नितीन गडकरींची नवी योजना, दिल्ली-मुंबई दरम्यान बनणार विद्युत महामार्ग; जाणून घ्या वैशिष्टये

What Is Electric highway: तुमची कार आणि कारचा प्रवास अधिक सोपा आणि सुरक्षित करण्यासाठी सरकार वेगाने काम करत आहे.केंद्रीय रस्ते वाहतूक आणि महामार्ग मंत्री नितीन गडकरी यांनी एकीकडे 6 एअरबॅग आणि इंडिया एनसीएपी क्रॅश चाचणीसारख्या नियमांना हिरवा झेंडा दिला आहे.दुसरीकडे, देशभरात एडव्हान्स महामार्ग बांधले जात आहेत.आता सरकारने या दिशेने नवे पाऊल उचलले आहे.नितीन गडकरी यांनी हायड्रोलिक ट्रेलर ओनर्स असोसिएशनच्या एका कार्यक्रमात सांगितले की, सरकार दिल्ली आणि मुंबई दरम्यान इलेक्ट्रिक हायवे बनवण्याचा विचार करत आहे.या महामार्गावर ट्रॉली बस आणि ट्रॉली ट्रकही चालवता येणार असल्याचे त्यांनी सांगितले.

इलेक्ट्रिक हायवे म्हणजे काय?

ज्या महामार्गावरून इलेक्ट्रिक वाहने जातात त्याला विद्युत महामार्ग म्हणतात. ठराविक इलेक्ट्रिक वाहने चालवण्यासाठी या महामार्गांवर विद्युत तारा बसवण्यात येतात.तुम्ही ट्रेनमध्ये विजेची तार पाहिली असेल.ही वायर एका हाताने ट्रेनच्या इंजिनला जोडली जाते, ज्यामुळे संपूर्ण ट्रेनला वीज मिळते.तसेच महामार्गावरही विद्युत तारा लावण्यात येणार आहेत.महामार्गावरून धावणाऱ्या वाहनांना या तारांमधून वीज मिळणार आहे.अशा महामार्गांवर इलेक्ट्रिक वाहन चार्ज करण्यासाठी कमी अंतरावर चार्जिंग स्टेशन देखील उपलब्ध आहेत.एकूणच, हे इलेक्ट्रिक हायवे इलेक्ट्रिक वाहनांनुसार डिझाइन केलेले आहेत.

ट्रॉलीबससह ट्रॉली ट्रकही धावतील,

नितीन गडकरी यांनी गेल्या वर्षी दिल्ली आणि जयपूर दरम्यान देशातील पहिला विद्युत महामार्ग बांधला जाईल असे सांगितले होते.हा 200 किमी लांबीचा महामार्ग दिल्ली-मुंबई द्रुतगती मार्गासह नवीन लेनवर बांधला जाईल.ही लेन पूर्णपणे इलेक्ट्रिक असेल.यामध्ये फक्त इलेक्ट्रिक वाहने चालवली जातील.एकदा पूर्णपणे तयार झाल्यानंतर, हा देशातील पहिला विद्युत महामार्ग देखील बनेल.हा विद्युत महामार्ग स्वीडिश कंपन्यांच्या सहकार्याने विकसित केला जात आहे.या विद्युत महामार्गावर ट्रॉलीबससह ट्रॉली ट्रकही धावणार आहेत.ट्रॉलीबस ही एक इलेक्ट्रिक बस आहे जी ओव्हरहेड इलेक्ट्रिक वायरद्वारे चालविली जाते ज्याद्वारे ती प्रवास करते.

असे काम करेल इलेक्ट्रिक हायवे

 इलेक्ट्रिक हायवेसाठी जगभरात 3 प्रकारचे तंत्रज्ञान वापरले जाते.स्वीडिश कंपन्या देशात विद्युत महामार्गावर काम करत असल्याने स्वीडनचे तंत्रज्ञान येथेही वापरले जाईल, असे मानले जात आहे.स्वीडन पॅन्टोग्राफ तंत्रज्ञान वापरतो, जे भारतातील ट्रेनमध्ये देखील वापरले जाते.यामध्ये रस्त्याच्या कडेला एक वायर टाकण्यात आली असून, त्यात वीज वाहते.ही वीज वाहनाला पेंटोग्राफद्वारे पुरवली जाते.ही वीज थेट इंजिनला उर्जा देते.किंवा वाहनातील बॅटरी चार्ज करते.,

विद्युत महामार्गांवरही कंडक्शन आणि इंडक्शन तंत्रज्ञान वापरले जाते.कंडक्शन मॉडेलमध्ये, वायर रस्त्याच्या आत स्थापित केली जाते, ज्यावर आदळताना पेंटोग्राफ हलतो.तर, इंडक्शन तंत्रज्ञानामध्ये वायर नाही.यामध्ये इलेक्ट्रोमॅग्नेटिक करंटद्वारे वाहनाला वीजपुरवठा केला जातो.स्वीडन आणि जर्मनीमध्ये इलेक्ट्रिक वाहनांमध्ये हायब्रिड इंजिनचा वापर केला जातो.या प्रकारचे इंजिन पेट्रोल-डिझेलसोबत विजेवरही चालवता येते.

हायब्रीड कार म्हणजे काय?

हायब्रीड कारमध्ये दोन मोटर्स वापरल्या जातात.यात पहिले पेट्रोल इंजिन आहे जे सामान्य इंधन इंजिन असलेल्या कारसारखे आहे.दुसरे म्हणजे इलेक्ट्रिक मोटर इंजिन, जे तुम्हाला इलेक्ट्रिक वाहनांमध्ये पाहायला मिळते.या दोन्हीची शक्ती वाहन चालवण्यासाठी वापरली जाते.जेव्हा कार इंधन इंजिनवर चालते, तेव्हा तिच्या बॅटरीला देखील उर्जा मिळते, ज्यामुळे बॅटरी आपोआप चार्ज होते.गरजेच्या वेळी अतिरिक्त शक्ती म्हणून ते इंजिनाप्रमाणे उपयोगी पडते.

 इलेक्ट्रिक हायवेवर वैयक्तिक वाहन चालवू शकाल का?

तुम्ही तुमचे वैयक्तिक इलेक्ट्रिक वाहन इलेक्ट्रिक हायवेवर वापरण्यास सक्षम असाल.या ई-हायवे इलेक्ट्रिक वाहनांना चार्ज करण्यासाठी काही अंतरावर चार्जिंग स्टेशन बसवले आहेत.म्हणजेच तुम्हाला तुमच्या कारच्या चार्जिंगची चिंता करावी लागणार नाही.या ई-महामार्गांवर शक्तिशाली चार्जर असलेली चार्जिंग स्टेशन्स आहेत.जिथे तुमचे इलेक्ट्रिक वाहन 10 ते 15 मिनिटांत चार्ज होईल.विशेष बाब म्हणजे या चार्जिंग स्टेशन्सवर डझनभर इलेक्ट्रिक चारचाकी एकाच वेळी चार्ज करता येतात.मात्र, या महामार्गांवर सामान्य वाहन चालविण्याची परवानगी मिळणार नाही.

इलेक्ट्रिक हायवेचे फायदे

* नितीन गडकरी म्हणाले होते की इलेक्ट्रिक हायवेमुळे लॉजिस्टिक कॉस्ट 70% कमी होईल.विशेषतः, यामुळे वाहतूक खर्चात लक्षणीय घट होईल.याचा परिणाम वस्तूंच्या किमतीवरही होणार आहे.वाहतूक खर्चात कपात झाल्यामुळे वस्तूही स्वस्त होतील.

* हे पर्यावरणपूरक महामार्ग असतील.वाहने चालवण्यासाठी विजेचा वापर केला जाईल, जे पेट्रोल आणि डिझेलपेक्षा स्वस्त असेल.त्यामुळे पर्यावरणाचेही नुकसान होणार नाही.पेट्रोल आणि डिझेलवरील अवलंबित्वही कमी होईल.

* इलेक्ट्रिक वाहनांसाठी राष्ट्रीय महामार्गाचे प्रकल्प संचालक अभिजित सिन्हा यांनी सांगितले की,प्रत्येक चार्जिंग स्टेशनवर 5 मिनिटांत खाजगी कॅबचा ताफा उभा राहील .ई-कॅब सेवेद्वारे एखाद्या व्यक्तीने ड्रायव्हरसोबत किंवा सेल्फ ड्रायव्हिंगसाठी कार भाड्याने घेतल्यास अनेक फायदे होतील.त्याच मॉडेलची पूर्ण चार्ज केलेली कार बायो ब्रेकसाठी 5 मिनिटांच्या थांब्यानंतरच चार्जिंग स्टेशनवरून उपलब्ध होईल.बॅटरी स्वॅपिंग पॉलिसी अंतर्गत, या स्थानकांवर बॅटरी बदलली जाऊ शकते.म्हणजेच, बॅटरी संपल्यावर चार्जिंगसाठी प्रतीक्षा करावी लागणार नाही.पीपीपी मॉडेलवर चार्जिंग स्टेशन बांधले जात आहेत.