वाल्मीकी जयंती 2021: महर्षी वाल्मीकी यांचा वाढदिवस दरवर्षी आश्विन महिन्याच्या पौर्णिमेच्या दिवशी साजरा केला जातो. पौराणिक मान्यतेनुसार, महर्षी वाल्मीकी यांनीच रामायण रचले. अशा परिस्थितीत वाल्मीकी जयंती या वर्षी 20 ऑक्टोबर (बुधवार) साजरी केली जाईल. संस्कृत भाषेचे सर्वोच्च अभ्यासक महर्षी वाल्मीकी यांचा जन्म देशातील अनेक राज्यांत मोठ्या उत्साहात साजरा केला जातो. असे मानले जाते की पूर्वी वाल्मीकी एक डाकू होता, त्याचे नाव रत्नाकर होते, परंतु नारद मुनींचे ऐकल्यानंतर त्याचे हृदय बदलले आणि त्याने अनैतिक कृत्ये सोडून देवाचा मार्ग निवडला तेव्हा त्याच्या आयुष्यात एक वळण आले. यानंतर ते महर्षी वाल्मीकी म्हणून प्रसिद्ध झाले. महर्षी वाल्मीकी यांचे बालपणपौराणिक मान्यतेनुसार महर्षी वाल्मीकी यांचे खरे नाव रत्नाकर होते. त्यांचे वडील हे ब्रह्मांडाचे निर्माते परात्पर पिता ब्रह्मा यांचे मानस पुत्र होते. पण रत्नाकर खूप लहान असताना एका भिलानीने त्याला चोरले. अशा स्थितीत त्यांचे संगोपनही भिल्ल समाजात झाले. भिल्ल जाणाऱ्यांना लुटत असत. वाल्मिकींनीही भिल्लांचा हाच मार्ग आणि व्यवसाय स्वीकारला.दरोडेखोर ते महर्षी वाल्मीकी पर्यंतचा प्रवासपौराणिक मान्यतेनुसार, एकदा नारद मुनी जंगलाकडे जात असताना एका डाकू रत्नाकरच्या तावडीखाली आले. तुरुंगातील नारद मुनींनी रत्नाकरला विचारले की तुझे कुटुंबातील सदस्यही तुझ्या वाईट कृत्यांमध्ये भागीदार होतील का? रत्नाकर आपल्या कुटुंबाकडे गेले आणि नारद मुनींच्या प्रश्नाची पुनरावृत्ती केली. ज्याला त्याने स्पष्टपणे नकार दिला.
दरोडेखोर रत्नाकर याला धक्का बसला आणि त्याचे हृदय बदलले. त्याच वेळी, त्याच्या जैविक वडिलांचे संस्कार त्याच्यामध्ये जागृत झाले. रत्नाकरांनी नारद मुनींना मुक्तीचा मार्ग विचारला.रामच्या नावाचा जप करणेनारद मुनींनी रत्नाकरांना रामाचे नामजप करण्याचा सल्ला दिला. पण मरा मरा रामऐवजी रत्नाकरच्या तोंडातून बाहेर पडत होता. याचे कारण त्याचे पूर्वीचे कृत्य होते. नारदांनी त्यांना तेच पुनरावृत्ती करत राहण्यास सांगितले आणि सांगितले की तुम्हाला यात राम सापडेल. 'मरा-मरा' जप करताना रत्नाकर तपश्चर्येत मग्न कधी झाले हे त्याला स्वतःलाही कळले नाही.
त्यांच्या तपश्चर्येने प्रसन्न होऊन ब्रह्माजींनी त्यांचे नाव 'वाल्मीकी' ठेवले आणि त्यांना रामायण लिहिण्यास सांगितले.रामायण निर्मितीची कथामहर्षी वाल्मीकीने क्रोंच पक्ष्यांची एक जोडी नदीच्या काठावर सौजन्याने खेळताना पाहिली, पण नंतर अचानक त्याला शिकारीच्या बाणाने मारले. यामुळे संतप्त होऊन वाल्मीकीच्या मुखातून बाहेर पडले, 'मा निषाद प्रतिष्ठाम त्वमगामः शास्वतीह समाह. 'याचा अर्थ, शिकारी जो क्रॉंच पक्ष्याला मारतो, जो प्रेमाच्या खेळात गुंतलेला असतो, त्याला कधीही आराम मिळणार नाही. तथापि, नंतर त्याला त्याच्या शापांबद्दल वाईट वाटले. पण नारद मुनींनी त्याला सल्ला दिला की तू या श्लोकातून रामायणाची रचना कर. (Disclaimer: या लेखात दिलेली माहिती आणि माहिती सामान्य गृहीतकांवर आधारित आहे. वेबदुनिया त्याची पुष्टी करत नाही. कृपया त्यांची अंमलबजावणी करण्यापूर्वी संबंधित तज्ञांशी संपर्क साधा.)