नवी दिल्ली : अमेरिकेपासून आफ्रिकेपर्यंत आणि आशियापासून युरोपपर्यंत गेल्या 10 वर्षांत जग झपाट्याने बदलले आहे. लोकांमध्ये तणाव, राग आणि चिंता यांचे प्रमाण वाढले आहे. आता लोक पूर्वीपेक्षा दु:खी आणि निराश झाले आहेत. Gallup World Poll ने 2012 ते 2021 या कालावधीत 150 देशांतील 1.2 दशलक्ष लोकांचे सर्वेक्षण केले असून, गेल्या दशकात लोकांची बदलती मानसिक स्थिती जाणून घेण्यासाठी आणि त्यांच्या भावना समजून घेण्यासाठी. त्यात त्यांनी सांगितले की, 10 वर्षांपूर्वी स्त्री-पुरुषांमध्ये राग आणि तणावाची पातळी समान होती, मात्र 10 वर्षापासून महिलांमध्ये तणाव अधिकच वाढला आहे. तिला अधिकच राग येऊ लागला.
आकडेवारीनुसार, जगभरातील महिलांमध्ये रागाची पातळी पुरुषांच्या तुलनेत 6 टक्के जास्त आहे. भारत आणि पाकिस्तानमधील महिलांमध्ये तणाव आणि रागाची पातळी जगाच्या दुप्पट म्हणजेच 12 टक्के आहे. भारतात पुरुषांमध्ये रागाचे प्रमाण 27.8 टक्के आहे, तर महिलांमध्ये 40.6 टक्के आहे. कोरोना महामारीच्या दोन वर्षांत त्यात आणखी वाढ झाली. मानसशास्त्रज्ञ डॉ. लक्ष्मी विजय कुमार जगभरातील महिलांमध्ये तणाव आणि राग वाढण्याचे कारण सांगतात. त्या सांगतात, सर्वच देशांमध्ये महिला पूर्वीपेक्षा अधिक शिक्षित झाल्या आणि नोकरी करू लागल्या. यातून त्यांच्यात स्वावलंबनाचा आत्मविश्वास निर्माण झाला, पण घराघरात पुरुषसत्ताक व्यवस्था कायम आहे, तर बाहेर समानतेची चर्चा होते. या असमतोलामुळे त्रस्त झालेल्या महिला आता आवाज उठवत आहेत. तिने आपला राग व्यक्त करायला सुरुवात केली आहे. पूर्वी स्त्रियांचा राग हा रागापेक्षा वाईट मानला जात असे. समाजाची विचारसरणी बदलली आहे. आता हा नैतिक दबाव कमी झाला आहे. एका दशकात महिला त्यांच्या भावना व्यक्त करण्यासाठी आवाज उठवल्या आहेत.
याच अमेरिकन लेखिका सोराया शेमली, ज्यांनी स्त्रियांच्या रागावर ‘रेज बिकम्स हर’हे पुस्तक लिहिले आहे, त्या म्हणतात – महिलांचा आरोग्यासारख्या सेवांमध्ये अधिक सहभाग असतो, पण त्यांना कामापेक्षा कमी पगार मिळतो. त्यांच्याकडून अपेक्षा जास्त असतात. त्यामुळे त्यांच्यात संताप वाढत आहे.
Edited by : Smita Joshi