चातुर्मास देवशयनी एकादशीपासून सुरू होतो. यंदाचा चातुर्मास 29 जून 2023, गुरुवारपासून सुरू होत आहे. आषाढ महिन्यातील शुक्ल पक्षातील एकादशीला देवशयनी एकादशी येते. देवशयनी एकादशीपासून विश्वाचे रक्षक भगवान विष्णू चार महिने क्षीरसागरात निद्रा घेतात. यानंतर भगवान शिव विश्वाचे व्यवस्थापन घेतात. या चातुर्मासात सावन महिना येतो. सावन सोमवारचा उपवास केल्याने सर्व मनोकामना पूर्ण होतात. हिंदू धर्माव्यतिरिक्त जैन धर्मातही चातुर्मासाचे महत्त्व आहे. जैन चातुर्मासात जैन संत आणि ऋषी प्रवास करत नाहीत. त्यापेक्षा एकाच ठिकाणी राहून देवाची पूजा करा. चातुर्मासात काही नियमांचे पालन करावे. चातुर्मासात या नियमांचे पालन केल्याने माणूस निरोगी आणि धनवान बनतो.
चातुर्मासात या गोष्टी लक्षात ठेवा
- चातुर्मासात व्यक्तीने रोज ब्रह्म मुहूर्तावर उठून जमिनीवर झोपावे. एकंदरीत चातुर्मासात साधे जीवन जगावे आणि जास्तीत जास्त वेळ देवाचे ध्यान व नामस्मरण करण्यात घालवावा.
- चातुर्मासात सात्विक आहार घ्यावा. चातुर्मासात एकाच वेळी भोजन करणे चांगले. शक्य असल्यास दर रविवारी मिठाचे सेवन करू नये किंवा अन्नामध्ये रॉक मिठाचा वापर केल्यास आरोग्य चांगले राहते. अनेक आजारांपासून माणूस वाचतो.
- चातुर्मास 4 महिन्यांचा असतो - श्रावण, भाद्रपद, अश्विन आणि कार्तिक. पण यावेळी सावन दोन महिन्यांचा असल्याने जास्तीत जास्त महिना श्रावणमध्येच पडत आहे. या कारणास्तव यावेळी चातुर्मास 4 ऐवजी 5 महिन्यांचा असेल. चातुर्मासातील प्रत्येक महिन्यासाठी खाण्यापिण्याचे नियम शास्त्रात सांगण्यात आले आहेत. उदाहरणार्थ, पालक, हिरव्या भाज्या इत्यादी पालेभाज्या श्रावणात खाऊ नयेत. दुसरीकडे भाद्रपद महिन्यात दही आणि ताक सेवन करू नये. क्वार किंवा अश्विन महिन्यात दूध आणि कार्तिक महिन्यात कांदा, लसूण, तुर आणि उडीद डाळ यांचे सेवन करू नये. असे केल्याने व्यक्तीची शारीरिक आणि मानसिक स्थिती चांगली राहते. यासोबतच जीवनात सुख, शांती आणि समृद्धी येते.
- चातुर्मासात सदाचारी जीवन जगावे व ब्रह्मचर्य पाळावे. या वेळी ध्यान, जप आणि दान करावे.
(अस्वीकरण: येथे दिलेली माहिती सामान्य समजुती आणि माहितीवर आधारित आहे. वेबदुनिया त्याची पुष्टी करत नाही.)
Edited by : Smita Joshi