महाराष्ट्रामधील मुंबई जवळ अंबरनाथ शहरामध्ये शिव मंदिर स्थित आहे. हे सुंदर मंदिर भगवान शंकरांना समर्पित आहे. तसेच याला अंबरेश्वर नावाने देखील ओळखले जाते. मंदिरामध्ये मिळालेले शिलालेख अनुसार, या मंदिराचे निर्माण ई.स.1060 मध्ये राजा मांबाणि ने केले होते. या मंदिराला पांडवकालीन मंदिर देखील सांगितले जाते. मंदिराबद्दल बोलले जाते की, यामंदिरासारखे मंदिर पूर्ण विश्वात नाही. अंबरनाथ शिव मंदिर जवळ अनेक नैसर्गिक चमत्कार आहे. तर अद्भुत मंदिराबद्दल जाणून घेऊ या.
अंबरनाथ शिव मंदिर अद्वितीय स्थापत्य कलासाठी प्रसिद्ध आहे. 11 व्या शतकामध्ये बनलेल्या या मंदिराच्या बाहेर दोन नंदी बैल बनलेले आहे. मंदिरात प्रवेश करतांना तीन मुखमंडप दृष्टीस पडतात. आता जाताच सभामंडप दिसतो. मग सभामंडप नंतर 9 पायर्यांच्या खाली गर्भगृह आहे. मंदिराची मुख्य शिवलिंग त्रैमस्ति आहे. व यांच्या गुढग्यावर एक नारी आहे, जे शिव-पार्वतीचे रूप दर्शवते. शीर्ष भागावर शिव नृत्य मुद्रा मध्ये पाहवयास मिळतात.
मंदिराच्या गर्भगृहाजवळ गरम पाण्याचा कुंड आहे. या जवळ एक गुफा देखील आहे, व सांगितले जाते की, त्याचा रस्ता पंचवटी पर्यंत जातो. यूनेस्को ने अंबरनाथ शिव मंदिराला सांस्कृतिक विरासत घोषित केले आहे. वलधान नदीच्या काठावर स्थित हे मंदिर आंबा आणि चिंचेच्या झाडांनी घेरले आहे.
या मंदिराची वास्तुकला पाहण्यासाठी दूर दुरुन पर्यटक येतात. मंदिराच्या बाहेरील भिंतींवर भगवान शंकराचे रूप बनलेले आहे. यासोबतच गणेश, कार्तिकेय, चंडिका इत्यादी देवी-देवतांच्या मूर्ती सजलेल्या आहे. सोबतच दुर्गा देवी राक्षसांचा वध करतांना दिसते.
सांगितले जाते की, वनवास दरम्यान पांडव काही वर्ष अंबरनाथ मध्ये राहिले होते, तेव्हा त्यांनी विशाल दगडांनी एका रात्रीतून या मंदिराचे निर्माण केले होते. मग कौरव सतत करीत असलेला पाठलाग यामुळे पांडव इथून निघून गेले. ज्यामुळे मंदिराचे कार्य अपूर्ण राहिले. अनेक वर्षांपासून तिन्ही ऋतू झेलत असलेले हे मंदिर उभे आहे.
महत्व: अंबरनाथ शिव मंदिर एक महत्वपूर्ण धार्मिक आणि पर्यटन स्थळ आहे. हे मंदिर भगवान शंकरांच्या भक्तांसाठी तीर्थस्थळ आहे. हे मंदिर आपली भव्य वास्तुकला आणि सुंदर मुर्त्यांमुळे पर्यटकांमध्ये लोकप्रिय आहे.
उत्सव: महाशिवरात्री, शिवरात्री आणि गणेश चतुर्थी, श्रावण असे अनेक सण या मंदिरात साजरे केले जातात.
जावे कसे-
अंबरनाथ शिव मंदिर पाहण्यासाठी जाण्याकरिता मुंबई आणि ठाणे या मार्गावरून जात येते.
रेल्वे मार्ग: अंबरनाथ शिव मंदिर जवळ अंबरनाथ रेल्वे स्टेशन आहे. हे स्टेशन मुंबई आणि ठाणे या रेल्वे मार्गाशी जोडलेले आहे.