उन्हाळा आला की लोक कुठे ना कुठे फिरायला जाण्याचे बेत आखू लागतात.अशा परिस्थितीत काही जण हिलस्टेशनवर तर तरुण वर्ग काही सुंदर आणि एकांत ठिकाणी जाण्याचा बेत आखतात, तर वडीलधारी मंडळी तीर्थस्थळी जाण्याचा बेत आखतात. हे तीर्थक्षेत्र त्यांच्यासाठी श्रद्धेचे प्रतीक तर आहेच त्यामुळे मनाला शांती देखील मिळते.
देशभरात अनेक तीर्थक्षेत्रे आहेत जिथे तुम्ही पूजेसोबतच पर्यटनाचा आनंद घेऊ शकता. असेच एक ठिकाण वाराणसी आहे, जे हजारो शतकांहून अधिक काळ हिंदूंच्या मानसिकतेवर प्रभाव टाकत आहे आणि त्यांच्या श्रद्धांचे मुख्य केंद्र आहे. गंगा नदीच्या काठावर वसलेले हे शहर हिंदू धर्माच्या सात पवित्र शहरांपैकी एक मानले जाते.
जगातील सर्वात जुन्या शहरांपैकी एक, हे शहर काशी म्हणूनही ओळखले जाते. भारतातील बारा ज्योतिर्लिंगांपैकी एक ज्योतिर्लिंग याच शहरात आहे. असे म्हणतात की हे स्थान शिव आणि पार्वतीने स्वतः तयार केले होते. प्रत्येक पर्यटकाला आकर्षित करण्यासाठी शहराची अनेक वैशिष्ट्ये आहेत. पहाटे सूर्याच्या चमकणाऱ्या किरण्या गंगेच्या पलीकडे जातात. नदीच्या काठावर असलेले उंच घाट, प्रार्थनास्थळे, मंदिरे इत्यादी सर्व काही सूर्याच्या किरणांनी सोनेरी रंगात न्हाऊन निघालेले दिसते.
तसेच पूजा साहित्याचा सुगंध, हवेत दरवळतो. संगीत, कला, शिक्षण आणि रेशमी कापड विणकाम यांचा या शहराला मोठा वाटा आहे, त्यामुळे या शहराला एक महान सांस्कृतिक केंद्र देखील म्हटले जाते.चला या शहरातील सांस्कृतिक वारसा आणि प्रेक्षणीय स्थळांवर एक नजर टाकूया-
1 काशी विश्वनाथ मंदिर-
भगवान शिवासाठी बांधलेले हे मंदिर सुवर्ण मंदिर म्हणूनही ओळखले जाते. असे मानले जाते की वाराणसी हे तेच ठिकाण आहे जिथे पहिले ज्योतिर्लिंग पृथ्वीतुन बाहेर पडले आणि स्वर्गाकडे संतापून वळले. असे म्हणतात की भगवान शिवाने या प्रकाशाच्या किरणातून देवांवर आपले वर्चस्व व्यक्त केले. आता काशी विश्वनाथ च्या पुनर्निर्मितीमुळे मंदिराच्या प्रांगणाला नवस्वरूप मिळाले आहे. येथील भव्यता आणि दिव्यता पाहून प्रत्येकजण मंत्रमुग्ध होतो.
2 गंगेचा घाट-
गंगेच्या काठावरील चार किलोमीटर लांबीच्या घाटांचा हा क्रम वाराणसीतील मुख्य आकर्षण केंद्र मानला जातो. जेव्हा सूर्याची पहिली किरण नदी आणि घाट ओलांडते तेव्हा एक दुर्मिळ दृश्य निर्माण होते. येथे शंभरहून अधिक घाट आहेत आणि जवळपास सर्वच घाट पहाटेच्या वेळेचे सुंदर दृश्य दिसतात. गंगेच्या घाटांचे दिव्यत्वही पाहण्यासारखे आहे. घाटावर बसून गंगा आरती पाहिल्याने मनाला अपार शांती मिळते. समुद्रपर्यटन, सीएनजी बोट किंवा गंगेत सकाळ संध्याकाळ चालणाऱ्या पारंपारिक बोटीने फिरणे देखील खूप आनंददायी असते.
3 दुर्गा मंदिर-
दुर्गाजींचे हे मंदिर नागरा वास्तुशैलीत बांधलेले असून या मंदिराच्या शिखराला अनेक लहान-मोठे शिखरे भेटतात. मंदिराच्या पायथ्याशी पाच शिखरे आहेत आणि ही शिखरे एकावर एक रचल्यानंतर तुम्हाला दिसेल की शेवटी एकच शिखर शीर्षस्थानी राहील, त्यामुळे हे पाच जणांनी बनवलेले हे जग रुपीतत्व शेवटी एक तत्व म्हणजे ब्रह्मलीन होत असे म्हटले जाते की हे मंदिर 18 व्या शतकात बांधले गेले होते आणि हे मंदिर दुर्गाजींच्या सर्वात जुन्या आणि प्रसिद्ध मंदिरांपैकी एक आहे.
4 अन्नपूर्णा मंदिर-
अन्नपूर्णा देवीचे हे मंदिर बाजीराव पेशवा यांनी 1725 मध्ये बांधले होते. हे मंदिर कलाकृती आणि नक्षीकामासाठीही प्रसिद्ध आहे. पर्यटकांच्या आकर्षणाचे केंद्र असलेल्या या मंदिराचे स्वतःचे ऐतिहासिक महत्त्वही आहे.
5 तुळशी मानस मंदिर-
वाराणसीच्या परोपकारी कुटुंबाने 1964 मध्ये बांधलेले, हे मंदिर भगवान रामाला समर्पित आहे. पांढऱ्या संगमरवरी बांधलेल्या या मंदिराच्या भिंतीवर रामचरितमानसचे दोहे आणि चौप्या कोरलेल्या आहेत, ज्यामुळे मंदिराच्या सौंदर्यात भर पडली आहे.
6 भारत माता मंदिर-
तुम्ही याला अनन्य मंदिर देखील म्हणू शकता कारण हे एक नवीन प्रकारचे मंदिर आहे जेथे पारंपारिक देवी-देवतांच्या मूर्तींऐवजी भारताचा नकाशा आहे, जो संगमरवरी दगडात कोरलेला आहे. हे मंदिर प्राचीन आणि काही राष्ट्रवादी पुरुषांनी बांधले होते.
7 काळ भैरव आणि संकट मोचन मंदिर-
कालभैरवाचे दर्शन आणि पूजा केल्यावरच काशीची यात्रा पूर्ण आणि यशस्वी मानली जाते, असे मानले जाते. काल भैरवाला काशीचा कोतवालही मानला जातो. त्याचप्रमाणे वाराणसीच्या संकट मोचन मंदिराचीही बरीच ओळख आहे.
या व्यतिरिक्त या शहरातील आलमगीर मशीद, रामनगर किल्ला आणि संग्रहालय इत्यादींनाही तुम्ही भेट देऊ शकता. धर्मशाळांशिवाय हजारो छोटी-मोठी हॉटेल्स इथे राहायला मिळतील. देशातील सर्व शहरांशी रस्त्याने जोडलेले हे शहर विमान तसेच रेल्वेनेही पोहोचू शकते. अशाप्रकारे, या शहराला भेट दिल्याने तुम्हाला आंतरिक समाधान तर मिळेलच, पण तुमच्या सामान्य ज्ञानात वाढ झाल्यामुळे तुमच्या आवडत्या ठिकाणांच्या यादीत वाढ होईल .