महाशिवरात्री पूजन विधि

सकाळी उठून दिनक्रम झाल्यावर आंघोळ करा आणि स्वच्छ कपडे घाला. त्यानंतर कोणत्याही शिवमंदिरात जाऊन विहित पद्धतीने भगवान शिवाची पूजा करावी आणि भगवान शंकराला नमस्कार करावा. नमस्कार केल्यावर संकल्प करा -

संकल्प:- हातात अक्षत, तीळ, जव, सुपारी, नाणी आणि पाणी घेऊन शिवरात्रीच्या व्रताचा संकल्प खालील मंत्राने करा:-

देवदेव महादेव नीलकंठ नमोस्तु ते। कुर्तमिच्छाम्यहं देव शिवरात्रिव्रतं तव।। 

तव प्रभावाद्धेवेश निर्विघ्नेन भवेदिति। कामाद्या: शत्रवो मां वै पीडां कुर्वन्तु नैव हि।।

हातातील सर्व वस्तू शिवलिंगाला अर्पण करा.

 संकल्प केल्यानंतर पूजेचे साहित्य गोळा करावे. रात्री पुन्हा आंघोळ करून स्वच्छ कपडे घालून सर्व पूजेचे साहित्य घेऊन शिवमंदिराच्या प्रांगणात जावे. सर्व पूजेचे साहित्य भगवान शिवाच्या दक्षिण किंवा पश्चिम दिशेला ठेवा आणि आसन पसरवून बसा.

शुद्धीकरण:- हातात पाणी घ्या आणि खालील मंत्राचा उच्चार करताना स्वतःवर पाणी शिंपडून स्वतःला शुद्ध करा.

ॐ अपवित्रः पवित्रो वा सर्वावस्थां गतोऽपि वा।

य: स्मरेत् पुण्डरीकाक्षं स वाह्यभ्यन्तर शुचि:।।

हातात पाणी घेऊन, खालील मंत्राचा उच्चार करून, पूजेच्या साहित्यावर आणि आसनावर पाणी शिंपडून ते शुद्ध करा.

पृथ्विति मंत्रस्य मेरुपृष्ठ: ग षि: सतुलं छन्द:

कूर्मोदेवता आसने विनियोग:।।

पवित्रीकरण: आपल्या आत्मशुद्धीसाठी मुखात एक-एक थेंब पाणी घालत या मंत्राचे उच्चार करा-

ॐ केशवाय नमः

ॐ नारायणाय नमः

ॐ वासुदेवाय नमः

नंतर “ॐ हृषिकेशाय नमः” म्हणत अंगठ्याने ओठ पुसून टाका.

 यानंतर स्वच्छ पाण्याने हात धुवा.

ध्यान- दोन्ही हात जोडून महादेवाचे ध्यान करावे-

ध्यायेन्नित्यं महेशं रजतगिरिनिभं चारुचन्द्रावतंसं,

रत्नाकल्पोज्ज्वलांगं परशुमृग वराभीतिहस्तं प्रसन्नम्।

पद्मासीनं समन्तात् स्तुतममरगणैर्व्याघ्रकृत्तिं वसानं

विश्वाद्यं विश्वबीजं निखिलभयहरं पंचवक्त्रं त्रिनेत्रम्।।

बन्धूक सन्निभं देवं त्रिनेत्रं चन्द्रशेखरम् । 

त्रिशूलधारिणं देवं चारुहासं सुनिर्मलम् ।। 

कपालधारिणं देवं वरदाभयहस्तकम् । 

उमया सहितं शम्भूं ध्यायेत् सोमेश्वरं सदा।।

आवाहान- मंत्राचे उच्चार करत शिवाचे आवाहन करावे.

कैलाशशिखरद्रम्यात्समागच्छ मम प्रभो ।

पूजां जपं गृहीत्वा च यथोक्त फलदो भव।।

देव देव महादेव सर्वलोक हितेरतम्।

यथोशक्तरुपिणं देवं शम्भुमावाहयाम्यहम्।।

सदाशिवेह स्थितो भव।

आसनम्- खालील मंत्र उच्चारण करत शिवजींना बसण्यासाठी आसन समर्पित करावे.

विश्वेश्वर महादेव राजराजेश्वर प्रिय।

आसनं दिव्यमीशानदास्येSहं तुभ्यमीश्वर।।

सांगाय सायुधाय साम्ब सदा शिवाय नम:, आसनं समर्पयामि।

पाद्यम- खालील मंत्राचे उच्चारण करत शिवजींचे पाय धुण्यासाठी जल अर्पित करावे-

ऊँ शिवाय नम:, पाद्यम् समर्पयामि।

अर्घ्यम्- खालील मंत्राचा उच्चार करून भगवान शिवाला अर्घ्य अर्पण करा:-

ऊँ महेश्वराय नम:, अर्घ्यम् समर्पयामि।

आचमन-

ऊँ शम्भवे नम:, आचमनीयम् समर्पयामि।

पंचामृत स्नान-

पंचामृतं मयानीतं पयोदधि घृतं मधु।

शर्करा च समायुक्तं स्नानार्थं प्रतिगृह्ताम्।।

शुद्धोदक स्नान-

गंगा गोदावरी रेवा पयोष्णी यमुना तथा।

सरस्वत्यादि तिर्थानि स्नानार्थं प्रतिगृह्ताम्।।

वस्त्र-

ऊँ ज्येष्ठाय नम:, वस्त्रं समर्पयामि।

यज्ञोपवीत-

ऊँ रुद्राय नम:, यज्ञोपवीतं समर्पयामि।

आचमन-

ऊँ कपर्दिने नम:, पुनराचमनीयम् समर्पयामि।

गन्ध-

ऊँ कालाय नम:, गंधम् समर्पयामि।

अक्षत-

ऊँ कल विकरणाय नम:, अक्षतान् समर्पयामि।

पुष्प-

ऊँ बल विकरणाय नम:, बिल्वपत्र धतुरादि पुष्पाणि समर्पयामि।

खालील मंत्रांद्वारे महादेवाला कन्हेरचे फुलं अर्पित करावे-

श्री भवाय नम:

श्री शर्वाय नम:

श्री रुद्राय नम:

श्री पशुपताय नम:

श्री उग्राय नम:

श्री महानाय नम:

श्री भीमाय नम:

श्री ईशानाय नम:

धूप-

ऊँ बलाय नम:, धूपमाघ्रापयामि।

दीप-

ऊँ बल प्रमथनाय नम:, दीपं दर्शयामि।

नैवेद्य-

ऊँ नीलकण्ठाय नम:, नैवेद्यं समर्पयामि।

फल- ऋतुफल अर्पित करा

ऊँ भवाय नम:, ऋतुकालोद्भूत फलादि समर्पयामि ।

आचमन-

ऊँ मनोन्मनाय नम:, आचमनं समर्पयामि।

ताम्बूलम्- मंत्र पठण करताना, भगवान शिवाला तांबूल अर्पण करा

ऊँ शम्भवे नम:, ताम्बूलं समर्पयामि ।

दक्षिणा- 

ऊँ शिवप्रियाय नम:, साधुपुण्यार्थे दक्षिणां समर्पयामि ।

आरती- कापुराने शिवाची आरती करावी

कदली गर्भ सम्भूतं कर्पूरं च प्रदीपितम्।

आरार्तिक्यमहं कुर्वे पश्यसे वरदो भव ॥

पुष्पांजली- उभे राहून हातात फुलं घेऊन शिवाला अर्पित करा

हर विश्वाsखिलाधार निराधार निराश्रय।

पुष्पांजलिमिमां शम्भो गृहाणवरदो भव्।

ऊँ पार्थिवेश्वराय नम:, पुष्पांजलि समर्पयामि।

विसर्जन- हर प्रहर नंतर पूजन विसर्जन करा. हातात अक्षदा आणि पुष्प घेऊन खालील मंत्र उच्चारण करा आणि शिवला समर्पित करा

गच्छ गच्छ गुहम गच्छ गच्छ स्वस्थान महेश्वर

पूजा अर्चना काले पुनरगमनाय च।

नंतर शिवरात्रीची कथा करावी. रात्री जागरण करावे.

प्रार्थना-

तारुकस्त्वद्तप्राणस्त्वमितोsह सदा मूड।

कृपानिधे इति ज्ञात्वा यथा योग्यं तथा करु।।

अज्ञानाद्यदि वा ज्ञानाज्जपपूजादिकं मया। 

कृपानिधित्वाज्ज्ञातवैव भूतनाथ प्रसीद मे॥ 

तेनैव प्रीयतां देवः शङ्कर सुखदायकः॥

कुले मम महादेव भजनं तेsस्तु सर्वदा।

माभूत्तस्य कुले जन्म यत्र त्वं नहि देवता।।

क्षमा प्रार्थना-

आवाहनं न जानामि न जानामि विसर्जनम्

पूजां चैव न जानामि क्षम्यतां परमेश्वर।।

मंत्रहीनं क्रियाहीनं भक्तिहीनं सुरेश्वर।

यत्पूजितं मया देव परिपूर्ण तदस्तु मे।।