साईसच्चरित - अध्याय २४

॥ श्रीगणेशाय नम: ॥ श्रीसरस्वत्यै नम: ॥ श्रीगुरुभ्यो नम: ॥ श्रीकुलदेवतायै नम: ॥ श्रीसीतारामचंद्राभ्यां नम: ॥ श्रीसद्नुरुसाईनाथाय नम: ॥

गताध्यायांतीं दिधलें वचन । साईनाथगुरु करुणाघन । थट्टामस्करीतही देती शिकवण । कैशी ती कथन करितों मी ॥१॥

कथन करितों हा अहंकार । असावें गुरुपदीं निरहंकार । तेणेंचि कथेसी पाझर । फुटतो सादर सेवावा ॥२॥

नित्य निर्मल निष्कल्मष । साधु सज्जन महापुरुष । स्वच्छ निरभ्र जैसें आकाश । शुद्ध निर्दोष तैसे ते ॥३॥

महाराज साईंचें भजन । स्वार्थ आणि परमर्थसाधन । स्वस्वरूपीं अनुसंधान । समाधान अंतरीं ॥४॥

जया मनीं स्वहित साधणें । कथेसी आदर धरावा तेणें । सहज परमानंद भोगणें । सार्थक साधणें जीवाचें ॥५॥

श्रवणें लाभेल निजविश्रांति । निरसेल भवभयाची भ्रांति । होईल परमानंदप्राप्ति । श्रोतियां सद्नति रोकडी ॥६॥

अंतरसाक्ष साईसमर्थ । पूर्ण जाणे भक्तभावार्थ । संपादूनि निजकर्तव्यार्थ । बचननिर्मुक्त होईल ॥७॥

बुद्धिप्रेरक साईसमर्थ । तेच वदविती निजवचनार्थ । कथीन यथामति तद्भावार्थ । स्वार्थपरमार्थसाधक ॥८॥

नव्हे अंध, ना रातांधळे । डोळे असोन जन आंधळे । केवळ या देहबुद्धीचिया बळें । निजहित न कळे तयांतें ॥९॥

देह तरी हा आहे ऐसा । नाहीं क्षणाचाही भरंवसा । पसरितों मी पदरपसा । क्षणैक रसा चाखाया ॥१०॥

थट्टाविनोदीं सकळां प्रीति । बाबांची तों अलौकिक रीति । थट्टेंतूनही सारचि ठसविती । हितकारक ती सकळांना ॥११॥

जन थट्टेच्या नादीं न भरती । परी बाबांच्या थट्टेसी लांचावती  । कधीं कीं आपुले वांटयास ये ती । वाटचि पाहती आवडीनें ॥१२॥

थट्टा कोणास बहुधा नावडे । परी ही थट्टा परम आवडे । वरी अभिनयाची जोड जंव जोडे । कार्यचि रोकडें तैं साधे ॥१३॥

सहज अभिनव अप्रयास । सस्मितवदन नयनविलास । इंहीं जंव थट्टेंत भरे रस । तियेची सुरसता अवर्ण्य ॥१४॥

आतां कथितों एक अनुभव । कथा अल्पबोध अभिनव । थट्टेपोटीं परमार्थेद्भव । शब्दगौरव परिसा तें ॥१५॥

आठवडयाचा प्रतिरविवार । शिरडीस भरतो मोठा बाजार । पाल देऊनि उघडयावर । उदीम व्यापार चालतो ॥१६॥

तेथेंच मग रस्त्यावर । भाजीपाल्याचे पडती ढिगार । तेली तांबोळी यांचे संभार । चव्हाटयावर बैसती ॥१७॥

ऐशा त्या एका रविवारीं । बाबांचेपाशीं दोन प्रहरीं । करितां पादसंवाहन करीं । नवलपरी वर्तली ॥१८॥

तो दोनप्रहरचा दरबार । नित्यचि भरे बहु चिकार । त्यांत बाजार आणि रविवार । लोक अनिवार लोटले ॥१९॥

उजू बाबांचे सन्मुख बैसून । वांकवूनियां खालीं मान । करीत होतों मी पादसंवाहन । नामस्मरणसमवेत ॥२०॥

माधवरावजी वामभागीं । वामनराव दक्षिणांगीं । श्रीमंत बुट्टी तये जागीं । सेवेलागीं बसलेले ॥२१॥

काकाही होते तेथेंच बैसले । तितक्यांत माधवराव हंसले । कां अण्णासाहेब हे तेथें कसले । दाणे हे डसले दिसताती ॥२२॥

ऐसें म्हणूनि कोटाची अस्तनी । बोटानें स्पर्शतां माधवरावांनीं । कोटाचिया वळियांमधूनि । दाणे वरूनि आढळले ॥२३॥

तें काय म्हणून पाहूं जातां । डावें कोपर लांब करितां । फुटाणे दिसले खालीं गडगडतां । मंडळी टिपतां देखिली ॥२४॥

टिपून टिपून गोळा केले । पांच पंचवीस फुटाणे भरले । तेथेंच थट्टेस कारण उद्भवलें । ऐसें घडलें कैसेंनी ॥२५॥

तर्कावरी चालले तर्क । जो तो विचारांत झाला गर्क । फुटाण्यांचा कोटाशीं संपर्क । विस्मय समस्तां जाहला ॥२६॥

खाकी कोटाच्या वळ्या त्या किती । त्यांत हे दाणे कैसे सामावती । आलेच कोठूनि कैशा स्थितीं । न कळे निश्चितीं कवणा हें ॥२७॥

करीत असतां पादसंवाहन । लावूनि नामीं अनुसंधाव । मध्येंच हें फुटाण्यांचें आख्यान । कैसेनि उत्पन्न जाहलें ॥२८॥

इतुका काळ सेवेंत जातां । कधींच कां ना पडले हे तत्त्वतां । हा वेळ राहिले हीच आश्चर्यता । सकळांच्या चित्ता वाटली ॥२९॥

कोठून फुटाणे तेथें आले । वळियांवरी कैसे स्थिरावले । जे ते आश्चर्य करून राहिले  । मग बाबा वदले तें परिसा ॥३०॥

शिक्षणाच्या विलक्षण पद्धती । अनेकांच्या अनेक असती । बाबा जयांची जैसी गति । शिक्षण देती त्यां तैसें ॥३१॥

पद्धती विचित्र महाराजांची । सरणी स्मरणीय बहु मजेची । अन्यत्र तैसी देखिल्या - ऐकिल्याची । नाहीं प्रचीति मजप्रती ॥३२॥

म्हणती “याला वाईट खोडी । एकेकटें खाण्याची गोडी । आज बाजाराची साधूनि घडी । फुटाणे रगडीत हा आला ॥३३॥

एकेकटें खाणें बरें नव्हे । ठावी मल अत्याची सर्व । हेच फुटाणे याचे पुरावे । उगा नवलावे कशास” ॥३४॥

मग मी म्हणे कोणा न देतां । ठावें न खाणें माझिया चित्ता । तेथें या खोडीची कैंची वार्ता । अंगीं चिकटतां चिकटेना ॥३५॥

बाबा मी आज अहा वेळभर । पाहिला नाहीं शिरडीचा बाजार । गेलोंच तरी फुटाणें घेणार । मग खाणार हें पुढेंच ॥३६॥

असेल त्यासही असो गोडी । माझी तों नाहीं ऐसी खोडी । दुजिया न देतां आधीं थोडी । वस्तु मी तोंडीं घालींना ॥३७॥

मग बाबांची पहा युक्ति । कैसी जडविती निजपदीं भक्ति । ऐकोन ही माझी स्पष्टोक्ति । काय वदती लक्ष द्या ॥३८॥

“सन्निध असेल तयास देसी । नसल्यास तूं तरी काय करिसी । मी तरी काय करावें त्यासी । आठवतोसी काय मज ॥३९॥

मी नाहीं का तुझ्याजवळ । देतोस काय मजला कवळ” । ऐसें फुटाण्याचें हें मिष केवळ । तत्त्व निश्चळ ठसविलें ॥४०॥

देवता - प्राण - अग्नि - वंचन । वैश्वदेवांतीं अतिथिवर्जन । करूनि करिती जे पिंडपोषण । महद्दूषण त्या अन्ना ॥४१॥

वाटेल हें लहान तत्त्व । व्यवहारीं लावितां अति महत्त्व । रसास्वादन तों उपलक्षणत्व । पंचविषयत्व या पोटीं ॥४२॥

विषयीं जयासी हव्यास । परमार्थ न धरी तयाची आस । तयांवरी जो घालील कास । तयाचा दास परमार्थ ॥४३॥

“यदा पंचावतिष्ठंते” । या मंत्रें जें श्रुति वदते । तेंच बाबा या थट्टेच्या निमित्तें । द्दढ करिते जाहले ॥४४॥

शब्दस्पर्शरूपगंध । या चतुष्टयाचाही हाच संबंध । किती बोधप्रद हा प्रबंध । कथानुबंध बाबांचा ॥४५॥

मनबुद्धयादि इंद्रियगण । करुं आदरितां विषयसेवन । करावें आधीं माझें स्मरण । तैं मज समर्पण अंशांशें ॥४६॥

इंद्रियें विषयांवीण राहती । हें तों न घडे कल्पांतीं । ते विषय जरी गुरुपदीं अर्पिती । सहजीं आसक्ति राहील ॥४७॥

काम तरी मद्विषयींच कामावें । कोप आल्या मजवरीच कोपावें । अभिमान दुराग्रह समर्वावे । भक्तीं वहावे मत्पदीं ॥४८॥

काम क्रोध अभिमान । वृत्ति जंव उठती कडकडून । मी एक लक्ष्य लक्षून । मजवरी निक्षून सोडाव्या ॥४९॥

क्रमें क्रमें येणेंपरी । वृत्तिनिकृंतन करील हरी । मग या विखारत्रयाच्या लहरी । तो परिहरील गोविंद ॥५०॥

किंबहुना हें विकारजात । मत्स्वरूपींच लय पावत । किंवा मद्रूपचि तें स्वयें होत । विश्रामत मत्पदीं ॥५१॥

ऐसें होतां अभ्यसन । वृत्ति स्वयेंच होती क्षीण । कालांतरें  समूलनिर्मूलन । वृत्तिशून्य मन होई ॥५२॥

गुरु असे निरंतर सन्निधी । ऐसी वाढतां द्दढ बुद्धी । तयास या ऐसिया विधी । विषय न बाधी कदाही ॥५३॥

जेथ हा सद्भाव ठसला । तेथेंचि भवबंध उकलला । विषयोविषयीं गुरु प्रकटला । विषयचि नटला गुरुरूपें ॥५४॥

यत्किंचित विषयसेवनीं । बाबा आहेत संनिधानीं । सेव्यासेव्यता विचार मनीं । सकृद्दर्शनीं उठेल ॥५५॥

असेव्य विषय सहजचि सुटे । व्यसनी भक्ताचें व्यसन तुटे । असेव्यार्थीं मनही विटे । वळवितां नेहटें हें वळण ॥५६॥

विषयनियमनीं होई सादर । वेद त्या नियमाचा आकर । विषय सेवी मग नियमानुसार । स्वेच्छाचार वर्तेना ॥५७॥

ऐसी संवयी लागतां मना । क्षीण होती विषयकल्पना । आवडी उपजे गुरुभजना । शुद्धज्ञाना अंकुर ये ॥५८॥

शुद्ध ज्ञान लागतां वाढी । देहबुद्धीची तुटे बेडी । ते बुद्धी दे अहंब्रम्हीं बुडी । सुखनिरवडी मग लाहे ॥५९॥

जरी हा देह क्षणभंगुर देख । तरी हा परमपुरुषार्थसाधक । जो प्रत्यक्ष मोक्षाहून अधिक । कीं भक्तियोगप्रदायक हा ॥६०॥

चारी पुरुषार्थांच्यावरी । या पंचम पुरुषार्थाची पायरी । कांहीं न पावे या योगाची सरी । अलौकिक परी भक्तीची ॥६१॥

गुरुसेवेनें जो होई कृतार्थ । तया आकळे हें वर्म यथार्थ । भक्तिज्ञानवैराग्य - स्वार्थ । तोचि परमार्थ पावेल ॥६२॥

गुरु आणि देव यांत । भेद पाही जयाचें चित्त । तेणें अखिल भागवतांत । नाहींच भगवंत देखिला ॥६३॥

वाचिलें अखिल रामायण । ठावी न रामाची सीता कोण । सांडूनियां द्वैतदर्शन । गुरु - देव अभिन्न जाणावे ॥६४॥

घडतां गुरुसेवा निर्मळ । होईल विषयवासना निर्मूळ । चित्त होईल शुद्ध सोज्ज्वळ । स्वरूप उज्ज्वळ प्रकटेल ॥६५॥

असो इच्छाशक्ति होतां प्रबळ । फुटाणें बाबांचे हातचा मळ । याहून विलक्षण करितां खेळ । त्यां काळवेळ लागेना ॥६६॥

केवळ पोटाचिया ओढी । ऐंद्रजाली लौकिकी गारोडी । फिरवून भारली हाडाची कांडी । पदार्थ काढी माने तो ॥६७॥

साईनाथ अलौकिक गारोडी । काय तयांच्या खेळाची प्रौढी । इच्छा होतां न भरतां चिपडी । फुटाणे काढील अगणित ॥६८॥

परी या कथेचें सार काय । तेथेंच आपण घालूं ठाय । पांचा पोटीं कोणताही विषय । बाबांशिवाय सेवूं नये ॥६९॥

मनास देतां ही शिकवण । वेळोवेळीं होईल आठवण । देतां घेतां साईचरण । अनुसंधान राहील ॥७०॥

हे सुद्धब्रम्हा सगुणमूर्ति । नयनासमोर राहील निश्चितीं । उपजेल भक्ति ० मुक्ति - विरक्ति । परमप्राप्ती लाधेल ॥७१॥

नयनीं देखताम सुंदर ध्यान । हरेल संसार भूक - तहान । हरपेल ऐहिक सुखाचें भान । मन समाधान पावेल ॥७२॥

ओंवी नाठवे आठवूं जातां । परी ती आठवे जात्यावर बसतां । तैसी ही चणकलीला कथितां । सुदामकथा आठवली ॥७३॥

एकदां राम कृष्ण सुदामा । सेवीत असतां गुर्वाश्रमा । लांकडें आणावयाचे कामा । कृष्णा - बलरामां पाठविलें ॥७४॥

गुरुपत्नीचिया नियोगें । कृष्ण - बलराम अरण्यमार्गें । निघाले मात्र तों तयांच्या मागें । सुदामा संगें पाठविला ॥७५॥

तयापाशीं दिधले चणे । क्षुधा लागतां फिरतां अरण्यें । तिघांहीं हे भक्षण करणें । गुरुपत्नीनें आज्ञापिलें ॥७६॥

पुढें रानांत कृष्ण भेटतां । ‘दादा तहान लागली’ म्हणतां । फुटाण्यांची वार्ता न करितां । परिसा वदता झाला तें ॥७७॥

अनशेपोटीं पाणी न प्यावें । म्हणे सुदामा क्षणैक विसावें । परी न वदे हे चणे खावे । कृष्ण विसावे मांडीवर ॥७८॥

पाहून लागला कृष्णाचा डोळा । सुदामा चणे खाऊं लागला । दादा कायहो खातां हा कसला । आवाज वदला कृष्ण तदा ॥७९॥

काय रे खाया आहे तेथें । थंडीनें द्विजपंक्ती थुडथुडते । विष्णुसहस्रनामही मुखातें । स्पष्टोच्चारि तां येईना ॥८०॥

ऐकून हें सुदाम्याचें उत्तर । सर्वसाक्षी खातोंस ऐसें वदतां । खाऊं काय माती तो म्हणतां । वाणी तथास्तुता प्रकटली ॥८२॥

अरे हें स्वप्नचि बरें दादा । आपण मजवीण खाल का कदा । खातां काय हा प्रश्नही तदा । स्वप्नाच्या नादांत पुसियेला ॥८३॥

पूर्वाश्रमीं सुदामजीला । असती ठावी कृष्णलीला । तरी हा नसता प्रमाद घडला । नसता भोगिला परिणाम ॥८४॥

तो तरी काय साधारण । अठरा विश्वें दारिद्य घन  । तरी एकेकटे खाती जे जन । त्यांनीं हें स्मरण ठेवावें ॥८५॥

कृष्ण परमात्मा जयाचा सखा । ऐसा हा भक्त सुदाम्यासारिखा । नीतीस यत्किंचित होतां पारखा । पावला धोका संसारीं ॥८६॥

तोच स्वस्त्रीकष्टार्जित । प्रेमें मूठभर पोहे अर्पित । कृष्ण होऊनि प्रसन्नचित्त । ऐश्वर्यतृप्त करी तया ॥८७॥

असो आतां आणिक एक । वार्ता कथितों बोधप्रदायक । आधीं आनंद - विनोदसुख । बोधप्रमुख जी अंतीं ॥८८॥

कोणास आवडे परमार्थबोध । कोणास तर्कयुक्तिवाद । कोणास आवडे थट्टा विनोद । आनंदीआनंद सकळांतें ॥८९॥

हीही होती एक थट्टा । बाई बुवा पेटले हट्टा । साईदरबारीं माजला तंटा । तुटला न बट्टा लागतां ॥९०॥

हीही कथा परम सुरस । श्रोतयां आनंददायी बहुवस । भक्त भांडतां अरस परस । हास्यरस पिकेल ॥९१॥

भक्त दामोदर घनश्याम । बाबरे जयांचें उपनाम । अण्णा चिंचणीकर टोपण नाम । प्रेम नि:सीम बाबांचें ॥९२॥

स्वभाव मोठा खरमरीत । कोणाचीही न धरीत मुर्वत । उघड बोलणें विहिताविहित । हिताहित पाहती ना ॥९३॥

वृत्ति अण्णांची जितकी कडक । तितकीच सालस आणि सात्त्विक । माथें जैसी भरलेली बंदूक । लावितां रंजूक भडका घे ॥९४॥

सळक कामीं तडकाफडकी । उधारीची वार्ता न ठाउकी । न धरी कुणाची भीडभाड कीं । रोखठोकी व्यवहार ॥९५॥

वेळीं धरवेल विस्तव हातीं । अण्णा तयाहूनि प्रखर अति । परी ही निष्कपट स्वभावजाती । तेणेंच प्रीती बाबांची ॥९६॥

असेच एकदां दोनप्रहरीं । मशिदींत भर दरबारीं । वामहस्त कठडयावरी । बैसली स्वारी बाबांची ॥९७॥

बाबा बालब्रम्हाचारी । ऊर्ध्वरेते शुद्धाचारी । करूं देत सेवा चाकरी । नरनारी समस्तां ॥१००॥

अण्णा बाहेर ओणवे राहती । हळू हळू वामहस्त दाबिती । तों उजवे बाजूची परिस्थिति । स्वस्थ चित्तीं ऐकावी ॥१०१॥

तिकडे होती एक बाई । अनन्यभक्त बाबांचे पायीं । बाबा जीस म्हणत आई । मावशीबाई जनलोक ॥१०२॥

मावशीबाई म्हणत सर्व । वेणूबाई मूळ नांव । कौजलगी हें आडनांव । अनुपम भाव साईपदीं ॥१०३॥

अण्णांची उलटली पन्नाशी । तोंडांत नव्हती बत्तिशी । पोक्त वयस्करही ती मावशी । तंटा उभयांशीं उद्भवला ॥१०४॥

अण्णा सह्कुटुंब करीत सेवा । आई होती विगतघवा । दाबितां बाबांचें पोट कुसवा । नावरे नि:श्वास तियेस ॥१०५॥

श्रीसाईसेवेसी सबळ । मावशीबाई  मनाची निर्मळ । उभय हस्तीं घालूनि पीळ । मांडिली मळणी पोटाची ॥१०६॥

पाठीमागून निरणावेरी । धरूनि बाबांस दोहीं करीं । दाबदाबूनि घुसळण करी । जैसी डेरी ताकाची ॥१०७॥

साईनामीं लावूनि लय । मावशीबाई दाबी निर्भय । बाबाही न करीत हायहूय । वाटे निरामय जणूं तयां ॥१०८॥

दाबण्याची विलक्षण परी । पोटपाठ सपाट करी । प्रेमचि तें परी ते अवसरीं । दया अंतरीं उपजवी ॥१०९॥

साईंचें हें निष्कपट प्रेम । देऊनि घेती सेवा अनुत्तम । कीं तें निजस्मरण अविश्रम । घडो हो क्षेम भक्तांस ॥११०॥

आपुली तपश्चर्या ती किती  । जेणें लाधावी ही संतसंगती । परी साईच दीनवत्सल निश्चितीं । उपेक्षिती ना भक्तांतें ॥१११॥

कार्य त्या हेलकाव्यांची कुसरी । बाबा हालत खालींवरी । तीही हाले तैशिया परी । नवलपरी ही सेवेची ॥११२॥

अण्णा ओणवे परी स्थिर । बाई आपुल्या सेवेंत चूर । तेणें होई मुख खालवर । मग काय प्रकार वर्तला ॥११३॥

साईसेवेचिया सुखा । पिळितां पोट खातां झोका । संनिध अण्णांचिया मुखा । आलें अवलोका मुख तिचें ॥११४॥

पाहूनियां ऐसी संधी । मावशीबाई मोठी विनोदी । म्हणे कायहो अण्णा नादी । मुका आधीं मागे मज ॥११५॥

पिकल्या केसांची लाज नाहीं । घेतोस माझा मुका पाहीं । ऐसें वदतां मावशीबाई । अण्णा बाही सरसावी ॥११६॥

म्हणे मी इतुका थेरडा । मी काय मूर्ख अगदींच वेडा । तूंच तोंड लावुनी तोंडा । सजलीस भांडाया मजपासीं ॥११७॥

पाहूनियां मातली कळ । बाबांस तया देघांची कळकळ । कराया दोघांसी शीतळ । युक्ति प्रबळ योजिती ॥११८॥

प्रेमें म्हणती “अरे अण्णा । उगाच रे कां मांडिला दणाणा । अनुचित काय तेंच समजेना । मुका घेतांना आईचा” ॥११९॥

परिसोनि मनीं दोन्ही विरमलीं । विनोदवाणी ठायींच जिरली । सप्रेम हास्या उकळी फुटली । थट्टा ती रुचली अवघियां ॥१२०॥

पाहं जातां कथा थोडी । मार्मिक श्रोते घेतील गोडी । ठाय कैसा घालावा हे परवडी । कथेंत रोकडी दिसेल ॥१२१॥

मायलेंकांत जैसी प्रीति । प्रेमबुद्धि उभयतांत असती । तेथें ही कळ उद्भवली नसती । क्रोधवृत्ति उठतीच ना ॥१२२॥

चाबुकें हाणितां हांसें उसळे । फुलाच्या मारें रडें कोसळे । वृत्तीचे तरंग भावनाबळें । कोणास न कळे अनुभव हा ॥१२३॥

नवल बाबांची सहज युक्ति । बोल बोलती समयोचिती । जेणें श्रोते अंतरीं निवती । बोधही घेती तात्काळ ॥१२४॥

ऐसेंच एकदां पोट रगडतां । उपजली बाबांच्या परमभक्ता । कळकळ दया आणि चिन्ता । तिची अतिरेकता पाहुनी ॥१२५॥

म्हणती बाई दया करा । ही का अंग दाबण्याची तर्‍हा । अंतरीं थोडी कींव धरा । तुटतील शिरा बाबांच्या ॥१२६॥

कानीं पडतां इतुकीं अक्षरें । बाबा स्थानावरूनि सत्वरें । घेऊनि आपुला सटका निजकरें । भूमि प्रहारें ताडिली ॥१२७॥

चढली वृत्ति दुर्धर क्षोभा । समोर कोण राहील उभा । नेत्र खदिरांगार - प्रभा । फिरती सभोंवार जैं ॥१२८॥

अंधारीं मार्जाराचीं बुबुळें । तेवीं चमकती दिवसा डोळे । वाटे नयनींचिया ज्वाळे । आतांच जाळितील सृष्टी ॥१२९॥

सटक्याचें टोंक दों हातीं धरलें । पोटाचिया खळगींत खोचलें । दुजें खांबांत समोर रोविलें । घट्ट कवळिलें खांबाला ॥१३०॥

सटका लांब सव्वाहात । शिरला वाटे सबंध पोटांत । आतां स्फोट होऊनि प्राणांत । ओढवेल क्षणांत तैं वाटे ॥१३१॥

खांब अढळ तो काय हाले । बाबा जवळी जवळी भिडले । खांबास पोटाशीं घट्टा आवळिलें । पाणी पळविलें देखत्यांचें ॥१३२॥

आतां होईल पोटाचा स्फोट । जो तो तोंडांत घाली बोट । बाप हा काय प्रसंग दुर्गट । ओढवलें संकट दुर्धर ॥१३३॥

ऐसी लोक करिती चिंता । काय करावें या आकांता । एवढें संकट त्या मावशीकरितां । भक्ताधीनता हें ब्रीद ॥१३४॥

कधीं कोणीही सेवा करितां । मध्येंच दर्शवितां अनुचितता । किंवा सेवेकर्‍यास कोणी बोलतां । बाबांचे चित्ता खपेना ॥१३५॥

भक्ता प्रेमळा आलें जीवा । मावशीबाईस इशारा द्यावा । साईबाबांस आराम व्हावा । परिणाम यावा कां ऐसा ॥१३६॥

असो देवास आली करुणा । शान्तता उद्भवली साईंचे मना । सोडूनियां ते भयप्रद कल्पना । येऊनि आसना बैस॥

ती ॥१३७॥

भक्त प्रेमळ जरी निधडा । बाबांचा स्वभाव पाहूनि करडा । लाविला तेथूनि कानास खडा । घेतला धडा पुढारा ॥१३८॥

तेव्हांपासूनि निश्चय केला । जावें न कोणाच्याही वाटेला येईल जैसें ज्याचे मनाला । तैसें तयाला करूं द्यावें ॥१३९॥

समर्थ स्वयें  सामर्थ्यवंत । निग्रहानुग्रहज्ञानवंत । गुणावगुण सेवकजनांत । आपण किमर्थ पाहावे ॥१४०॥

एकाची सेवा साईंस सुखकर । दुजयाची ती असती प्रखर । हे तरी निजबुद्धीचे विकार । खरा प्रकार आकळेना ॥१४१॥

असो आतां हा थट्टाविनोद । घेणारा घेईल यांतील बोध । साईकथा - रसामोद । भक्त मकरंद सेवोत ॥१४२॥

हेमाड साईपदीं लीन । पुढील अध्याय याहूनि गहन । भक्त दामोदराची इच्छा पूर्ण । साई दयाघन करितील ॥१४३॥

तोडी मोठा चमत्कार । दामोदर संसारत्रस्त फार । तयास पाचारुनि आपुले समोर । घालविला घोर तयाचा ॥१४४॥

सस्ति श्रीसंतसज्जनप्रेरिते । भक्तहेमाडपंतविरचिते । श्रीसाईसमर्थसच्चरिते । विनोदविलसितं नाम चतुर्विंशतितमोऽध्याय: संपूर्ण: ॥२४॥

॥ श्रीसद्गुरुसाईनाथार्पणमस्तु ॥ शुभं भवतु ॥