घड्याळातील वेळ पाहून एखाद्याला किती वाजले हे सांगणे किती सोपे आहे, पण भारतीय वेळ कशी ठरवली असे विचारले तर तुमचे उत्तर काय असेल?
जर तुम्हालाही तुमचे ज्ञान वाढवायचे असेल आणि जाणून घेयचे असेल की इतर देशांप्रमाणे भारताची भारतीय वेळ कधी आणि कशी ठरवली गेली तर नक्की वाचा-
Indian Standard Time चा इतिहास
भारतीय वेळेचा इतिहास खूप रंजक आहे. असे म्हटले जाते की पूर्वी भारतात भारतीय वेळ नव्हती, परंतु ब्रिटीश काळात प्रथमच याचा उल्लेख केला गेला.
दुसरी कथा अशी आहे की ब्रिटीश काळात मुंबई (बॉम्बे), चेन्नई (मद्रास), कोलकाता (कलकत्ता) या शहरांनुसार आणि राज्यानुसार टाइम झोन ठरवले गेले.
स्वातंत्र्यानंतरची भारतीय वेळ
असे मानले जाते की 1947 मध्ये स्वातंत्र्यानंतर, भारत सरकारने संपूर्ण देशासाठी भारतीय वेळ म्हणजेच भारतीय मानक वेळ स्थापित केली. हा वेळ क्षेत्र आहे जो जगातील समन्वित वेळ UTC (समन्वित युनिव्हर्सल टाइम) च्या +5:30 तास पुढे आहे.
भारतीय वेळेवरून वाद
अनेक लोकांचा असा विश्वास आहे की जेव्हा भारतात भारतीय वेळ निश्चित केली जात असे, तेव्हा पूर्व भारत आणि पश्चिम भारताच्या वेळेबाबत वाद निर्माण होईल. अरुणाचल प्रदेश ते कच्छपर्यंतची वेळ कशी ठरवता येईल, असे सांगितले जात होते, कारण दोघांमध्ये सुमारे तीन हजार किलोमीटरचे अंतर आहे. म्हणूनच तुमच्या लक्षात आले असेल की भारताच्या पूर्व भागात सूर्योदय आणि सूर्यास्त सुमारे 2 तास आधी होतो.
सध्या Indian Standard Time
उत्तर प्रदेशातील मिर्झापूर जोडून भारतीय प्रमाण वेळ (IST) पाळली जाते. होय भारतीय वेळ मिर्झापूर येथील घड्याळाच्या टॉवरवरून 82.5 अंश पूर्व रेखांशाच्या आधारे ठरवली जाते.
जाणून घ्या की भारतीय वेळेची रेषा पाच राज्यांमधून जाते. यामध्ये उत्तर प्रदेश, मध्य प्रदेश, छत्तीसगड, ओडिशा आणि आंध्र प्रदेशचा समावेश आहे.