हिंदू कॅलेंडरनुसार ऋषी पंचमी (Rishi Panchami 2022) भाद्रपद महिन्याच्या शुक्ल पक्षाच्या पाचव्या दिवशी साजरी केली जाते. ऋषी पंचमीचे व्रत गणेश चतुर्थीच्या दुसऱ्या दिवशी येते. यावर्षी 2022 मध्ये ऋषीपंचमीचे व्रत 01 सप्टेंबर, गुरुवार रोजी ठेवले जाणार आहे. ऋषीपंचमीच्या दिवशी सात ऋषींची पूजा करण्याचा नियम आहे. यासोबतच या दिवशी गंगेत स्नान केल्याने पाप धुऊन जाते, असेही मानले जाते. त्याचबरोबर मासिक पाळीच्या काळात अनवधानाने झालेल्या चुकांची माफी मागण्यासाठीही महिलांकडून हे व्रत पाळले जाते. चला जाणून घेऊया ऋषी पंचमीची उपासना पद्धत आणि व्रत कथा.
ऋषि पंचमी व्रत (Rishi Panchami Vrat 2022) ठेवणार्‍यांना गंगेत स्नान करणे शुभ मानले जाते. परंतु असे संयोग घडत नसल्यास घरात अंघोळीच्या पाण्यात गंगाजल मिसळून स्नान करावे. सकाळी 108 वेळा मातीने हात धुवावेत, शेण माती, तुळशीची माती, पिंपळाची माती, गंगाजी माती, गोपी चंदन, तीळ, आवळा, गंगाजल, गोमूत्र मिसळून हात पाय धुतात. यानंतर, धुवा 108 वेळा केला जातो. यानंतर स्नान करून गणेशाची पूजा केली जाते. गणेशाची पूजा केल्यानंतर सप्तऋषींची पूजा व कथा वाचन केले जाते. पूजा केल्यानंतर केळी, तूप, साखर आणि दक्षिणा ठेवून ब्राह्मण किंवा ब्राह्मणाला दान केले जाते. दिवसातून एकदा जेवण केले जाते. यामध्ये दूध, दही, साखर, धान्ये खात नाहीत. फळे आणि काजू खाऊ शकतात.
ऋषि पंचमी 2022 व्रत कथा Rishi Panchami 2022 Vrat Katha
ब्रह्म पुराणानुसार, राजा सीताश्वने एकदा ब्रह्माजींना विचारले - पितामह, सर्व व्रतांमध्ये सर्वोत्तम आणि त्वरित फलदायी व्रत कोणते आहे. त्यांनी सांगितले की ऋषीपंचमीचे व्रत हे सर्व व्रतांमध्ये श्रेष्ठ आणि पापांचा नाश करणारे आहे. ब्रह्माजी म्हणाले, हे राजा, विदर्भात उत्तंक नावाचा एक पुण्यवान ब्राह्मण राहत होता. त्यांची पत्नी सुशीला ही सद्गुणी होती. त्याला एक मुलगा आणि एक मुलगा होता. त्यांची मुलगी लग्नानंतर विधवा झाली. दु:खी ब्राह्मण जोडपे आपल्या मुलींसह गंगेच्या काठावर झोपड्या बांधून राहू लागले. काही काळानंतर उत्कला कळले की त्याची मुलगी जन्मत: मासिक पाळी असतानाही पूजेच्या भांड्यांना हात लावते. त्यामुळे त्याच्या शरीरात जंत पडले आहेत. धर्मग्रंथानुसार चौथ्या दिवशी स्नान केल्याने ती शुद्ध होते. ऋषीपंचमीचे व्रत शुद्ध मनाने पाळल्यास पापमुक्त होऊ शकते. वडिलांच्या आदेशानुसार, त्यांच्या मुलीने विधीपूर्वक उपवास केला आणि ऋषी पचमीची पूजा केली. असे म्हणतात की व्रताच्या प्रभावामुळे ती सर्व दुःखांपासून मुक्त झाली. तसेच पुढील जन्मी त्यांना अखंड सौभाग्य लाभले.