वसंत पंचमी : या दिवशी झाली जगाची निर्मिती, करा सरस्वतीची पूजा

माघ महिन्यात शुक्ल पक्षाच्या पाचव्या तिथीला बसंत पंचमी हा सण साजरा केला जातो. वसंत ऋतूचे आगमन बसंत पंचमीच्या दिवसापासून मानले जाते. असे मानले जाते की बसंत पंचमीच्या दिवशी ब्रह्मदेवाने विश्वाची निर्मिती केली. हा दिवस देवी सरस्वतीचा उत्सव म्हणून साजरा केला जातो. या दिवशी, विशेषतः देवी सरस्वतीची पूजा करून, तिला ज्ञान आणि बुद्धी प्राप्तीसाठी प्रार्थना केली जाते. 

नवीन शिक्षण सुरू करणे, नवीन कार्य सुरू करणे, मुलांचे मुंडण करणे, अन्नप्राशन संस्कार, गृहप्रवेश किंवा इतर कोणतेही शुभ कार्य करण्यासाठी बसंत पंचमी चांगली मानली जाते. या दिवशी स्नान वगैरे आटोपून देवी सरस्वतीला पिवळ्या रंगाची फुले अर्पण करा. माँ सरस्वतीला पांढरे वस्त्र परिधान करा. माँ सरस्वतीची पूजा करा. आईच्या चरणी गुलाल अर्पण करा. माँ सरस्वतीला पिवळी फळे किंवा हंगामी फळांसह बुंदी अर्पण करा. पूजेच्या वेळी पुस्तके किंवा वाद्य वाजवा. बसंत पंचमीच्या दिवशी कोणाला शिवीगाळ करू नका. पितृ तर्पण या दिवशी करावे. बसंत पंचमीच्या दिवशी झाडे तोडू नयेत. या दिवशी सरस्वती स्तोत्राचे पठण करावे. विद्यार्थ्यांसाठी बसंत पंचमीचे विशेष महत्त्व आहे. या दिवशी पिवळे कपडे परिधान करून खिचडी बनवून वाटण्याची प्रथा आहे. ज्योतिषांच्या मते 11 वाजल्यानंतर दुपारपर्यंत कधीही सरस्वतीची पूजा करता येते. बसंतोत्सवाची सुरुवात बसंत पंचमीपासून होते. बसंतोत्सव होळीपर्यंत चालतो.