World Population Day 2023 : वाढती लोकसंख्या हा चिंतेचा विषय, जाणून घ्या 10 रंजक गोष्टी

World Population Day 2023 लोकसंख्येच्या बाबतीत चीनला मागे टाकणारा भारत लोकसंख्येवर अंकुश ठेवण्यासाठी अर्थपूर्ण पुढाकार घेईल, अशा आशा साऱ्या जगाला आहेत. या वर्षीच्या संयुक्त राष्ट्रांच्या जागतिक लोकसंख्या दिनाची थीम लिंग समानतेच्या शक्तीवर प्रकाश टाकणे आहे.

युनायटेड नेशन्सचा असा विश्वास आहे की आपल्या जगासाठी अनंत शक्यता उघडण्यासाठी महिला आणि मुलींनी आवाज उठवणे आणि ऐकले जाणे अत्यंत महत्वाचे आहे.

लोकसंख्येचा जागतिक सोहळा दरवर्षी 11 जुलै रोजी मोठ्या उत्साहात साजरा केला जातो. या दिवशी लोकसंख्येच्या जागतिक समस्या, वाढत्या लोकसंख्येचा पर्यावरणावर कसा परिणाम होत आहे? जनजागृती करण्याचे प्रयत्न केले जाते. या विशेष प्रसंगाची स्थापना 11 जुलै 1987 रोजी झाली, जेव्हा जागतिक लोकसंख्या पाच अब्जांपेक्षा जास्त होती. जागतिक लोकसंख्या दिन 2023 ची थीम आहे "अशा जगाची कल्पना करा जिथे आपल्या सर्व 8 अब्ज लोकांचे भविष्य आशा आणि क्षमतांनी भरलेले असेल."

जागतिक लोकसंख्येबद्दल मनोरंजक गोष्टी ज्या माहित असणे आवश्यक आहे.

20 व्या शतकाच्या मध्याच्या तुलनेत जगाची लोकसंख्या तिपटीने वाढली आहे, असे संयुक्त राष्ट्रांनी म्हटले आहे. 

जागतिक मानवी लोकसंख्या 1950 मधील अंदाजे 2.5 अब्ज वरून नोव्हेंबर 2022 च्या मध्यात 8.0 अब्ज पर्यंत वाढेल. 

UN च्या मते, 1998 मध्ये 1 अब्ज लोक वाढले तर 2010 मध्ये 2 अब्ज लोक वाढले. पुढील 30 वर्षांत जगाच्या लोकसंख्येमध्ये सुमारे 2 अब्ज लोकांची भर पडेल, असा अंदाज यूएनचा आहे. 

जगाची लोकसंख्या 2050 मध्ये सध्याच्या 8 अब्जांवरून वाढून 9.7 अब्ज होईल आणि 2080 च्या दशकाच्या मध्यात जगाची लोकसंख्या सुमारे 10.4 अब्जांपर्यंत पोहोचेल. 

युनायटेड नेशन्सच्या अहवालानुसार, जागतिक लोकसंख्या 7 ते 8 अब्जांपर्यंत वाढण्यास 12 वर्षे लागली. 9 अब्जांपर्यंत पोहोचण्यासाठी 2037 पर्यंत आणखी 15 वर्षे लागतील. हे सूचित करते की जागतिक लोकसंख्येचा एकूण वाढीचा दर मंदावत आहे. 

चीन (1.4 अब्जहून अधिक) आणि भारत (1.4 अब्ज अधिक) हे जगातील दोन सर्वाधिक लोकसंख्या असलेले देश आहेत. एकत्रितपणे दोन्ही देश जगाच्या लोकसंख्येच्या सुमारे 18 टक्के आहेत. सर्वाधिक लोकसंख्येचा देश म्हणून चीन भारताला मागे टाकेल. 

2019 ते 2050 दरम्यान चीनची लोकसंख्या 48 दशलक्ष किंवा सुमारे 2.7 टक्क्यांनी घटण्याचा अंदाज आहे. 2030 मध्ये जगाची लोकसंख्या 8.5 अब्जांपर्यंत पोहोचेल, असा संयुक्त राष्ट्रांचा विश्वास आहे. 

2050 मध्ये ते 9.7 अब्ज आणि 2100 पर्यंत 10.4 अब्ज होण्याचा अंदाज आहे. आत्ता ते 2050 दरम्यान, जागतिक लोकसंख्येतील निम्म्याहून अधिक वाढ आफ्रिकेत होण्याची अपेक्षा आहे. आफ्रिकेतील प्रमुख प्रदेशांमध्ये लोकसंख्या वाढीचा दर सर्वाधिक आहे. 

युनायटेड नेशन्सच्या मते 2050 पर्यंत जगातील 61 देश किंवा प्रदेशांची लोकसंख्या कमी होण्याची अपेक्षा आहे, त्यापैकी 26 मध्ये किमान 10 टक्के घट होण्याची शक्यता आहे. 

जागतिक लोकसंख्या दिन सरकार, संस्था आणि व्यक्तींना लोकसंख्येच्या समस्यांना प्राधान्य देण्याची आणि शाश्वत भविष्य निर्माण करण्याच्या दिशेने कार्य करण्याची आठवण करून देतो. 11 जुलै हा गरिबी, आरोग्य सेवा, शिक्षण आणि लैंगिक समानतेबद्दल बोलण्याचा दिवस आहे, वाढत्या जागतिक लोकसंख्येमुळे निर्माण झालेल्या आव्हानांना तोंड देण्यासाठी सहयोग, जागरूकता आणि नाविन्यपूर्ण धोरणांवर विचारमंथन करण्याचा दिवस आहे. शाश्वत विकासासाठी समर्थन करताना पुनरुत्पादक आरोग्य आणि कुटुंब नियोजन उपक्रमांना प्रोत्साहन देणे हे त्याचे उद्दिष्ट आहे. लोकसंख्या आणि कुटुंब नियोजनाचे महत्त्व याविषयी लोकांना शिक्षित करण्यासाठी जगभरात चर्चासत्रांसह अनेक उपक्रम आयोजित केले जातात. 11 जुलै रोजी सरकारे, संस्था आणि व्यक्ती एकत्र येऊन धोरणांवर चर्चा करतात, ज्ञान सामायिक करतात आणि संतुलित आणि न्याय्य जागतिक लोकसंख्येसाठी उपाय लागू करतात.