जर निरोगी लोक दररोज मल्टीविटामिन घेत असतील तर याचा अर्थ असा नाही की ते जास्त काळ जगतील. जवळपास दोन दशकांपासून अमेरिकेतील चार लाख लोकांवर केलेल्या अभ्यासानंतर ही बाब समोर आली आहे. महिलांमध्ये त्याचा वापर वाढत असल्याचेही समोर आले.
नॅशनल इन्स्टिट्यूट ऑफ हेल्थ (NIH) च्या अभ्यासानुसार, दीर्घ कालावधीसाठी दररोज मल्टीविटामिन घेतल्याने निरोगी प्रौढांमध्ये लवकर मृत्यूचा धोका कमी होत नाही. हा अभ्यास जामा नेटवर्क ओपनमध्ये प्रकाशित झाला आहे. संशोधकांच्या मते, अमेरिकेतील 33 टक्के निरोगी प्रौढ दररोज मल्टीविटामिन वापरतात. यामुळे त्यांचे आरोग्य तर सुधारेलच पण इतर आजारांपासूनही त्यांचे संरक्षण होईल, असा त्यांचा विश्वास आहे. यामुळे त्यांना दीर्घ आणि निरोगी आयुष्य मिळण्यास मदत होईल.
तथापि आतापर्यंत केलेल्या अभ्यासात याचा कोणताही पुरावा आढळला नाही. मल्टीविटामिन्स अशा लोकांसाठी नक्कीच फायदेशीर आहेत ज्यांना काही प्रकारच्या पोषणाची कमतरता आहे. या अभ्यासाने मल्टीविटामिनचा वापर आणि गंभीर आजार, विशेषत: हृदय व रक्तवाहिन्यासंबंधी रोग किंवा कर्करोगामुळे होणारे मृत्यू यांच्यातील संबंध समजून घेण्याचा प्रयत्न केला.
दोन दशके सहभागींचे निरीक्षण
संशोधकांनी सहभागींना तीन गटांमध्ये विभागले. पहिल्याने कधीही मल्टीविटामिन वापरले नाही, दुसऱ्याने ते अधूनमधून केले आणि तिसऱ्याने ते दररोज वापरले. संशोधकांनी दोन दशकांपर्यंत आणि काहींनी 27 वर्षांपर्यंत सहभागींचे अनुसरण केले. अभ्यासादरम्यान 1,64,762 सहभागी मरण पावले. त्यापैकी 30 टक्के कॅन्सरमुळे, 21 टक्के हृदयविकारामुळे आणि सहा टक्के मेंदूशी संबंधित आजारामुळे मृत्यूमुखी पडले.
ज्यांना पोषणाची कमतरता आहे त्यांच्यासाठी फायदेशीर
अभ्यासात असे दिसून आले आहे की निरोगी प्रौढ व्यक्तींना दररोज मल्टीविटामिन घेण्याचा कोणताही फायदा नाही, परंतु ज्यांना विशिष्ट पौष्टिक कमतरता किंवा वय-संबंधित समस्या आहेत त्यांना दररोज मल्टीविटामिन घेण्याचा कोणताही फायदा नाही फायदेशीर व्हा.
दररोज सेवन केल्यास मृत्यूचा धोका 04% जास्त
विश्लेषणादरम्यान, एक धक्कादायक तथ्य देखील समोर आले की जे लोक दररोज मल्टीविटामिन सप्लिमेंट्स वापरतात त्यांना त्यांचा वापर न करणाऱ्यांपेक्षा मृत्यूचा धोका चार टक्के जास्त असतो. तथापि, या संशोधनाच्या अनेक मर्यादा आहेत, ज्याचे परिणाम मोठ्या लोकसंख्येसाठी सामान्य आहेत असे म्हणता येणार नाही.