हिंदू ज्योतिषशास्त्रात पंचक हे शुभ नक्षत्र मानले जात नाही, अशा स्थितीत पंचक हा पाच अशुभ नक्षत्रांपासून तयार होणारा योग आहे, ज्यामध्ये कोणतेही शुभ कार्य केले जात नाही. यावेळी विवाह होत नसल्याने कोणाचा तरी जन्म झाला तरी पंचकांची शांती होते. याचे मुख्य कारण म्हणजे पंचक हा अशुभ नक्षत्रांचा संयोग मानला जातो.
पंचक अशुभाची भीती आणते. पंचक हे पाच नावाने ओळखले जाते. पंचकमध्ये कोणतेही काम केले तर त्याची वारंवारता पाचपट असते असे मानले जाते. अशा स्थितीत या काळात कोणतेही काम करणे मग ते शुभ असो वा अशुभ, योग्य मानले जात नाही.
असे पंचक समजावे
घनिष्ठा, शतभिषा, पूर्वा भाद्रपद, उत्तरा भाद्रपद आणि रेवती या पाच नक्षत्रांमध्ये चंद्र जेव्हा या नक्षत्रांतून संचार करतो तेव्हा त्या कालावधीला पंचक म्हणतात. यासोबतच चंद्र कुंभ आणि मीन राशीत राहतो, त्या काळाला पंचक म्हणतात. हा काळ शुभ नसल्यामुळे पंचक काळातही काही कार्ये करण्यास मनाई आहे.
तर आता जाणून घेऊया 2023 मध्ये वर्षातील प्रत्येक महिन्यात पंचक कधी आणि कोणते दिवस आहेत.
अनुक्रमांक. पंचक महिना - पंचक तारीख आणि वेळ (सुरुवात आणि समाप्ती)
1. जानेवारी 2023 मध्ये पंचक - पंचक सुरू होईल: सोमवार, 23 जानेवारी 2023 दुपारी 01:51 वाजता
पंचक पूर्णता: 27 जानेवारी 2023 शुक्रवार संध्याकाळी 06:37 पर्यंत.
2. फेब्रुवारी 2023 मध्ये पंचक - पंचक सुरू होते : सोमवार, 20 फेब्रुवारी 2023 सकाळी 01:14 वाजता
- पंचक पूर्ण: शुक्रवार, 24 फेब्रुवारी 2023 सकाळी 03:44 पर्यंत.
3. मार्च 2023 मधील पंचक - पंचक सुरू : रविवार, 19 मार्च 2023 रोजी सकाळी 11:17 वाजता
पंचक पूर्ण: गुरुवार 23 मार्च 2023 दुपारी 02:08 पर्यंत.
4. एप्रिल 2023 मध्ये पंचक - पंचक सुरू होते: शनिवार, 15 एप्रिल 2023 संध्याकाळी 06:44 वाजता
- पंचक पूर्ण: बुधवार, 19 एप्रिल 2023 सकाळी 11:53 पर्यंत.
5. मे 2023 मध्ये पंचक - पंचक सुरू होईल: शनिवार, 13 मे 2023 सकाळी 00:18 वाजता
- पंचक पूर्ण: बुधवार, 17 मे 2023 सकाळी 07:39 पर्यंत.
6. जून 2023 मध्ये पंचक - पंचक या दिवशी सुरू होईल: शुक्रवार, 09 जून 2023 सकाळी 06:02 वाजता
पंचक पूर्ण: मंगळवार, 13 जून 2023 दुपारी 01:32 पर्यंत.
7. जुलै 2023 मध्ये पंचक - पंचक सुरू : गुरुवार, 06 जुलै 2023 दुपारी 01:38 वाजता
- पंचक पूर्ण: सोमवार, 10 जुलै 2023 संध्याकाळी 06:59 वाजता.
8. ऑगस्ट 2023 मध्ये पंचक - पंचक सुरू : बुधवार, 02 ऑगस्ट 2023 सकाळी 11:26 वाजता
- पंचक पूर्ण: सोमवार, 07 ऑगस्ट 2023 सकाळी 01:43 पर्यंत.
9. सप्टेंबर 2023 मध्ये पंचक - पंचक सुरू : बुधवार, 30 ऑगस्ट 2023 सकाळी 10:19 वाजता
- पंचक समाप्ती: रविवार, 03 सप्टेंबर 2023 सकाळी 10:38 पर्यंत.
10. ऑक्टोबर 2023 मध्ये पंचक - पंचक सुरू : मंगळवार, 24 ऑक्टोबर 2023 सकाळी 04:23 वाजता
- पंचक समाप्त: शनिवार, 28 ऑक्टोबर 2023 सकाळी 07:31 पर्यंत.
11. नोव्हेंबर 2023 मध्ये पंचक - पंचक सुरू : सोमवार, 20 नोव्हेंबर 2023 सकाळी 10:07 वाजता
- पंचक पूर्ण: शुक्रवार, 24 नोव्हेंबर 2023 दुपारी 04:01 पर्यंत.
12. डिसेंबर 2023 मध्ये पंचक - पंचक सुरू: रविवार, 17 डिसेंबर 2023 दुपारी 03:45 वाजता
- पंचक पूर्ण: गुरुवार, 21 डिसेंबर 2023 रात्री 10:09 पर्यंत.
पंचक : हे काम करू नये?
: पंचकमध्ये दक्षिण दिशेला प्रवास करणे चांगले मानले जात नाही.
: तुमच्या घरात कोणाचा मृत्यू झाला असेल तर त्याच्यावर अंत्यसंस्कार करू नये. (परंतु असे मानले जाते की पंचकमध्ये एखाद्या नातेवाईकाचा मृत्यू झाला तर त्याच्या अंत्यसंस्काराच्या वेळी चंदनाच्या लाकडाचे पाच तुकडे मृतदेहासोबत सर्व नियम-कानून टाकल्यास पंचक दोष नाहीसा होतो आणि त्यानंतर आपण अंतिम संस्कार करू शकता. )
: पंचक काळात लाकूड तोडण्याचे कामही निषिद्ध असते.
: या काळात झाडाची पाने तोडण्यासही मनाई आहे.
: या काळात पितळ, तांबे आणि लाकूड जमा करणे देखील शुभ मानले जात नाही.
: पंचक काळात घराचे छप्पर घालणे, खाट बांधणे, खुर्ची बनवणे, चटई विणणे, गाद्या इत्यादी करणे निषिद्ध आहे.
मान्यतेनुसार साधारणपणे पंचक दिवसात कोणतेही शुभ कार्य करू नये कारण या दिवसात कोणतेही शुभ कार्य सुरु केल्याने किंवा कोणतेही शुभ कार्य केल्याने त्या कार्याचे फळ मिळत नाही.तुम्ही शुभ कार्य करणे टाळावे.
Edited by : Smita Joshi