जेव्हा सूर्य मकर राशीत प्रवेश करतो तेव्हा हिंदू धर्मात मकर संक्रांत म्हणून ओळखली जाते. मकर संक्रांतीचा सण देशाच्या विविध भागात वेगवेगळ्या नावांनी ओळखला जातो. मकर संक्रांतीला पंजाबमध्ये लोहरी, उत्तराखंडमध्ये उत्तरायणी, गुजरातमध्ये उत्तरायण, केरळमध्ये पोंगल म्हणतात. यासोबतच कुठे-कुठे तर याला खिचडीचा सण असेही म्हणतात.
2022 मध्ये मकर संक्रांत कधी आहे?
पंचांगानुसार 2022 मध्ये मकर संक्रांतीचा सण 14 जानेवारी 2022 रोजी पौष महिन्यातील शुक्ल पक्षातील द्वादशी तिथीला शुक्रवारी साजरा केला जाईल.
मकर राशीत सूर्याचे संक्रमण
14 जानेवारी 2022 रोजी सूर्य धनु राशीतून बाहेर पडून मकर राशीत प्रवेश करेल. जेव्हा सूर्य एका राशीतून दुसऱ्या राशीत जातो तेव्हा या प्रक्रियेला संक्रांती म्हणतात. मकर संक्रांत ही सर्व संक्रांतांपैकी सर्वात महत्त्वाची मानली जाते.
हिंदू धर्मात मकर संक्रांतीचा सण महत्त्वाचा मानला जातो. या दिवशी पवित्र नदीत स्नान आणि दान करण्याचे विशेष पुण्य सांगितले आहे. मकर संक्रांतीला सूर्य देव उत्तरायण करतो. मान्यतेनुसार ऋतूतील बदल या दिवसापासून सुरू होतो. मकर संक्रांतीपासून हिवाळा कमी होऊ लागतो, म्हणजे शरद ऋतूच्या प्रस्थानाची वेळ सुरू होते आणि वसंत ऋतुचे आगमन सुरू होते. ज्योतिष शास्त्रानुसार मकर संक्रांतीनंतर दिवस लांब रात्र लहान होऊ लागते. पौराणिक कथेनुसार भगवान आशुतोष यांनी या दिवशी भगवान विष्णूंना ज्ञानाची भेट दिली होती. महाभारताच्या आख्यायिकेनुसार भीष्म पितामहांनी मकर संक्रांतीच्या दिवशी शरीर सोडले होते.