योगाचा उपयोग नेहमीच शारीरिक, मानसिक आणि आध्यात्मिक फायद्यांसाठी केला जातो. आजच्या वैद्यकीय संशोधनाने हे सिद्ध केले आहे की योग हे शारीरिक आणि मानसिक दृष्ट्या मानवजातीसाठी वरदान आहे.
जिथं शरीराच्या केवळ विशिष्ट भागाचा व्यायाम व्यायामशाळा वगैरे करून होतो, तर योगासने शरीरातील सर्व अवयव आणि ग्रंथींचा व्यायाम करतात, त्यामुळे अवयव सुरळीतपणे काम करू लागतात.
योगाभ्यासाने रोगांशी लढण्याची शक्ती वाढते. म्हातारपणातही तुम्ही तरुण राहू शकता, त्वचेवर चमक येते, शरीर निरोगी, निरोगी आणि मजबूत होते.
एकीकडे योगासनांमुळे स्नायूंना बळ मिळते, त्यामुळे दुबळा माणूसही सशक्त होतो, तर दुसरीकडे नियमित योगासने केल्याने शरीरातील चरबीही कमी होते. योग कृष आणि स्थूल दोन्हीसाठी फायदेशीर आहे.
योगासनांच्या नियमित सरावामुळे स्नायूंचा चांगला व्यायाम होतो. त्यामुळे तणाव दूर होतो, चांगली झोप लागते, भूक चांगली लागते, पचनक्रिया बरोबर राहते.
प्राणायामाचे फायदे – योगासनाप्रमाणे प्राणायाम आणि ध्यानधारणा हेही शरीरासाठी खूप फायदेशीर आहेत, प्राणायामामुळे श्वासोच्छवासाचा वेग नियंत्रित राहतो, त्यामुळे श्वसनसंस्थेशी संबंधित आजारांमध्ये खूप फायदा होतो. अस्थमा, ऍलर्जी, साइनोसाइटिस, सर्दी इत्यादी आजारांमध्ये प्राणायाम खूप फायदेशीर आहे, तसेच फुफ्फुसांची ऑक्सिजन घेण्याची क्षमता वाढवते, ज्यामुळे शरीराच्या पेशींना अधिक ऑक्सिजन मिळू लागतो, ज्यामुळे संपूर्ण शरीरावर सकारात्मक परिणाम होतो.
ध्यानाचे फायदे - ध्यान हा देखील योगाचा एक अतिशय महत्वाचा भाग आहे. आजकाल आपल्या देशापेक्षा परदेशात ध्यानाचा प्रचार अधिक होत आहे, आजच्या भौतिकवादी संस्कृतीत दिवसरात्र धावपळ, कामाचे दडपण, नातेसंबंधातील अविश्वास इत्यादींमुळे तणाव खूप वाढला आहे. अशा स्थितीत ध्यान करण्यापेक्षा चांगले दुसरे काहीही नाही, ध्यान केल्याने मानसिक तणाव दूर होतो आणि मनःशांती मिळते, काम करण्याची शक्ती वाढते, झोप चांगली लागते. मनाची एकाग्रता आणि आकलन शक्ती वाढते.
योगामुळे रक्तातील साखरेची पातळी कमी होते आणि या. किंवा वाईट कोलेस्ट्रॉल देखील कमी करते. मधुमेहींसाठी योगासन अत्यंत फायदेशीर आहे.
काही अभ्यासात असे आढळून आले आहे की काही योगासने आणि ध्यान केल्याने सांधेदुखी, पाठदुखी इत्यादी वेदनांमध्ये चांगलीच सुधारणा होते आणि औषधाची गरज कमी होते.
योगामुळे शरीराची रोगप्रतिकारक शक्ती वाढते आणि तुमचे औषधांवरील अवलंबित्व कमी होते. दमा, उच्च रक्तदाब, टाईप 2 मधुमेहाचे रुग्ण योगाने पूर्णपणे निरोगी झाल्याचे अनेक अभ्यासांतून सिद्ध झाले आहे.
थोडक्यात, योग हा केवळ शारीरिक व्यायाम किंवा रोग बरे करण्याची कृती नसून जीवन सुधारण्याचा मार्ग आहे.