एका जंगलात एक घुबड राहत होते. दिवसभरात त्याला काही दिसेना, म्हणून तो दिवसभर झाडावर आपल्या घरट्यात लपून बसायचा. रात्र झाली की तो बाहेर जेवायला पडत असे. एकेकाळी उन्हाळा होता. दुपारची वेळ होती आणि खूप सूर्यप्रकाश होता. तेवढ्यात कुठूनतरी एक माकड आले आणि घुबडाच्या घरट्याच्या झाडावर येऊन बसले. ऊन आणि उन्हामुळे त्रासलेला माकड म्हणाला – “अरेरे, खूप गरम आहे. सूर्य आकाशात आगीच्या मोठ्या गोळ्यासारखा चमकत आहे.
घुबडानेही माकडाचे बोलणे ऐकले. तो गप्प राहू शकला नाही आणि मध्येच म्हणाला- “हे खोटं बोलतोयस? सूर्य नाही, पण चंद्र चमकण्याची गोष्ट करत असाल तर मी ते खरे मानले असते.
माकड म्हणाला - "दिवसा चंद्र कसा चमकेल? चंद्र रात्री चमकतो आणि आता दिवसाची वेळ आहे, म्हणून दिवसा सूर्य चमकत आहे. हेच कारण आहे की सूर्याच्या तीव्र प्रकाशामुळे वातावरण खूप गरम होत आहे."
त्या माकडाने घुबडाला आपला मुद्दा समजावून सांगण्याचा खूप प्रयत्न केला की दिवसा फक्त सूर्यच चमकतो, चंद्र नाही तर घुबडही स्वतःच्या मतावर ठाम होता. यानंतर घुबड म्हणाला - "चला, आपण दोघे माझ्या एका मित्राकडे जाऊ, तो ठरवेल."
माकड आणि घुबड दोघेही एका झाडावर गेले. त्या दुसऱ्या झाडावर घुबडांचा एक मोठा कळप राहत होता. घुबडाने सगळ्यांना बोलावून घेतले आणि सर्वांना विचारेल की दिवसा सूर्य चमकतो का? हे ऐकून घुबडांचा कळप हसायला लागला. ते माकडाच्या बोलण्याची चेष्टा करू लागले. यावर माकड म्हणाला - "नाही, तुम्ही मूर्खासारखे बोलत आहात. यावेळी सूर्यच आकाशात चमकत आहे. तुम्ही चंद्र चमकत असल्याचे खोटे बोलून वस्तीत अफवा पसरवू नका.
घुबडांच्या कळपाचे म्हणणे ऐकूनही माकड स्वतःच्या मुद्द्यावर ठाम होता. हे पाहून सर्व घुबडांना राग आला आणि त्यांनी माकडाला मारण्यासाठी त्याच्यावर वार केले. दिवसाची वेळ होती आणि घुबडांना कमी दिसत होते त्यामुळे माकड तिथून पळून जाण्यात यशस्वी ठरला आणि आपला त्यांना आपला जीव वाचवला.
धडा-
पंचतंत्राची ही कथा आपल्याला शिकवते की मूर्ख माणूस कधीही विद्वानांचे म्हणणे खरे मानत नाही. असे मूर्ख लोक त्यांच्या बहुमताने सत्याला खोटेही सिद्ध करू शकतात