Karmveer Bhaurao Patil Jayanti 2023 :कर्मवीर भाऊराव पाटील हे थोर शिक्षणतज्ञ, समाजसुधारक आणि समाजसेवक होते. त्यांनी महाराष्ट्रात शिक्षण प्रसाराचे मोठे कार्य केले.कर्मवीर भाऊराव यांचे पू्र्ण नाव भाऊराव पायगौंडा पाटील असे होते.
कर्मवीर भाऊराव पाटील यांचा जन्म 22 सप्टेंबर 1887 रोजी कोल्हापूर जिल्ह्यातील कुंभोज गावात झाला. त्यांचे वडील पगोंडा पाटील हे शेतकरी होते. भाऊराव पाटील यांचे पाचवीपर्यंतचे शिक्षण विटा येथे झाले. त्यानंतर पुढील शिक्षणासाठी त्यांना कोल्हापूरला जावे लागले. कोल्हापुरात मॅट्रिकची परीक्षा दिली, पण त्यात ते नापास झाले.
शिक्षणात अपयश आल्यानंतर भाऊराव पाटील यांनी आपले जीवन शिक्षणाच्या प्रसारासाठी समर्पित करण्याचा निर्णय घेतला. 1910 मध्ये त्यांनी कुंभोज येथे वसतिगृहाची स्थापना केली. या वसतिगृहातून शेतकरी व गरीब विद्यार्थ्यांना शिक्षण दिले जात होते.
1920 मध्ये भाऊराव पाटील यांनी रयत शिक्षण संस्थेची स्थापना केली. ही संस्था महाराष्ट्रातील सर्वात मोठी शैक्षणिक संस्था आहे. रयत शिक्षण संस्थेच्या माध्यमातून महाराष्ट्रात अनेक शाळा, महाविद्यालये, विद्यापीठे स्थापन झाली.1935 मध्ये महात्मा फुले अध्यापक विद्यालय सुरु केले
कर्मवीर भाऊराव पाटील यांनी शिक्षणाच्या प्रसाराबरोबरच समाजसुधारणेचे कार्य केले. त्यांनी शेतकरी आणि कामगारांच्या हक्कांचे रक्षण केले. त्यांनी स्त्री शिक्षण आणि सामाजिक प्रगतीसाठीही काम केले.अस्पृश्यता मिटवण्यासाठी त्यांंनी बालपणापासुन काम केले
कर्मवीर भाऊराव पाटील यांना त्यांच्या कार्यासाठी अनेक पुरस्कारांनी सन्मानित करण्यात आले. त्यांना भारत सरकारने पद्मभूषण पुरस्काराने सन्मानित केले होते.
कर्मवीर भाऊराव पाटील हे महाराष्ट्राचे महान व्यक्तिमत्व होते. शिक्षण आणि समाजसुधारणेसाठी त्यांनी केलेले कार्य अविस्मरणीय आहे.
कर्मवीर भाऊराव पाटील यांनी महाराष्ट्रात शिक्षण प्रसाराचे मोठे कार्य केले. शेतकरी आणि गरीब विद्यार्थ्यांना त्यांनी शैक्षणिक संधी उपलब्ध करून दिली. रयत शिक्षण संस्थेच्या माध्यमातून महाराष्ट्रात अनेक शाळा, महाविद्यालये, विद्यापीठे स्थापन झाली. यामुळे महाराष्ट्रातील शिक्षणाचा स्तर उंचावला आणि महाराष्ट्रात जागरूक नागरिक निर्माण झाला.
भाऊराव पाटील यांनी साताऱ्यात एक वसतिगृह स्थापन केले होती ज्यासाठी त्यांंनी पत्नीचे मंगळसूत्र व दागिनेही विकले होते, त्यांंच्या पत्नीचा सुद्धा या कामात मोठा पाठिंंबा होता.त्यांंच्या कार्यासाठी अनेक पुरस्कारांनी सन्मानित करण्यात आले.
पुणे विद्यापीठाने भाऊराव यांंना 1959 मध्ये सन्माननीय डी. लिट. ही पदवी बहाल केली होती. भाऊराव पाटील यांंना भारतीय सर्वोच्च पुरस्कारांंपैकी एक असा पद्मभुषणहे पुरस्कार मिळाले आहे.
कर्मवीर भाऊराव पाटील यांनीही समाजसुधारणेचे कार्य केले. त्यांनी शेतकरी आणि कामगारांच्या हक्कांचे रक्षण केले. त्यांनी स्त्री शिक्षण आणि सामाजिक प्रगतीसाठीही काम केले. त्यांच्या कार्यामुळे महाराष्ट्राच्या समाजात सकारात्मक बदल घडून आले.त्यांचे निधन 9 मे 1959 रोजी झाले.
कर्मवीर भाऊराव पाटील हे एक प्रेरणादायी व्यक्तिमत्व आहे. त्यांच्या कार्याचे अनुकरण करून प्रत्येकाने समाजासाठी काहीतरी करावे.