माँ नर्मदेचे उगमस्थान अमरकंटक

India Tourism : मध्य प्रदेश आणि गुजरातची जीवनरेखा म्हणून ओळखल्या जाणाऱ्या माँ नर्मदेचे उगमस्थान मध्य प्रदेशातील जबलपूर येथील अमरकंटक आहे. तसेच हे ठिकाण त्याच्या आध्यात्मिक मूल्यांमुळे आणि नैसर्गिक सौंदर्यामुळे पर्यटकांच्या आवडत्या ठिकाणांपैकी एक आहे. येथील वातावरण रमणीय आणि आल्हादायक आहे. तसेच १०६५ मीटर उंचीवर असलेले अमरकंटक हे केवळ एक हिल स्टेशन नाही तर भारतातील एक महत्त्वाचे आध्यात्मिक केंद्र देखील आहे. सातपुडा आणि विंध्य पर्वतरांगांनी वेढलेले हे शहर दरवर्षी हजारो भाविक आणि पर्यटकांना आकर्षित करते. अमरकंटकला धार्मिक महत्त्व आहे कारण ते पवित्र नर्मदा नदीचे उगमस्थान आहे. तसेच अमरकंटक हे नर्मदा आणि सोनभद्र नद्यांचे उगमस्थान आहे. प्राचीन काळापासून हे ऋषी-मुनींचे तपश्चर्येचे ठिकाण आहे. नर्मदा येथील सोनभद्र पर्वताच्या शिखरातून उगम पावते.

अमरकंटक नावाच्या उत्पत्तीबद्दल अनेक कथा प्रचलित आहे. प्रसिद्ध संस्कृत कवी कालिदासांनी या ठिकाणाचे नाव अमरकूट ठेवले आहे कारण येथे आंब्याची (आमळा) बरीच झाडे होती. असे म्हटले जाते की नंतर अमरकुटचे अमरकंटक झाले. पौराणिक मान्यतेनुसार, जेव्हा भगवान शिवाने त्रिपुराचा अग्नीने नाश केला तेव्हा तीन राखांपैकी एक अमरकंटकवर पडली, जी हजारो शिवलिंगांमध्ये रूपांतरित झाली. ज्वाळेश्वरमध्ये आजही अशाच एका लिंगाची पूजा केली जाते. संस्कृतमध्ये अमरकंटक म्हणजे अंतहीन स्रोत, जो भारतातील सर्वात पवित्र नदी नर्मदा नदीशी जोडलेला आहे. येथे अनेक मंदिरे आहे जी विविध शासकांच्या काळाचे चित्रण करतात. अमरकंटकमधील मुख्य आकर्षणे म्हणजे नर्मदाकुंड आणि कलचुरी काळातील प्राचीन मंदिरे. शहराच्या मध्यभागी असलेल्या नर्मदाकुंड मंदिर संकुलात १६ लहान मंदिरे आहे. येथे नर्मदा नदी पूर्वेकडून पश्चिमेकडे वाहते. या नदीला "मध्य प्रदेश आणि गुजरातची जीवनदायी नदी" असेही म्हणतात. तसेच तुम्ही येथे नर्मदा नदीच्या उगमस्थानाला भेट देऊ शकता.

तसेच अमरकंटकमध्ये अनेक प्रसिद्ध पर्यटन स्थळे आहे. येथे पर्यटक नर्मदा नदीचे उगमस्थान पाहू शकतात. कलचुरीचे प्राचीन मंदिर पाहता येईल. याशिवाय, पर्यटक कर्ण मंदिर, पाताळेश्वर मंदिर, सोनामुडा अमरकंटक, दूधधारा धबधबा अमरकंटक, कपिलधारा धबधबा अमरकंटक इत्यादी ठिकाणी भेट देऊ शकतात. येथे कलचुरी काळातील एक मंदिर आहे. हे 1041-1073 दरम्यान कलचुरी राजा कर्णदेव यांनी बांधले होते. नर्मदा कुंडाच्या दक्षिणेस कल्चुरी काळातील मंदिरांचा समूह आहे, ज्यामध्ये कर्ण मंदिर आणि पाताळेश्वर मंदिर यांचा समावेश आहे. कर्ण मंदिर हे भगवान शिव यांना समर्पित तीन पवित्र मंदिर आहे. प्रवेश करण्यासाठी पाच मठ आहे.