणतात की त्यांना या वर्षाच्या शेवटी दुसरी शिखर परिषद आयोजित करायची आहे, परंतु रशियाने उपस्थित राहण्याची कोणतीही योजना नाही. गुटेरेस यांनी यापूर्वी सांगितले होते की ते स्वित्झर्लंडमधील परिषदेला जाणार नाहीत, जरी त्या परिषदेत संयुक्त राष्ट्रांचे प्रतिनिधी उपस्थित होते.

युक्रेन मध्ये शांतता प्रयत्न

दोन रशियन सूत्रांनी सांगितले की मॉस्कोमध्ये युद्धविराम कराराच्या शक्यतांवर चर्चा केली जात आहे, परंतु अद्याप काहीही ठोस झाले नाही. 5 नोव्हेंबर रोजी अमेरिकन राष्ट्राध्यक्ष निवडणुकीच्या निकालाची जग वाट पाहत आहे.

युक्रेनचा अंदाजे एक पंचमांश भाग रशियाने व्यापला आहे. यामध्ये 2014 मध्ये ताब्यात घेतलेल्या क्रिमियाचाही समावेश आहे. याशिवाय, रशियाचे डोनबास प्रदेशातील सुमारे 80 टक्के आणि झापोरिझिया आणि खेरसन प्रदेशाच्या 70 टक्क्यांहून अधिक भागांवर नियंत्रण आहे.

ब्रिक्सच्या आधी, पुतीन यांनी शेख मोहम्मद आणि सौदीचे क्राउन प्रिन्स मोहम्मद बिन सलमान यांनी युक्रेनमध्ये मध्यस्थी करण्याच्या प्रयत्नांची प्रशंसा केली. तथापि, क्राऊन प्रिन्स कझानमधील शिखर परिषदेला उपस्थित राहणार नाहीत.

शेख मोहम्मद पुतीन यांना म्हणाले, "मी तुम्हाला आश्वासन देतो की आम्ही या दिशेने काम करत राहू. दोन्ही बाजूंच्या हितासाठी आम्ही शांततेसाठी कोणतेही प्रयत्न करण्यास तयार आहोत."

चीनचे राष्ट्राध्यक्ष शी जिनपिंग आणि भारताचे पंतप्रधान नरेंद्र मोदी या परिषदेला उपस्थित राहणार आहेत. तथापि, ब्राझीलचे अध्यक्ष लुईझ इनासियो लुला दा सिल्वा हे त्यांच्या घरी पडून डोक्याला दुखापत झाल्यानंतर डॉक्टरांच्या सल्ल्यानुसार लांब पल्ल्याच्या उड्डाणे टाळत आहेत.

Edited By - Priya Dixit