'राष्ट्रपिता' महात्मा गांधी यांची 30 जानेवारी 1948 रोजी वयाच्या 78 व्या वर्षी नथुराम गोडसेने हत्या केली होती. भारत दरवर्षी 30 जानेवारी हा महात्मा गांधी यांची पुण्यतिथी शहीद दिन म्हणून साजरा करतो. देशाच्या स्वातंत्र्यासाठी प्राणांची आहुती देणाऱ्या स्वातंत्र्यसैनिकांना श्रद्धांजली वाहण्यासाठीही हा दिवस साजरा केला जातो.
अहिंसेचा ध्वज उभारला
2 ऑक्टोबर 1869 रोजी गुजरातमधील पोरबंदर येथे मोहनदास करमचंद गांधी म्हणून जन्मलेल्या महात्मा गांधींनी भारतात परत येण्यापूर्वी आणि ब्रिटिश राजवटीविरुद्ध स्वातंत्र्य लढ्याचे नेतृत्व करण्यापूर्वी त्यांचे उच्च शिक्षण इंग्लंडमध्ये घेतले. त्यांनी भारतात 'अहिंसेचा' झेंडा रोवला आणि बलाढ्य इंग्रजांशी अहिंसक आंदोलने करून लढा दिला.
महात्मा गांधींचे व्यक्तिमत्त्व विलक्षण होते
त्यांचे आदर्श जगाने स्वीकारले आणि 'योग्य मार्गाने जगणे' असे पाठ्यपुस्तक म्हणून उद्धृत केले. प्रेमाने 'बापू' म्हणणारे महात्मा हे सत्य, अहिंसा, साधेपणाचे विलक्षण व्यक्तिमत्त्व होते.
फाळणीला गांधी जबाबदार असल्याचा आरोप गोडसे यांनी केला
30 जानेवारी 1948 रोजी अंतिम जीवघेणा आघात सोसण्यापूर्वी, गांधींच्या हत्येचे पाच अयशस्वी प्रयत्न झाले होते. दिल्लीतील बिर्ला हाऊसमध्ये संध्याकाळच्या प्रार्थना सभेतून उठत असताना गांधींची हत्या झाली. गोडसेने गांधींच्या छातीत तीन गोळ्या झाडून त्यांची हत्या केली. या घटनेने संपूर्ण जग हादरले. गोडसेला नंतर अटक करून फाशीची शिक्षा झाली. देशाच्या फाळणीला गांधी जबाबदार असल्याचा आरोप गोडसे यांनी केला.
गांधीजींच्या हत्येच्या उद्देशाने केलेल्या पाच हल्ल्यांबद्दल जाणून घ्या
1. 25 जून 1934
पुण्यात गांधीजी भाषण देण्यासाठी आले होते, तेव्हा कटकर्त्यांनी बापूंना मानून कारमध्ये बॉम्बस्फोट केला होता.
2. जुलै 1944
गांधींच्या विसाव्यासाठी पाचगणी येथे जाण्याचे ठरले होते आणि येथेच आंदोलकांच्या एका गटाने गांधीविरोधी घोषणा देण्यास सुरुवात केली. गांधींनी गटाचे नेते नथुराम यांना चर्चेसाठी आमंत्रित केले, जे नंतर नाकारण्यात आले. नंतर प्रार्थना सभेच्या वेळी गोडसे गांधीजींकडे खंजीर घेऊन धावताना दिसला, पण सुदैवाने त्याला मणिशंकर पुरोहित आणि साताऱ्याचे भिलारे गुरुजी सामोरे गेले.
3. सप्टेंबर 1944
महात्मा गांधींनी सेवाग्राम ते बॉम्बे प्रवास केला, जिथे मुहम्मद अली जिना यांच्याशी चर्चा सुरू होणार होती, तेव्हा नथुराम गोडसेने त्यांच्या टोळीसह गांधींना मुंबई सोडू नये म्हणून आश्रमात गर्दी जमवली. त्यानंतरच्या तपासादरम्यान डॉ. सुशीला नायर यांनी उघड केले की आश्रमातील लोकांनी नथुराम गोडसेला गांधींपर्यंत पोहोचण्यापासून रोखले आणि त्याच्याजवळ एक खंजीर सापडला.
4. जून 1946
गांधी स्पेशल ट्रेनने पुण्याला जात असताना गांधींना मारण्याचा आणखी एक प्रयत्न झाला. रुळांवर ठेवलेल्या दगडांवर ट्रेन आदळली आणि चालकाने आपल्या कौशल्याने जीव वाचवला. मात्र, नेरुळ आणि कर्जत स्थानकादरम्यान या ट्रेनला अपघात झाला ज्यामध्ये गांधीजी बचावले.
5. 20 जानेवारी 1948
बिर्ला भवन येथे झालेल्या सभेत बापूंवर पुन्हा हल्ला करण्याचा कट रचण्यात आला. मदनलाल पाहवा, नथुराम गोडसे, नारायण आपटे, विष्णू करकरे, दिगंबर बैज, गोपाळ गोडसे आणि शंकर किस्तैय्या यांनी हत्येला फाशी देण्यासाठी बैठकीला उपस्थित राहण्याची योजना आखली होती. त्याला व्यासपीठावर बॉम्ब फेकायचा होता आणि नंतर गोळी मारायची होती. पण सुदैवाने, सुलोचना देवींनी वेळेत ओळखल्यामुळे मदनलाल पकडला गेला म्हणून योजना कार्य करू शकली नाही.