भारतात मधुमेहाचा आजार इतक्या वेगाने वाढला आहे की भारताला मधुमेहाचे केंद्र म्हटले जाऊ लागले आहे. परंतु केवळ मधुमेहच नाही तर इतर अनेक चयापचयाशी संबंधित आजारांचा धोका भारतातील लोकांवर आहे. भविष्यात भारतात असंसर्गजन्य आजारांच्या घटनांमध्ये लक्षणीय वाढ होऊ शकते, असे एका नवीन अभ्यासातून समोर आले आहे.
आयसीएमआर च्या संशोधकांच्या पथकाने केलेल्या या अभ्यासात असे आढळून आले आहे की भारतातील अनेक राज्यांमध्ये असंसर्गजन्य चयापचय रोगांचा धोका वाढत आहे. हा अभ्यास The Lancet Diabetes & Endocrinology मध्ये प्रकाशित झाला आहे.
वेगाने पसरत आहे हे आजार
या अभ्यासात आढळून आले आहेत की भारतात मधुमेह या व्यतिरिक्त हे 3 आजार वेगाने पसरत आहे-
हायपरटेंशन (hypertension)
लठ्ठपणा ( obesity)
डिसलिपिडेमिया ( dyslipidemia)
संशोधकांच्या मते, हे चयापचय विकार भारत आणि संपूर्ण दक्षिण आशियाई प्रदेशात खूप वेगाने पसरत आहेत आणि लोकांवर परिणाम करत आहेत. यापूर्वीच्या अनेक अभ्यासांमध्ये असेही नोंदवले गेले आहे की भारतात मधुमेह, उच्च रक्तदाब आणि डिस्लिपिडेमिया असलेल्या रुग्णांचा ओढा खूप जास्त आहे.
या अभ्यासात, भारतातील असंसर्गजन्य रोगांचा धोका समजून घेण्यासाठी 28 राज्ये, 2 केंद्रशासित प्रदेश आणि दिल्ली-NCR प्रदेशात सर्वेक्षण करण्यात आले. शहरी आणि ग्रामीण भागात राहणाऱ्या सुमारे 1 लाख 13 हजार लोकांचा या अभ्यासात समावेश करण्यात आला होता. या सर्वांचे वय 20 वर्षांपेक्षा जास्त असून हे सर्वेक्षण 2008 ते 2020 या कालावधीत करण्यात आले.
अभ्यासाचे परिणाम
भारतातील 11.4% लोकांना मधुमेहाचा धोका असल्याचे या अभ्यासात आढळून आले आहे.
शहरी भागातील लोकांमध्ये मधुमेहाचा धोका जास्त होता आणि स्त्रियांपेक्षा पुरुषांमध्ये मधुमेहाचा धोका जास्त असल्याचे दिसून आले.
प्रीडायबिटीजचा धोका 15.3% आणि डिस्ग्लायसेमियाचा धोका 26.6% लोकांमध्ये दिसून आला.
उच्च रक्तदाबाने ग्रस्त लोकांची संख्या 35.5% इतकी आहे. येथेही उच्च रक्तदाबाचा धोका शहरी भागातील पुरुषांमध्ये जास्त होता.
लठ्ठपणाचा धोका 28.6% लोकांमध्ये दिसून आला, तर ओटीपोटात लठ्ठपणाचा धोका 39.5% लोकांमध्ये दिसून आला.
चयापचय रोग टाळण्यासाठी उपाय
सक्रिय रहा, दररोज व्यायाम करा.
8 तास झोपण्याची खात्री करा.
गॅजेट्स, मोबाईल आणि टीव्ही बघत बसण्याची सवय टाळा.
धूम्रपान आणि मद्यपान टाळा.
तणावावर नियंत्रण ठेवा. यासाठी तुमच्या छंदांना वेळ द्या, प्राणायाम करा आणि योगाभ्यास करा.
सकस आहार घ्या. हंगामी फळे, भाज्या आणि धान्ये असलेले ताजे आणि साधे अन्न खा.
मैदा आणि गव्हाच्या पिठाऐवजी फायबरयुक्त भरड धान्य किंवा बाजरीपासून बनवलेल्या पोळ्या खा.