तीज-उत्सव, शुभ प्रसंग दानाशिवाय अपूर्ण आहेत. म्हणूनच प्रत्येक विशेष प्रसंगी दान केले पाहिजे. असे केल्याने पूजेचे पूर्ण फळ मिळते. देवी-देवता प्रसन्न होतात. जीवनात सुख-समृद्धी येते. दानाचे फळ पुढच्या जन्मी मिळते असे म्हणतात. म्हणूनच हिंदू धर्मात दानाला खूप महत्त्व आहे असे म्हटले आहे. धर्मग्रंथांमध्ये दान करण्याचे काही नियम सांगण्यात आले आहेत, ज्यांचे पालन केल्यास दानाचे पूर्ण फळ मिळते. यामध्ये दानासाठी योग्य, दानाची योग्य वेळ आदी गोष्टी सांगण्यात आल्या आहेत. त्याच वेळी, काही लोकांना दान करण्यास मनाई देखील केली गेली आहे किंवा असे म्हणता येईल की काही परिस्थितींमध्ये दान करण्यास मनाई आहे असे म्हटले आहे. गरुड पुराणात सांगितलेले दानाचे नियम जाणून घेऊया.
दान करण्याचे नियम
गरुड पुराणातील एका श्लोकाद्वारे दानाचे महत्त्व सांगितले आहे. सोबतच दान केव्हा आणि कोणाला करावे हे देखील सांगण्यात आले आहे. दान केव्हा करू नये याबद्दलही सांगितले आहे.
- गरुड पुराणात सांगितले आहे की, अशा व्यक्तीला कधीही दान करू नये, जो स्वत: आर्थिकदृष्ट्या अत्यंत दुर्बल आहे. गरिबीच्या अवस्थेत केलेले दान तुम्हाला संकटात टाकू शकते, वेदना देऊ शकते. आधी स्वत:ला आर्थिकदृष्ट्या सक्षम बनवा, मग दान करा.
- शो ऑफसाठी कधीही दान करू नका. अशा दानाचे पुण्य मिळत नाही. यामुळेच धार्मिक ग्रंथांमध्ये गुप्त दानाला खूप महत्त्व देण्यात आले आहे. गुप्त दान सर्वोत्तम आहे. धर्मग्रंथात असेही म्हटले आहे की, एका हाताने दान केल्याचे दुसऱ्या हाताला कळणार नाही अशा पद्धतीने दान करावे. म्हणजेच दानाबद्दल कोणालाही सांगू नये.
- त्याच वेळी, आपल्या उत्पन्नाचा काही भाग दान केला पाहिजे. स्वतःच्या आणि तुमच्या कुटुंबाच्या गरजांकडे दुर्लक्ष करून कधीही दान करू नका.
- पैसे, कपडे, धान्य, औषधे, शैक्षणिक साहित्य इत्यादी गरीब आणि गरजूंना दान करावे. मात्र मीठ आणि आंबट वस्तूंचे संध्याकाळी दान करू नये. नपुंसकांनी तेल दान करू नये.