उन्हाळ्याच्या काळात लोक थंड राहण्यासाठी ज्यूस आणि शीतपेयांचे सेवन करतात. या लोकप्रिय पेयांपैकी एक म्हणजे उसाचा रस. परंतु भारतीय वैद्यकीय संशोधन परिषदेने (ICMR) उसाच्या रसामध्ये साखरेचे प्रमाण जास्त असल्याने ते कमी प्रमाणात सेवन करण्याचा सल्ला दिला आहे. ICMR ने नॅशनल इन्स्टिट्यूट ऑफ न्यूट्रिशन (NIN) च्या सहकार्याने निरोगी खाण्याच्या सवयींना प्रोत्साहन देण्यासाठी 17 नवीन मार्गदर्शक तत्त्वे जारी केली आहेत.
उसाच्या रसामध्ये साखरेचे प्रमाण जास्त असते
ICMR ने उसाच्या रसामध्ये साखरेची महत्त्वपूर्ण पातळी हायलाइट केली आहे, ज्यामध्ये 100 मिली मध्ये 13-15 ग्रॅम साखर असते. भारतात विशेषतः उन्हाळ्यात मोठ्या प्रमाणावर वापरल्या जाणाऱ्या उसाच्या रसामध्ये साखरेचे प्रमाण जास्त असते आणि त्यामुळे त्याचा वापर कमी केला पाहिजे, ICMR ने म्हटले आहे. वैद्यकीय तज्ञांनी शिफारस केली आहे की प्रौढांनी दररोज 30 ग्रॅमपेक्षा जास्त मोफत साखरेचा वापर करू नये, तर 7 ते 10 वयोगटातील मुलांनी 24 ग्रॅमपर्यंत मर्यादित ठेवावे.
फळे खा, ज्यूस टाळा
ICMR ने शर्करायुक्त फळांच्या रसांचे सेवन टाळण्याचा सल्ला दिला आहे, असे सुचवले आहे की संपूर्ण फळांमध्ये फायबर आणि पोषक घटक असतात म्हणून ते निरोगी पर्याय आहेत. ताजे बनवलेल्या रसामध्ये 100-150 ग्रॅम संपूर्ण फळांचा वापर केला जाऊ नये. संपूर्ण फळे अधिक फायदेशीर असतात कारण त्यामध्ये फायबर आणि इतर पोषक घटक असतात.
शीतपेये हा पाण्याला पर्याय नाही
कार्बोनेटेड आणि नॉन-कार्बोनेटेड शीतपेये देखील ICMR च्या पेयांच्या यादीत आहेत. यामध्ये शर्करा, कृत्रिम स्वीटनर, फूड ॲसिड आणि कृत्रिम फ्लेवर्स असू शकतात, जे मोठ्या प्रमाणात हानिकारक असू शकतात. सॉफ्ट ड्रिंक्स हे पाणी किंवा ताज्या फळांचा पर्याय नाही आणि ते टाळले पाहिजे, ICMR ने म्हटले आहे. त्याऐवजी, ताक, लिंबू पाणी, गोड न केलेले संपूर्ण फळांचे रस आणि नारळ पाणी यासारख्या पर्यायांची शिफारस केली जाते.
चहा आणि कॉफीचे आरोग्य धोके
यापैकी एक मार्गदर्शक तत्त्वे चहा आणि कॉफीच्या जास्त प्रमाणात सेवन करण्यापासून चेतावणी देतात कारण त्यात कॅफिन असते. 150 मिली कप कॉफीमध्ये 80 ते 120 मिलीग्राम कॅफिन असते, तर चहामध्ये 30 ते 65 मिलीग्राम प्रति सर्व्हिंग असते. दररोज कॅफीन सेवन मर्यादा 300 मिग्रॅ आहे.
ICMR जेवणाच्या एक तास आधी आणि नंतर चहा किंवा कॉफीचे सेवन टाळण्याची शिफारस करते, कारण यामध्ये असलेले टॅनिन लोहाचे शोषण रोखू शकतात, ज्यामुळे लोहाची कमतरता आणि ॲनिमिया होऊ शकतो. जास्त प्रमाणात कॉफीचे सेवन केल्याने रक्तदाब वाढू शकतो आणि हृदय व रक्तवाहिन्यासंबंधी विकृती होऊ शकते.
संतुलित आहाराचा प्रचार
या पेय शिफारशींसोबतच, ICMR फळे, भाज्या, संपूर्ण धान्य, दुबळे मांस आणि सीफूड समृध्द संतुलित आहाराच्या महत्त्वावर भर देते. मार्गदर्शक तत्त्वे संपूर्ण आरोग्य राखण्यासाठी तेल, साखर आणि मीठ यांचे सेवन मर्यादित ठेवण्याची शिफारस करतात.
या शिफारसींचे अनुसरण करून, व्यक्ती निरोगी निवडी करू शकतात आणि उच्च साखर आणि कॅफीन सेवनाशी संबंधित संभाव्य आरोग्य धोके कमी करू शकतात.