देशातील अनेक राज्यांमध्ये वीज पुरवठा खंडित होऊन वीजपुरवठा खंडित झाला आहे. आता या कमी साठ्याला तोंड देण्यासाठी आणि कोळशाच्या गाड्या जलद गतीने चालवण्यासाठी देशभरात 42 प्रवासी गाड्या रद्द करण्यात आल्या आहेत. या गाड्या अनिश्चित काळासाठी रद्द करण्यात आल्या आहेत. रेल्वे अधिकाऱ्यांनी आज सांगितले की, थर्मल पॉवर प्लांटमधील कोळशाचा साठा झपाट्याने कमी होत आहे. कोळशाची वाहतूक करण्यासाठी रेल्वे "युद्धपातळीवर" पावले उचलण्याचा प्रयत्न करत आहे आणि कोळसा वीज प्रकल्पांपर्यंत नेण्यासाठी लागणारा वेळही कमी करत आहे.
भारतीय रेल्वेचे कार्यकारी संचालक गौरव कृष्ण बन्सल यांनी ब्लूमबर्गला सांगितले की (गाड्या रद्द करणे) ही हालचाल तात्पुरती आहे आणि परिस्थिती सामान्य होताच प्रवासी सेवा पूर्ववत केल्या जातील. त्याचबरोबर स्थानिक खासदारांच्या विरोधानंतर यापूर्वी रद्द करण्यात आलेल्या छत्तीसगडच्या तीन गाड्या पूर्ववत करण्यात आल्या आहेत. मात्र, कोळशाचा साठा संपुष्टात येण्याचे संकट पाहता अनेक राज्यांनी ट्रेन रद्द करण्याच्या निर्णयाला हिरवी झेंडी दिली आहे.
देशात कोळशाचे संकट गंभीर होत आहे
केंद्रीय विद्युत प्राधिकरणाच्या (CEA) दैनिक कोळसा स्टॉक अहवालानुसार, 165 पैकी 56 थर्मल पॉवर स्टेशनमध्ये 10% किंवा त्यापेक्षा कमी कोळसा शिल्लक आहे. किमान २६ जणांकडे पाच टक्क्यांपेक्षा कमी साठा शिल्लक आहे.
दिल्लीचे ऊर्जा मंत्री सत्येंद्र जैन यांनी सांगितले की, महत्त्वाच्या वीज प्रकल्पांमध्ये एका दिवसापेक्षा कमी कोळसा शिल्लक आहे. जेव्हा त्यांच्याकडे किमान २१ दिवस कोळशाचा साठा असायला हवा आणि यामुळे वीजपुरवठा खंडित होऊ शकतो आणि मेट्रो आणि सरकारी रुग्णालयांसारख्या सेवांमध्ये व्यत्यय येऊ शकतो.
यासंदर्भात दिल्लीचे मुख्यमंत्री अरविंद केजरीवाल यांनीही कोळसा संकटावर वक्तव्य केले आहे. त्यांनी ट्विट केले की, "भारतात परिस्थिती गंभीर आहे. आपण एकत्रितपणे यावर लवकरच तोडगा काढला पाहिजे. ही परिस्थिती सोडवण्यासाठी तातडीने ठोस पावले उचलण्याची गरज आहे." अभूतपूर्व उष्णतेच्या लाटेत भारतातील अनेक भागांमध्ये ब्लॅकआउट आणि वीज कपातीमुळे जनजीवन आणि उद्योग प्रभावित झाले आहेत.
कोळसा संकटामुळे उत्पादनात कपात
काही उद्योग कोळशाच्या कमतरतेमुळे उत्पादनात कपात करत आहेत, ज्या वेळी सरकार रशियाच्या युक्रेनवर आक्रमणामुळे वाढलेल्या ऊर्जेच्या किमतींचा सामना करत आहे अशा वेळी आर्थिक पुनर्प्राप्ती धोक्यात आली आहे. या महिन्याच्या सुरुवातीपासून भारतातील पॉवर प्लांटमधील कोळशाचा साठा सुमारे 17% कमी झाला आहे आणि आवश्यक पातळीच्या केवळ एक तृतीयांश आहे.
उल्लेखनीय म्हणजे, गेल्या वर्षी अशाच प्रकारच्या संकटामुळे कोळशाचा साठा सरासरी चार दिवसांनी घसरला होता, ज्यामुळे अनेक राज्यांमध्ये काळाबाजार झाला होता. दुसरीकडे विक्रमी उष्णतेच्या लाटेत विजेची मागणी वाढली आहे.
आम्ही तुम्हाला सांगतो की भारतातील सुमारे 70 टक्के वीज कोळशापासून तयार केली जाते. वाहनांच्या कमतरतेमुळे लांब पल्ल्यात कोळसा वाहून नेणे कठीण होते. गजबजलेले मार्ग असलेल्या प्रवासी गाड्या अनेकदा शिपमेंटला उशीर करतात.