2050 मध्ये आपल्या आहारात कोणत्या वनस्पती असणे महत्त्वाचे असेल याची एक यादी शास्त्रज्ञांनी तयार केली आहे. भविष्यात आपण न्याहारी म्हणून प्लँटेन (केळ्यासारखे दिसणारे पण आकाराने मोठे व कमी गोड असणारे फळ) किंवा पँडनस झाडाचे फळ कदाचित खात असू.
युक्रेनच्या युद्धाने दुष्काळाचा धोका वाढवला आहे. कारण या युद्धाचा परिणाम म्हणून जगभरात वितरित करण्यासाठी मर्यादित प्रमाणातील पिकांवर लक्ष केंद्रीत करण्यात आलं आहे. जगातील 90 टक्के कॅलरी 15 प्रकारच्या धान्यांमधून मिळतात.
वातावरणीय बदलांमुळे अन्नधान्याचे उत्पादन कमी होईल, असा धोका संभवतो आणि त्यामुळे अन्नधान्यांच्या किमती वाढण्याची शक्यता आहे. भुक भागविण्यासाठी आणि वातावरणीय बदलांशी जुळवून गेण्यासाठी आपल्याला अन्नधान्यांचा पुरवठा वाढवावा लागणार आहे, असे सॅन पिअर यांनी सांगितलं.
"जगभरातील लोक अनेक प्रकारच्या वनस्पती खातात आणि भविष्यातील अन्नपुरवठ्याच्या आव्हानावर मात करण्यासाठी याच वनस्पती उपयुक्त ठरणार आहेत.", असे ते म्हणाले.
जगभरात 7,000 प्रकारची धान्ये खाल्ली जातात. त्यापैकी केवळ 417 प्रजाती आपण पिकवतो. पण भविष्यातील आहार काय असेल?
1. पँडनस
पँडनस हे एक छोटेसे झाड असते. हे झाड पॅसिफिक बेटांपासून फिलिपाइन्सपर्यंत किनारपट्टीच्या भागात हे आढळून येते. आग्नेय आशियामधील वाळवंटांमध्ये याची पाने वापरतात आणि याची दाण्यासारखी दिसणारी फळे कच्ची खातात येतात किंवा शिजवूनही खाता येतात.
"ही वनस्पती दुष्काळ, वादळ आणि आम्लयुक्त पावसातही टिकून राहू शकते. हा एक सकस आहार आहे आणि वातावरणीय बदलांमध्येही ही वनस्पती तग धरू शकते आणि ती रुचकरही आहे.", असे ते म्हणाले.
गोमेझ म्हणाले, पँडलम शाश्वत पद्धतीने वापरता आले तर त्याची व्याप्ती इतरही भागांमध्ये वाढविता येऊ शकेल.
2. गेडागुडी
गेडागुडीसुद्धा भविष्यातील एक अन्न आहे. हे जिन्नस द्विदल धान्ये, मसूर आणि नट्स या प्रजातीतील आहे. त्याची किंमत स्वस्त असते, त्यात प्रथिने आणि बी जीवनसत्व मोठ्या प्रमाणावर असते. किनारपट्टीच्या भागातील पठारावर किंवा सड्यावरील वातावरण यासाठी अनुकूल असते.
जगभरात मसूर आणि नट्सचे (दाण्यांचे) 20,000 हून अधिक प्रकार आहेत. पण त्यापैकी आपण केवळ काही प्रकारच खाण्यासाठी वापरतो. शास्त्रज्ञांना यापैकी काही जंगली प्रजातीच माहीत आहेत.
बोट्सवाना, नामिबिया आणि दक्षिण आफ्रिकेच्या काही भागात मोरामा नावाचा दाणे उकडून खातात किंवा मक्यासोबत दळतात.
सर्वच प्रकारचे दाणे खाण्यासारखे नसतात, पण वेगवेगळ्या प्रजातीची तपासणी करून पोषक आणि खाद्य प्रजाती शोधण्याचा प्रयत्न संशोधक करत आहेत.
3. जंगली धान्ये
जगभरात 10,000 प्रकारची धान्ये आहेत आणि यातून नवीन अन्नधान्यांचा शोध लागू शकतो, अशी शास्त्रज्ञांची धारणा आहे.
4. बनावट केळी
एन्सेटला बनावट केळं असंही म्हणतात कारण केळ्याचा हा प्रकार फक्त इथिओपियामध्येच खाल्ला जातो. हे केळ्यासारखे फळ खाता येऊ शकते. त्याच्या खोडाचा आणि मुळांचा वापर ब्रेडसारखे पदार्थ तयार करण्यासाठी केला जातो.
उष्ण वातावरणात वाढणारे हे फळ नजीकच्या भविष्यात 10 कोटी लोकांना अन्न पुरवू शकतं, असं अभ्यासांती दिसून आलं आहे.
इथियोपियाच्या बाहेर या वनस्पतीबद्दल फारशी माहिती नाही. तिथे या वनस्पतीची देठं खिचडी आणि पोळी बनवण्यासाठी वापरली जातात.
याबद्दलची अधिक माहिती तुम्ही इथं वाचू शकता - हे बनावट केळं माणसाचं भविष्यातलं अन्न असेल