दरवर्षी 12 जून हा जगभरात जागतिक बाल कामगार निषेध दिन म्हणून साजरा केला जातो. आंतरराष्ट्रीय कामगार संघटनेने 2002 मध्ये याची सुरुवात केली होती. 14 वर्षापेक्षा कमी वयाच्या मुलांचे कार्य न करता लोकांना त्यांच्या शिक्षणाबद्दल जागरूक करणे हे त्याचे मुख्य उद्दीष्ट आहे.
बालमजुरीविरूद्ध जागतिक दिनाचे महत्त्व
बाल कामगारांच्या समस्येविरूद्ध 12 जून हा जागतिक दिवस म्हणून चिन्हांकित करण्यात आला आहे आणि बालमजुरांच्या समस्येवर ते सोडवण्यासाठी किंवा त्याविरूद्ध लढा देण्यासाठी उपाय शोधण्यासाठी लक्ष दिले गेले आहे. मुलांना जबरदस्तीने मजुरी करावी लागत आहे, अंमली पदार्थांची तस्करी आणि वेश्याव्यवसाय यासारख्या बेकायदेशीर कार्यात भाग पाडले जाते. यामुळे, बाल कामगारांच्या समस्येबद्दल लोकांना जागरूक करण्यासाठी आणि त्यांना मदत करण्यासाठी हा दिवस साजरा केला जातो.
बाल कामगार विरूद्ध जागतिक दिनाचा इतिहास
5 ते 17 वयोगटातील बर्‍याच मुले अशा क्रियाकलापांमध्ये गुंतलेली असतात जे त्यांना सामान्य बालपणापासून वंचित ठेवतात, जसे की पुरेसे शिक्षण, योग्य आरोग्य सेवा, विश्रांतीचा काळ किंवा फक्त मूलभूत स्वातंत्र्य. २००२ मध्ये, आंतरराष्ट्रीय श्रम संघटनेने, संयुक्त राष्ट्र संघटनेच्या कार्याचे जग नियंत्रित करणार्‍या संस्थेने बाल कामगारांच्या विरोधात जागतिक दिन या कारणासाठी सुरू केला.
बाल मजुरांची संख्या झपाट्याने वाढत आहे
जागतिक बाल कामगार दिनानिमित्त आलेल्या अहवालानुसार, गेल्या चार वर्षांत जगभरात बालकामगारांची संख्या 84 लाखांवरून 1.6 दशलक्षांवर गेली आहे. त्याच वेळी, आयएलओच्या अहवालानुसार, 5 ते 11 वर्षे वयोगटातील बालश्रमातील मुलांची संख्याही झपाट्याने वाढली आहे. आता या मुलांची संख्या बालकामगारांच्या एकूण संख्येच्या निम्म्यापेक्षा जास्त झाली आहे. त्याचबरोबर धोकादायक कामात गुंतलेली 5 ते 17 वर्षे वयोगटातील मुले वर्ष 2016 पासून 65 लाखांवरून 7.9 कोटी झाली आहेत.
बालमजुरीविरूद्ध उपाय प्रभावी असले पाहिजेत
बाल श्रम हे केवळ समाजात असमानता आणि भेदभावामुळे होतं. यामुळे सामाजिक असमानता आणि भेदभाव वाढतो. तज्ञांचे म्हणणे आहे की बालमजुरीविरोधात केलेल्या कोणत्याही प्रभावी कारवाईची ओळख पटली पाहिजे आणि हे प्रयत्न दारिद्र्य, भेदभाव आणि विस्थापन झेलत असलेल्या मुलांना होणार्‍या शारीरिक आणि भावनिक हानीस सामोरे जाण्यासाठी सक्षम असले पाहिजे.