विमान प्रवासादरम्यान प्रवाशाने गैरवर्तन केले तर पायलट आणि क्रू मेंबर्सची जबाबदारी काय? नागरी विमान वाहतूक महासंचालनालयाने म्हणजेच डीजीसीएने याबाबत एक सूचना जारी केली आहे. DGCA ने हा सल्ला दिला आहे कारण अलीकडेच एअर इंडियाच्या फ्लाइटमध्ये पुरुष प्रवाशांनी महिला प्रवाशांवर लघवी केल्याची दोन प्रकरणे समोर आली आहेत.
पहिली घटना २६ नोव्हेंबरला न्यूयॉर्कहून दिल्लीला येणाऱ्या फ्लाइटमध्ये घडली, तर दुसरी घटना ६ डिसेंबरला पॅरिसहून दिल्लीला येणाऱ्या फ्लाइटमध्ये घडली. २६ नोव्हेंबरच्या घटनेतील पीडित महिलेच्या तक्रारीवरून दिल्ली पोलिसांनी आरोपी शंकर मिश्राविरुद्ध गुन्हा दाखल केला आहे. तर 6 डिसेंबरच्या घटनेत कोणतीही तक्रार करण्यात आलेली नाही.
या घटनेला एक महिन्याहून अधिक काळ लोटला, पण एअर इंडियाने डीजीसीएलाही याबाबत माहिती दिली नाही. गुरुवारी महिलेने पोलिसात गुन्हा दाखल केल्यावर हा प्रकार उघडकीस आला. त्यामुळे आता डीजीसीएने एक अॅडव्हायजरी जारी केली आहे. ज्यात असे सांगण्यात आले आहे की, अशा प्रकारची घटना घडल्यास पायलट, क्रू मेंबर्स आणि फ्लाइट सर्व्हिसेस (केबिन सेफ्टी) मधील संचालकांची जबाबदारी काय असेल?
एअरक्राफ्ट नियम, 1937 नुसार, वैमानिक केवळ विमानाच्या सुरक्षित ऑपरेशन आणि उड्डाणासाठी जबाबदार नाही, तर विमानातील प्रवासी आणि मालवाहू यांच्या सुरक्षा आणि शिस्तीसाठी देखील जबाबदार आहे.
नियमांनुसार, वैमानिकाने अशी कोणतीही परिस्थिती शक्य तितक्या लवकर हाताळली पाहिजे आणि त्यानुसार पुढील कारवाईसाठी एअरलाइनच्या केंद्रीय नियंत्रणाला कळवावे.
एवढेच नाही तर विमान उतरवताना एअरलाइन्सचे अधिकारी विमानतळावरील सुरक्षा यंत्रणांसमोर एफआयआर नोंदवतील आणि गैरवर्तन करणाऱ्या प्रवाशाला ताब्यात देतील.
विमानातील प्रवाशांमध्ये वादावादी किंवा गैरवर्तन झाले आणि त्यावर कोणताही लेखी किंवा बोलून तोडगा निघाला नाही, तर बेशिस्त प्रवाशांना हाताळून गंभीर परिस्थिती शांत करणे ही क्रू मेंबर्सची जबाबदारी आहे.
जर सलोखा शक्य नसेल, तर प्रतिबंधक यंत्र वापरावे. याशिवाय क्रू मेंबर्सना अशा वागणुकीचे काय परिणाम होतात हेही सांगावे लागेल. नियमांनुसार, अशा कोणत्याही घटनेची तक्रार करण्याची जबाबदारी नोडल ऑफिसरची म्हणजेच डायरेक्टर-इन-फ्लाइट सर्व्हिसेसची असते.