सरकारच्या दूरदर्शी विचारसरणीची व्याख्या करत, 'आधार' हे आजच्या काळात नागरिकांच्या मूलभूत दस्तऐवजांपैकी एक बनले आहे. आधारच्या संकल्पनेसोबतच, केंद्र सरकारने आगामी काळात त्याच्या व्यापक उपयोगितेबद्दल सांगितले होते. आधारची उपयुक्तता आजच्या काळात 94 टक्क्यांहून अधिक वाढली आहे यावरून कळू शकते. या क्रमवारीत, आधारचे संरक्षक असलेल्या भारतीय विशिष्ट ओळख प्राधिकरणाने (UIDAI)एक नवा विक्रम केला आहे. UIDAI ने सांगितले की, गेल्या चार महिन्यांत म्हणजेच एप्रिल ते जुलै या कालावधीत पाच वर्षांखालील 79 लाखांहून अधिक मुलांनी आधार नोंदणी केली आहे.
चार महिन्यांत 79 लाख नोंदणी
युनिक आयडेंटिफिकेशन अथॉरिटी ऑफ इंडियाने बाल आधार उपक्रमांतर्गत 0 ते 5 वयोगटातील 79 लाख मुलांची नोंदणी केली आहे. 0 ते 5 वयोगटातील अधिक मुलांपर्यंत पोहोचण्यासाठी आणि पालकांना आणि मुलांना विविध फायदे मिळवून देण्यासाठी मदत करण्याच्या नवीन प्रयत्नांचा हा एक भाग आहे. 0 ते 5 वयोगटातील 2.64 कोटी मुलांनी 31 मार्च 2022 अखेर बाल आधार घेतला होता, तर जुलै 2022 अखेर ही संख्या 3.43 कोटी झाली आहे. UIDAIनुसार, पाच वर्षांपर्यंतच्या मुलांचे मूल आधार बनवण्यासाठी आणि पालक आणि मुलांना अनेक फायदे मिळवून देण्यासाठी नवीन उपक्रमाचा एक भाग म्हणून ही रेकॉर्ड नोंदणी करण्यात आली आहे.
बाल आधार काय आहे
0 ते 5 वयोगटातील मुलांना बाल आधार जारी केला जातो. तथापि, बायोमेट्रिक्सचे संकलन (फिंगरप्रिंट आणि बुबुळ) हे सामान्य आधार जारी करण्यासाठी एक प्रमुख वैशिष्ट्य आहे कारण या बायोमेट्रिक्सच्या डी-डुप्लिकेशनच्या आधारावर ओळख स्थापित करणे आवश्यक आहे. परंतु 0 ते 5 वयोगटातील मुलांच्या आधार नोंदणीसाठी हे बायोमेट्रिक्स गोळा करणे आवश्यक नाही. 0 ते 5 वयोगटातील मुलांची आधार नोंदणी मुलाचा चेहरा आणि पालक/पालक यांच्या बायोमेट्रिक प्रमाणीकरणाच्या आधारे केली जाते.
आधार निळ्या रंगात जारी केला जातो
लहान मुलांना दिला जाणारा बाल आधार सामान्य आधारपेक्षा वेगळा करण्यासाठी वेगळ्या रंगात जारी केला जातो. UIDAI ने बाल आधारसाठी निळा रंग निश्चित केला आहे. सामान्य आधारच्या विपरीत, हे आधार मूल पाच वर्षांचे होईपर्यंत वैध असते. तथापि, वयाची पाच वर्षे पूर्ण झाल्यानंतर, अनिवार्य बायोमेट्रिक अपडेट प्रक्रिया पूर्ण करण्यासाठी मुलाने आधार सेवा केंद्रात त्याचे बायोमेट्रिक सादर करणे आवश्यक आहे. ही प्रक्रिया पूर्ण झाल्यानंतर आधार क्रमांकामध्ये कोणताही बदल न करता सामान्य आधार जारी केला जातो.
बाल आधाराची गरज का आहे
बाल आधार विविध कल्याणकारी लाभ मिळवण्यासाठी एक सुविधा देणारे म्हणून काम करते आणि जन्मापासूनच मुलांसाठी डिजिटल फोटो ओळख म्हणूनही काम करते. शासकीय योजनांचा प्रामाणिक लाभ देण्याच्या उद्देशाने हा उपक्रम सुरू करण्यात आला आहे. UIDAI मुलांना बाल आधार उपक्रमांतर्गत नोंदणी करण्यासाठी सतत प्रोत्साहित करत आहे. हे विविध कामांसाठी वापरले जाते. आता केंद्र आणि राज्याच्या अनेक सरकारी योजना आणि सेवांचा लाभ घेण्याची गरज आहे. याशिवाय बँकांमध्ये कोणतेही काम होत नाही.
आधार प्रवेश 94 टक्क्यांपर्यंत वाढला आहे
आधार आता जगण्याची सुलभता आणि व्यवसाय करण्याची सुलभता या दोन्हीसाठी आधार बनला आहे. याचाच परिणाम म्हणून सध्या आधार कार्डचे प्रमाण जवळपास 94 टक्के आहे. प्रौढांमध्ये आधार प्रवेश जवळजवळ 100% आहे.