आदरणीय प्राचार्य, शिक्षक, संमेलनात उपस्थित असलेले सन्माननीय पाहुणे, माझे वर्गमित्र आणि प्रिय बंधू आणि भगिनी.
आपणा सर्वांना माहिती आहेच की, आज आपण भारतीय राज्यघटनेचे निर्माते डॉ. भीमराव आंबेडकर यांची जयंती साजरी करण्यासाठी जमलो आहोत, ज्यांनी दलित, वंचित आणि शोषित वर्गासाठी आयुष्यभर संघर्ष केला. अशा परिस्थितीत आज या मेळाव्यात मी डॉ. भीमराव आंबेडकर यांच्या जीवनाविषयीचे माझे मत तुमच्यासमोर मांडणार आहे.
डॉ. भीमराव आंबेडकर हे राजकारणी, अर्थतज्ज्ञ आणि दलितांसाठी काम करणारे नेते म्हणून ओळखले जातात. बाबा भीमराव आंबेडकर यांचा जन्म 14 एप्रिल 1891 रोजी मध्य प्रदेशातील महू जिल्ह्यात झाला. त्यांचे बालपणीचे नाव भीम सकपाळ होते, ज्यांना त्यांच्या शिक्षकांनी आंबेडकर हे नाव दिले होते. डॉ. भीमराव आंबेडकर यांच्या वडिलांचे नाव रामजी मोलाजी होते ते सैन्यात सुभेदार होते. त्यांची आई भीमाबाई सकपाळ या धार्मिक स्त्री होत्या. त्यांचे सुरुवातीचे शिक्षण गावातीलच प्राथमिक शाळेत झाले, त्यानंतर ते प्राथमिक शिक्षणासाठी मुंबईला गेले.
महार समाजाशी संबंधित असल्याने त्यांना सुरुवातीपासूनच जातीवादाला सामोरे जावे लागले, त्यामुळे त्यांनी आयुष्यात जातीवादाशी लढण्याचा निर्णय घेतला. त्यांनी बॉम्बे विद्यापीठातून महाविद्यालयीन शिक्षण पूर्ण केले, त्यानंतर ते उच्च शिक्षणासाठी अमेरिकेला गेले. येथे त्यांनी पोस्ट ग्रॅज्युएशन केले त्यानंतर पुढील शिक्षणासाठी ते लंडनला गेले.
डॉ. भीमराव 1923 मध्ये भारतात परतले, त्यानंतर त्यांनी देशातील अस्पृश्यता, गरिबी आणि महिलांवरील भेदभावाविरुद्ध लढण्याचा निर्णय घेतला आणि त्यासाठी त्यांनी आयुष्यभर संघर्ष केला. जोपर्यंत देशातील दलित, वंचित, शोषित वर्गातील जनतेला समतेची दृष्टी मिळत नाही, तोपर्यंत स्वातंत्र्याला अर्थ नाही, असे त्यांचे मत होते. भीमराव आंबेडकर हे भारतातील पहिले नेते होते ज्यांनी तीनही गोलमेज परिषदांमध्ये दलितांचे प्रतिनिधी म्हणून भाग घेतला होता. त्यांच्या कर्तृत्वामुळे आणि कार्यक्षमतेमुळे त्यांना भारताचे पहिले कायदा मंत्री बनवण्यात आले, ज्यांनी संविधान निर्मितीचे काम अतिशय चांगल्या पद्धतीने पार पाडले.
आयुष्यभर दलित हितासाठी लढणाऱ्या या महान व्यक्तिमत्त्वाचे 1956 साली निधन झाले. आजच्या कार्यक्रमात मी तुम्हा सर्वांना विनंती करू इच्छितो की, बाबासाहेबांच्या जयंतीनिमित्त आपण त्यांचे विचार स्मरणात ठेवावेत आणि मुख्य म्हणजे ते आपल्या जीवनातही आणावेत जेणेकरून देशाला आदर्श बनवण्याचे डॉ. आंबेडकरांचे स्वप्न पूर्ण होईल.